Yumurtalık kisti nedir, belirtileri nelerdir?

Kadınların ve özellikle ergenlik çağındaki genç kızların yüzde 80'inde görülen yumurtalık kisti nedir? Yumurtalık kistinin belirtileri nelerdir? Yumurtalık kisti tedavi edilebilir mi? Yumurtalık kisti hakkında merak ettiğiniz tüm soruların yanıtı haberimizde. İşte haberin detayı...

Yumurtalık kisti nedir?

Kadınların yumurtalığının içinde bulunan içi su dolu top şeklinde yuvarlaklardan oluşan yapıya yumurtalık kisti denir. Yumurtalık kisti sağ ve sol ya da iki yumurtalıkta da oluşabilir. Genellikle kendiliğinden geçen yumurtalık kistleri zararsızdır. 

Yumurtalıklar kadın üreme sisteminin bir parçasıdır. Rahmin her iki tarafında alt karın bölgesinde bulunurlar. Kadınlar yumurta ve östrojen ve progesteron hormonları üreten iki yumurtalığa sahiptir.

Bazen, yumurtalıkların birinde kist denen sıvı dolu bir kese gelişir. Birçok kadın yaşamları boyunca en az bir kist geliştirir. Çoğu durumda, kistler ağrısızdır ve hiçbir belirti göstermez.

Yumurtalık kisti belirtileri nelerdir?

Genç kızların 20'li yaşlarda yaşadığı ve tedavisi mümkün olan yumurtalık kisti hastalığının en sık görülen belirtisi adet düzensizliği ve ununla birlikte kasıklarda meydana gelen ağrıdır.

Kadınların göğüslerinde hassasiyet yaşaması, mide bulantısı görülen şikayetlerdendir.

Hasta da görülen bir diğer şikayetler idrar kesesinde baskı hissetmesi, kabızlık, sindirim sistemi rahatsızlıkları ve sık sık idrara çıkmadır.

Hormon bozukluğundan kaynaklanan bir diğer belirti ise vücudun tüylenmesidir. Bunun dışında yumurtalık kistinin neden olduğu kısırlıkta belirtiler arasında yer alıyor. Hastanın bu şikayetleri yaşaması durumunda uzman bir doktora başvurması gerekir. 

Çoğu zaman, yumurtalık kistleri herhangi bir semptom göstermez. Bununla birlikte, kist büyüdükçe belirtiler ortaya çıkabilir. Semptomlar şunları içerebilir:

– Karın bölgesinde şişlik

– Ağrılı bağırsak hareketleri

– Adet düzensizliği, lekelenme veya adet görememe

– Cinsel ilişki sırasında ağrı

– Alt sırt (pelvis bölgesi) ya da uyluklarda ağrı

– Göğüslerde hassasiyet

– Mide bulantısı ve kusma

Derhal tıbbi müdahale gerektiren bir yumurtalık kistinin şiddetli semptomları şunlardır:

– Şiddetli veya keskin pelvik ağrı

– Ateş

– Baygınlık veya baş dönmesi

– Hızlı solunum

Bu semptomlar rüptüre bir kisti veya bir yumurtalık torsiyonunu gösterebilir. Her iki komplikasyon erken tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilir.

Yumurtalık kisti komplikasyonları

Çoğu yumurtalık kisti iyi huyludur ve doğal olarak tedavi edilmeksizin kendiliğinden gider. Bu kistler, eğer varsa, semptomlara neden olur. Ancak çok nadir durumlarda, rutin bir muayene sırasında kanserli bir yumurtalık kisti kitlesi tespit edebilir.

Yumurtalık torsiyonu yumurtalık kistlerinin diğer nadir bir komplikasyonudur. Bu, büyük bir kistin, yumurtalığın bükülmesine veya orijinal konumundan hareket etmesine neden olmasıdır. Yumurtalık için kan akımı kesilir ve tedavi edilmezse yumurtalık dokusuna zarar verebilir veya ölüme neden olabilir. Nadir görülse de, yumurtalık torsiyonu acil jinekolojik ameliyatların yaklaşık yüzde 3’ünü oluşturur.

Yumurtalık kisti kimlerde görülür?

Yumurtalık kisti en çok 20 yaşlarından sonra görülür. Her 4 kızdan 3'ü bu hastalığı geçirmiştir.

Troid hastası olanlar, hormon bozuklukları yaşayanlar risk altındadır. Bunlar dışında infertilite ve meme kanseri tedavisi görenler kullanılan ilaçların oluşturduğu yan etkiye bağlı olarak yumurtalık kisti riski taşırlar. 

Kısırlar, adet düzensizliği yaşayanların, obezite kategorisinde yer alan bireylerin, hareketsiz yaşayanların yumurtalık kistine yakalanma oranı çok yüksektir.

Yumurtalık kistleri, üreme çağındaki kadınlarda görülen bir sorundur. Nadir olarak adet dönemi başlamamış ya da menopoz girmiş kadınlarda da görülebilir. Ailesinde yumurtalık kisti hikayesi olan kişilerde görülme riski daha fazladır. 

Yumurtalık kisti tedavisi nedir?

Yumurtalık kistinin tedavisi doktor tarafından hastanın uygunluğuna, kistin büyüklüğüne ve kistin türüne göre belirlenir. Hastadan hastaya değişiklik gösteren yumurtalık kisti erken teşhiste ilaçla tedavi edilebilir.

İlk olarak uygulanacak yöntem gözleme yöntemidir. Bu yöntemde doktor tarafından hasta 3 ayda bir takip edilir. Hasta üreme yıllarında ise ve kistler zararsız ise 3 ayda bir ultrasonografi takibi gerekir.

İkinci olarak uygulanabilecek tedavi yöntemi doğum kontrol hapıdır. Doktorlar tarafından en sık başvurulan yöntemdir. Yumurtalık kistinin neden olduğu adet düzensizliğini giderir. Genellikle 6 aydan sonra doğum kontrol hapı doktor tarafından bıraktırılır.

Üçünü seçenek ise ameliyattır. Kistin büyüklüğüne göre doktor kisti ameliyatla alır. Kistiniz büyüyorsa ve ilerlemeye devam ediyorsa doktorun başvuracağı yöntem cerrahi operasyondur.

Bunlara ek olarak kisti iyi huylu ve küçük olan hastalara özel aletlerle laparaskopi yöntemi uygulanabilir. Kistler karnın altında açılacak küçük kesilerle alınır. Laparotomi de ise kötü huylu kistler ve büyüyeceği düşünülen kistler alınır. 

Doktorunuz, kist kendi kendine yok olmazsa veya büyürse kisti küçültmek veya çıkarmak için tedavi önerebilir.

Doğum kontrol hapları

Tekrarlayan yumurtalık kistleri varsa, doktorunuz ovulasyonu durdurmak ve yeni kistlerin gelişmesini önlemek için oral kontraseptif ilaçlar reçete edebilir. Oral kontraseptifler ayrıca yumurtalık kanseri riskinizi de azaltabilir. Postmenopozal kadınlarda yumurtalık kanseri riski daha yüksektir.

Laparoskopi

Kistiniz küçükse ve kanser ihtimali varsa doktorunuz kistin cerrahi olarak çıkarılması için laparoskopi yapabilir. Laparoskopi genel anestezi altında yapılan ve göbek deliğinden ince bir teleskopun karın içine sokularak karın içi organlarının görüntülenmesi prensibine dayanan bir ameliyattır.

Laparotomi

Eğer büyük bir kistiniz varsa, doktorunuz kistinizi karın bölgesindeki büyük bir kesikten cerrahi olarak çıkartabilir. Çıkarılan kiste acil bir biyopsi yapılır ve eğer kistin kanserli olduğu tespit edilirse, yumurtalıklarınızı ve rahminizi çıkarmak için histerektomi yapabilirler.

Aşırı egzersiz yapmak, yani 60 dakikadan fazla koşmak veya ağır sporlar yapmak, adrenal bezleri yormaktadır ve bu da stres hormonu düzeylerini arttırarak diğer hormonların da dengesini bozmaktadır. Koşmak yerine uzun, sakin yürüyüşlere çıkmak da fayda sağlayacaktır. Dilerseniz yoga, meditasyon, epsom tuzu banyosu, masaj ve kitap okuma gibi etkinlikler ile kortizol düzeylerinizi iyice düşürebilirsiniz. Kafein ve alkol tüketimini bırakmak da size fayda sağlayacaktır.

Vitaminler, mineraller ve diğer ek besin destekleri, hormonlarımızın düzenlenmesine yardımcı olurlar ve bu nedenle bilhassa gıdalardan almakta zorlandığımız bazı vitamin ve mineralleri, eczanelerde satılan besin desteklerinden almalıyız. Özellikle D vitamini eksikliği toplumda oldukça yaygın ve güneşe yeteri kadar çıkmadığımız için D vitamini dışarıdan almamız mecburi hale gelebiliyor.

Yumurtalık kistinin türleri

Dermoid kistler ve endometrioma kistleri gibi çeşitli yumurtalık kistleri vardır. Bununla birlikte, fonksiyonel kistler en sık görülen tiptir. İki tip fonksiyonel kist, folikül ve korpus luteum kistlerini içerir.

Folikül kisti: Bir kadının adet döngüsü sırasında, bir yumurta folikül denilen bir kese içinde büyür. Bu kese yumurtalıkların içinde yer alır. Çoğu durumda, bu folikül veya kesesi açılır ve bir yumurta bırakır. Ancak folikül kırılmazsa folikül içindeki sıvı yumurtalık üzerinde kist oluşturabilir.

Korpus Luteum kistleri: Folikül keseleri tipik olarak bir yumurta bıraktıktan sonra çözülür. Ancak eğer kese çözülmezse ve folikül sızıntısı durumunda, kese içinde ek sıvı gelişebilir ve bu sıvı birikmesi bir corpus luteum kistine neden olur.

Diğer yumurtalık kistleri şunları içerir:

Dermoid kistler: Yumurtalıklarda saç, yağ ve diğer dokuları barındırabilen kese benzeri büyüme.

Kistadenomlar: Yumurtalıkların dış yüzeyinde gelişebilen kanserli olmayan büyüme.

Endometriomalar: Rahmin içinde normal olarak büyüyebilen dokular rahmin dışında gelişebilir ve yumurtalıklara yapışabilir, bu da bir kist ile sonuçlanır.

Bazı kadınlar polikistik over sendromu denen bir durum geliştirirler. Bu durum yumurtalıkların çok sayıda küçük kist içerdiği anlamına gelir. Yumurtalıkların büyümesine neden olabilir. Tedavi edilmezse polikistik overler infertiliteye neden olabilir.

Nadir görülen rüptüre kistler, yoğun ağrı ve iç kanamaya neden olabilir. Bu komplikasyon bir enfeksiyon riskini artırır ve tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilir.

Yumurtalık kisti nasıl konur? 

Doktorunuz rutin bir pelvik muayene sırasında yumurtalık kisti tespit edebilir. Yumurtalıklarınızdan birinde şişlik fark edebilir ve bir kistin varlığını doğrulamak için ultrason testi isteyebilir. Ultrason testi (ultrasonografi), iç organlarınızın görüntüsünü oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan bir görüntüleme testidir. Ultrason testleri kistin büyüklüğünü, yerini, şeklini ve bileşimini (katı veya sıvı dolu) belirlemede yardımcı olur.

Yumurtalık kistlerini teşhis etmek için kullanılan görüntüleme araçları şunlardır:

– CT taraması: iç organların kesit görüntülerini oluşturmak için kullanılan bir vücut görüntüleme cihazı.

– MRI: iç organların derinlikli görüntülerini üretmek için manyetik alanlar kullanan bir test

– Ultrason cihazı: yumurtalığı görselleştirmek için kullanılan bir görüntüleme cihazı.

Kistlerin çoğunluğu birkaç hafta ya da aylar sonra kaybolduğu için doktorunuz hemen bir tedavi planı önermeyebilir. Bunun yerine, birkaç hafta veya birkaç ay içinde ultrason testinizi tekrar edip durumunuzu kontrol edebilir.

Durumunuzda herhangi bir değişiklik yoksa veya kist boyutu artmışsa, doktorunuz belirtilerinizin diğer nedenlerini belirlemek için ek testler isteyecektir.

Bunlar şunları içerir:

– Hamilelik testi: hamile olmadığınızdan emin olmak için.

– Hormon durumu: östrojen veya progesteron gibi majör hormonlar.

– Yumurtalık kanseri taraması için CA-125 kan testi.