Yağ krizinin sebebi belli oldu! İşte yanlış anlaşılmaya sebebiyet veren o görüntüler..

Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik başlatmış olduğu savaş daha şimdiden tedarik zincirlerini de vurmaya başladı. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği’nin geçtiğimiz Perşembe günü yaptığı açıklamayla beraber başlayan “yağ tartışması” ortaya çıkan görüntülerle yeni bir boyut kazandı. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği açıklamasında, Türkiye genelinde raf ve stoklarda 1-1.5 aylık ayçiçek yağının olduğunu belirtti. Açıklamanın yapılmasının sebebi ise, Rusya’nın, Türkiye’ye göndereceği yağ yüklü 15-16 geminin çıkışına izin vermemesiyle ilgiliydi. Dernek açıklamasının medyada da yer taşıması üzerine yağ piyasasında cuma günü öğleden sonra bir panik havası oluşmaya başladı. Toptancı ve perakendeciler arasında artan yağ trafiğine, cumartesi günü bir markette çekilen görüntü ile birlikte tüketiciler de katıldı.

“Ayçiçeği üretimimiz yüzde 17 artışta”

Oluşan panik havası sonrası, göreve yeni başlayan Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci konuyla ilgili açıklama yaptı. Bakan Kirişci açıklamasında, tüketicinin endişe etmesine gerek olmadığını ve stoklarda yeterince yağ bulunduğunu belirtti. Söz konusu açıklamada spekülasyonun hakim olduğunu vurgulayan Kirişci “Toplam ayçiçeği üretimimiz 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17 artmıştır. Bitkisel yağ arzında sorun yaşanmaması için her türlü tedbir alınmaktadır. Bu kapsamda alternatif ülkeler ve alternatif yağ çeşitleri için gerekli çalışmalar yapılmış, ayrıca ayçiçeği yağ ihracatı da durdurularak, mevcut stokların yurtiçi tüketimi karşılayacak şekilde yönetilmesi sağlanmıştır.” şeklinde konuştu.

"Endişe edecek bir durum yok"

“Çukurova bölgesinde başlayacak ilk hasada kadar gerekli her türlü planlama yapılmıştır.” ifadesine yer veren Bakan Kirişci “Ülkemizin 1-1.5 aylık tüketimimize ancak yetecek kadar ayçiçek tohumu ve yağ stoku bulunduğu iddiaları hiçbir şekilde gerçeği yansıtmamaktadır. Gerek üretimimiz, gerekse sektörün tedarikleri ve devir stoklarımız dikkate alındığında ülkemizin yeterli miktarda ayçiçek yağı stoku bulunmaktadır. Sonuç itibariyle halkımızın endişe etmesini gerektirecek bir durum söz konusu değildir” vurgusu yaptı.

"Bakanlık piyasaya müdahale etmeli"

“Asıl dengeyi bozanlar fırsatçılık yapanlar” uyarısı yapan İstanbul Perakendeciler Derneği Başkanı Faruk Güzeldere de “Panik havası olunca arz-talep dengesi de bozuluyor. Hem dernek başkanı olduğum hem marketlerimiz olduğu için gelişmeleri an be an takip ediyorum. 4-5 teneke yağ isteyen var. Yine telefonla, yarım saate bir yağ siparişi veren var. Durum böyle olunca, her şey alt üst oluyor. Ancak tüketicinin panik yapmasına gerek yok. Yine, tüketicinin yanı sıra, fırsatçılık yapıp yağ toplayan bakkal ve toptancılar oluyor. Bunlar da dengeyi bozuyor. Ben açık bir çağrıda bulunuyorum. Bakanlık, özellikle yağ başta olmak üzere, un, şeker ve hububat gibi ürünlerde TMO eliyle piyasaya müdahale etmeli. Gerekirse ürünün üstüne etiket basılıp bizlere verilsin. Hiç kâr yapmadan da bu ürünleri satmaya hazırız. Yeter ki tüketici uygun fiyata ürün bulsun ve panik olmasın. Kaldı ki, Çukurova Bölgesi’nin ayçiçeği hasadına 2-3 ay kaldı. Bu süreç, iyi bir planlama ile rahatlıkla atlatılabilir” açıklamalarında bulundu. Başkan Güzeldere, oluşan panik nedeni ile fiyatların yüzde 30 seviyesinde artış kaydettiğini de belirtti.

Bunlarla beraber Emniyet Genel Müdürlüğü de Twitter’dan yaptığı açıklamayla yağ fiyatlarıyla ilgili ‘provokatif ve dezenformasyon içeren paylaşımlarda bulunan 45 hesap hakkında işlemlere başladığını duyurdu.

Açılışa özel indirim yapılınca..

İnsanları paniğe sevk eden asıl görüntünün detayları belli oldu. Söz konusu görüntülerin Cumartesi günü İstanbul Haramidere’de toptan gıda satışı yapan bir markette çekildiği ortaya çıktı. Z. Şirketler Grubu’na ait şubelerden birinin açılışının yapıldığı markette diğer açılışlarda da sıkça yapıldığı gibi, birkaç kalem ürünü indirimli fiyattan satışa sunuldu. Bilinen bir yağ markasının 5 litrelik tenekesi için ise 114 lira 90 kuruşluk bir etiket konuldu. Anılan markanın aynı ürününün piyasa fiyatı 135 lira olunca; bir teneke yağda 20 liralık indirimi gören tüketici, kulaktan kulağa yayılan “piyasada yağ sıkıntısı var” söylentisiyle beraber, yığın haldeki 5 litrelik yağlardan 4’er 4’er almaya çalıştı. Hal böyle olunca da ortaya adeta izdihama varan görüntüler çıkmış oldu.

Tartışmaların kaynağı o dernek

Yağda meydana gelen tartışmaların kaynağında ise, büyük oranda, piyasanın devi firmaların üyesi olduğu Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği’nin geçen perşembe günü yaptığı yazılı açıklama rol oynadı. Söz konusu dernek açıklamasında ülkemize gelecek gemilerin Rusya tarafından çıkışına izin verilmediğini öne sürerek, “Ülkemizin stokları, Market rafları dahil, mart sonu veya nisan ortasına kadar yetecek düzeydedir. Halihazırda sektörümüzün Rusya ve Ukrayna siparişli 15-16 gemisi Karadeniz limanlarında bekletilmektedir. Rusya Federasyonu bu bölgeden halen kargo gemilerinin çıkışına izin vermemektedir.” açıklamasında bulunmuştu.