Yolda Geçen Süre Mesaiden Sayılır mı?

Çalışan milyonlarca kişiyi ilgilendiren konuların arasında bulunan daha yüksek emekli maaşı elde etmenin ipuçlarını, prim, emeklilik, emekli maaşı nasıl hesaplanır gibi çeşitli konular, çalışanların sürekli bir şekilde merak edip araştırdığı konular arasında yer almaktadır. Oluşan soruları sizler için yanıtladık.

İŞE GİDERKEN YOLDA GEÇEN SÜRE MESAİ OLARAK KABUL EDİLİR Mİ?

İş kanunu içerisinde günlük çalışma vakitlerinden genel olarak detaylı bir biçimde sıralanmıştır. Yine iş kanunu; işin niteliğinden oluşmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacı ile işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süreyi çalışma süresi olarak kabul etmiyor. Dolayısı ile işe gidiş ve dönüşte serviste geçen süreler çalışma süresi olarak kabul görmez.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEVRİ NASIL OLUR?

İş sözleşmesinin devri konusu 4857 Sayılı İş Yasası Taslağı'nda yer bulmuş fakat kanunlaşma aşamasında yasa metninden çıkarılmıştır. Yasada işyeri devri ile yetinilmiş, fakat çalışma hayatı içerisinde işyeri devri ihtiyaca tek başına yanıt verememiştir. Bu husus içerisinde bir düzenleme olmadığından ötürü iş sözleşmesinin devrine dair işlemlerde işyeri devri hükümlerine ek olarak yargı kararları ile boşluk doldurulmaya çalışılmıştır.

İş sözleşmesinin devri; işçinin rızasının alınması şartı ile işe iş sözleşmesinin sürekli bir biçimde bütün hak ve borçları ile beraber başka bir işverene devredilmesi durumudur.

01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren Borçlar Kanunu'nda iş sözleşmesinin devri düzenlemeye alınmıştır.

SİGORTA PRİMİ EMEKLİ MAAŞINI NASIL ETKİLER?

Prim ödeme dönemleri ve üzerinden prim ödemesi yapılan kazanç tutarları emekli aylığını çeşitli şekillerde etkilemekte. Bu sebeple devlete daha çok prim ödeyerek daha az emekli maaşı mı elde ederim? sorusunun cevabı ise şu şekilde. Emeklilik için gerekli olan prim gün sayısı bitimi ile emekli olunacak yaşa değin geçen vakitte yatan primler ne kadar yüksek olursa olsun emekli maaşının düşmesine sebep olur ifadesi doğru değildir. Her sigortalının durumunu kendine ait koşulları içerisinde değerlendirmek gerekir.

Yüksek kazanç üzerinden prim ödemesinin devamı halinde emekli aylığının düşmesine sebep olmaz. Aksine artmasına fayda sağlar.

EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

İlk sigortalı olduğu tarih 2000 tarihi öncesiyle 2000 - 2008 arası bulunanlar ve 2008 sonrası sigorta girişi bulunanların emeklilik maaşları farklı bir şekilde hesaplanıyor. En basit ifade edilişi ile birlikte yatırılan prim gün sayısı, aylık ortalama kazanç durumu, enflasyon, büyüme hızı gibi çeşitli faktörlere göre emekli aylığı hesaplama işlemi yapılıyor.

Ortalama aylık kazancın, prim gün sayısına kıyasla hesaplanan aylık bağlama oranı ile çarpılmasının neticesinde emekli aylığı tutarı tespit ediliyor. Ortalama aylık kazanç da dönemsel tüketici enflasyonuna göre hesaplama işlemi yapılıyor ve ardından da büyüme hızının yüzde 30'u üzerine ilave ediliyor. Güncellenmiş olan aylık kazanç ile aylık bağlama oranının çarpımının sonucunda da emekli maaşı belirleniyor. Elde edilen bu maaş da geçmiş enflasyon oranında yükseltiliyor.

EMEKLİ OLMAYIP ÇALIŞMAYA DEVAM EDİLSE MAAŞ DÜŞER Mİ?

Emekli maaşının düşmesinde kritik nokta aylık bağlama oranıdır. 2008 sonrasında yapılan düzenleme ile birlikte çalışma süresi uzadıkça aylık bağlama oranında düşüş yaşanır ve 20 yılın üzerinde prim ödeyenler daha fazla prim ödüyor ancak karşılığında ise emekli aylığında düşüş yaşanıyor.

Tabi bu durum tüm çalışanları kapsamıyor. Yüksek prim ödendiği takdirde yani tavandan prim ödendiği durumda emekli aylığı da o oranda yüksek bir şekilde elde edilir. Fakat asgari ücret ve asgari ücret seviyesinin biraz üstünde maaş karşılığında çalışanlar emekli olmayıp, yüksek maaş elde edebilmek adına daha fazla çalıştıkları durumlarda emekli maaşlarında her ay 2 - 3 lira düşüş yaşanır.

EMEKLİLİKTE YÜKSEK MAAŞ ALMANIN YOLLARI NELERDİR?

- Mümkün olduğunca gerçek ücretler üzerinden SGK primi ödenmelidir.

- Düşük kazanç elde eden çalışanlar için birden fazla işverene bağlı olarak kayıtlı çalışmak emeklilik hesabında avantaj gösterecektir.

- 2000 yılı öncesi borçlanmalar yüksek tutarlar üzerinden mutlak bir şekilde yapılmalıdır.

- Emeklilik tarihinin seçiminde içinde var olan ekonomik göstergeler de mutlak bir şekilde dikkate alınmalıdır.

- Son 3.5 yıl kuralına dikkat edilmeli.