Zincir marketlerden kurban hissesi almak caiz mi? A101, ŞOK, BİM, Migros Kurbanlık almak caiz mi?

Son birkaç yıldır kurban pazarlarının dışında zincir marketlerde de kurban satışı yapılmaktadır. Canlı kurban satışının yanı sıra hisse olarak da satışlar mevcuttur. Lakin vatandaşlar zincir marketlerden alacakları kurbanların caiz olup olmadığını merak ediyor. İşte detaylar...

Marketlerden alınan kurban caiz mi?

Bu konuya ilişkin olarak Din İşleri Yüksek Kurulu Başkan Vekili Doç. Dr. Cenksu Üçer bir açıklama yaparak bu açıklamalarında zincir marketlerden Kurban alınması ibadet esaslarına göre değerlendirildiğinde caiz olmadığını bildirmişti.

Zincir marketlerden kurban hissesi almak geçerli mi?

Kurban ibadetinin sayılması için birtakım şartların karşılanmış olması gerekmektedir. Bu şartlardan biri de kurbanda hissesi olan tüm kişilerin Müslüman olmasıdır. Bu yüzden marketten kurban hissesi alan kişiler diğer hissedarların Müslüman olup olmadığını bilmemektedir. Bunun yanı sıra büyükbaş hayvanlar bir kişiden yedi kişiye kadar pay edilebilirken marketlerde kaç kişiye pay edildiği bilinememektedir.

Bir kişi, market veya kuruluşun henüz mülkiyetinde olmayan bir hayvanı/ hissesini kurban olarak satması caiz midir?

Var olmayan lakin özellikleri belirlenmiş herhangi bir malın peşin para ile satılması selem akdi olarak adlandırılmaktadır. Mal sahibi, ortada olmayan belirli vasıflardaki bir hayvanı taahhüt edip satıyorsa bu durum selem akdine gireceğinden mezhepler arasında ihtilaf söz konusudur.

Hanefi mezhebi kapsamında selem akdi ölçü ya da tartı ile alınarak satılan misli mallardan yapılabilmektedir. Bunun yanı sıra hayvanlar kıyemi maldan sayılmaktadır. Bu yüzden sonradan teslim edilmesi şartı ile yani selem yolu ile satılması caiz değildir. Bu yüzden hissesi satılan bir hayvanın Hanefi mezhebine göre var olması gerekmektedir. Aksi takdirde hayvan satışı caiz olmaz (Kâsânî, Bedâi‘, V, 209). Bunun yanı sıra Hanefi mezhebi hayvanlarda selemin geçerli olduğunu kabul ederler.

Bir diğer mezhep olan Şafi mezhebine göre ise hayvanın cinsi, sıfatları ve yaşı belli olduğunda ortadaki belirsizliğin büyük kısmı giderileceğinden selem yolu ile hayvan alınması caizdir (Remlî, Nihâyetü'l-muhtâc, IV, 203, 206).

Bu görüş kapsamında yukarıda belirtilen şartlar sağlandığı takdirde marketlerde henüz var olmayan hayvanların hisse satışları caizdir. Bunun yanı sıra bu tarz kuruluşların altında olan küçükbaş ya da büyükbaş hayvan hisseleri ile bu hisselere sahip olanların belirlenmesi şartı ile kurban hissesi olarak satılmasında herhangi bir problem yoktur.

Marketlerin, indirim kartı olanlara bir kurbanın aynı miktardaki hisselerini daha ucuz fiyata satmaları, kesilen kurbana zarar verir mi?

Herhangi birinin sahibi olduğu malın eşit hisselerle her biri farklı fiyatlar üzerinden satılması caizdir. Bahsedilen bu kural büyükbaş hayvanlarda da geçerli olmaktadır. Bu itibarla söz konusu kuruluşların, bazı müşterilerine indirimli bir şekilde aynı büyükbaş hayvanın hisselerini farklı fiyatlarla satması kesilen kurbana zarar vermez.