Geleneksel borsalara güveni azalan ve ülkelerin para politikalarının ani değişimleri sonucu batmanın eşiğine gelen yatırımcılar soluğu kripto para borsasında aldı. Birçok kripto parası bulunuyor ve hepsinin kendi değişkenleri var. Nispeten ülkelerin para politikalarından daha az etkilenen kripto para borsası, geleneksel borsadan birçok açıdan farklılığı bulunuyor.
Daha teknoloji temelli olan kripto para, anlık değişimler ve hızlı para kazanma sebebiyle birçok insanın aklında şüphe uyandırıyor. Kripto paranın haram olup olmadığı bu sebepten ötürü konuşuluyor.
Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş yeni kripto para açıklamalarında bulundu. Açıklama şu şekildedir:
“Şu an itibariyle insanların birbirlerine çok rahat ve güvenli bir şekilde kripto parayı kullanma ortamı oluşmaması nedeniyle ve herhangi bir istismara sebep olabileceği, insanın insana zarar verme ihtimalinin henüz ortadan kalkmaması sebebiyle şu an caizdir denilemiyor. Güvenilir olmadığı ve istismara açık olduğu için caiz diyemeyiz. Bunu biz bir uzman yardımcısı arkadaşımıza tez konusu olarak verdik. Bir hocamız tez olarak bunu hazırlıyor. Ama şu an itibariyle kripto paralar için caizdir değildir diyemiyoruz.”
Ünlü ilahiyatçı Karaman da kripto para hakkında açıklamalarda bulundu. Karaman, “Bu sisteme girmek ve kullanmak, yüksek risk taşıdığı, çok oynak ve kaygan sisteme sahip olduğu, aşırı elektrik israfına sebep olduğu ve hukuki boşluklar nedeniyle hırsızlık gibi suçlara ceza verilememesi, kara para aklamaya açık olması ve dijital para hesap sahibi öldüğünde varislere intikal etmemesi gibi sebeplerden dolayı caiz değildir.” açıklamasında bulundu.
Şifreleme yöntemiyle dijital yollarla üretilen, elle tutulamayan, ulusal paralara alternatif olmak için ortaya atılan dijital bir varlıktır. Kripto paraların arkasında devletler bulunmaz. Tek bir kişi bile kripto para üretebilir. Kripto para üzerinde şu an herhangi bir denetim bulunmamaktadır. Genel olarak uzun vadeli yatırım olarak kripto para tercih edilir. Peki, kripto para caiz mi? Kripto para için diyanet ne diyor?
Tarjih Konseyi ve Muhammediye Merkez İcra Kurulu Başkanı Tajdid, kripto para kullanımına dair yeni bir fetva paylaştı. Fetvada Müslümanlar için kripto paranın günah olduğu belirtiliyor. Sebepleri arasında kripto para varlıklarının spekülatif ve volatiliteye sahip olması, en temel sorun. Altın gibi gerçek bir varlığa dayanmadığı ve belirsiz olması, diğer bir husus olarak yer alıyor. Takas işlemlerinin devlet kontrolünde olmaması ve merkez bankaları tarafından onaylanmaması durumu kötüleştiriyor.
Uzun süredir kripto para caiz mi tartışması sürüyor. Bu sorunun sorulmasının birkaç nedeni var. Hızlı zengin olma ihtimalinin yüksek olması, sıfırdan çok hızlı yükselmesi, bu zenginlik sonucu paranın kullanım şekli ve insanın kendini tutamaması.
Bitcoin şu an 35 bin dolar durumunda ilerliyor. Sanal paraların üzerinde hiçbir denetim bulunmamaktadır. Farklı sebepler sonucu yükselip düşer.
Kripto para Diyanet’in de konusu olmuş durumda. Diyanet’in verdiği fetvada kripto para kullanılmaması öneriliyor. Diyanet kripto paranın caiz olduğunu söylüyor.
Dijital paranın üretiminde, değişim sürecinde ve madencilik konusunda çok büyük belirsizlikler bulunması sonucu Diyanet Bitcoin ve benzeri paraları caiz bulmuyor.
En temel önerme, kripto paranın hızlı şekilde haksız rekabet ve borsada düzensizlik getirmesiyle alakalı. Diyanet’in açıklaması şöyle devam ediyor: "Buna göre kendi özünde ciddi belirsizlikler taşıyan, aldanma ve aldatma riski ileri düzeyde olan, dolayısıyla herhangi bir güvencesi bulunmayan ve kamuoyunda saadet zinciri olarak bilinen uygulamalar gibi belirli kesimlerin haksız ve sebepsiz zenginleşmesine yol açan dijital-kripto paraların kullanımı caiz değildir."
Diyanet dışında birçok İlahiyat uzmanı da kripto para hakkında açıklamalarda bulunuyor. İhsan Şenocak da kripto parayı caiz görmüyor. Geleneksel paraların arkasında devletlerin olduğu ve kripto paraların arkasında devletlerin olmamasının kripto parayı caiz yapmıyor. Ulusal paraları tehlikeye sokması da kripto paraları sorunlu hale getiriyor. Aynı zamanda kripto paranın alkol ve kumara yöneltmesi durumu kötüleştiriyor
Caner Taslaman kripto paraların caiz olmadığını düşünüyor. Caner Taslaman’a göre Kuran-ı Kerim’de bu konu zıddında bir şey bulunmuyor.
Taslaman, “Bu soruya cevap verirken her zaman uyguladığımız metodu uygulamamız gerekir. Şimdi buradan anlamamız gereken şey şu; eğer Kur'an'da bir şeyin haram olduğunu çıkartamıyorsanız o otomatikman helaldir. Caizdir diyebilmeniz için bu yeterlidir." açıklamalarında bulundu.
Nihat Hatipoğlu da kripto para konusunda açıklamalar yapan İlahiyat uzmanlarından biri.
Nihat Hatipoğlu’na “kripto parayla hacca gidilir mi?” sorusu geçtiğimiz aylarda programında sorulmuştu. Hatipoğlu, kripto paraya haram demese de uzak durulmasından yana olduğunu dile getirmişti. Sebep olarak paranın ortada olmasını göstermişti.
