Türkiye'nin orman yangınlarıyla mücadelesinde dev adım: Yapay zeka ödülle taçlandırıldı!

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın öncülüğünde, Orman Genel Müdürlüğü (OGM) tarafından 2022 yılından bu yana kullanılan yerli imkanlarla geliştirilen 'Karar Destek Sistemi', orman yangınlarıyla mücadeledeki önemli bir adımı temsil ediyor. Bu sistem, pek çok alt sistemi bir araya getiren bir yazılım olarak tasarlandı ve Türkiye'nin orman yangınlarına karşı hızlı ve etkili müdahalesini sağlamak için geliştirildi. 'Karar Destek Sistemi', meteorolojik veriler, Orman Bilgi Sistemi verileri, İHA ve uydu görüntüleri gibi çeşitli kaynaklardan gelen verileri entegre ederek analiz ediyor. Bu sayede, orman yangınlarına ilişkin çıkma ihtimali ve yangınların sebepleri hakkında tahminlerde bulunabiliyor. Ayrıca, Yangın durumunda anlık meteorolojik ve coğrafi koşulları analiz ederek, yangına müdahale stratejilerini simüle edebiliyor ve yangının seyrini öngörebiliyor. Bu sayede, yangınla mücadele ekipleri daha etkili bir şekilde hareket edebiliyor ve yangının ilerleyişiyle ilgili doğru tahminler yapabiliyorlar. Sistemin en önemli özelliklerinden biri, yangınların yayılması ve tehlikesi göz önüne alınarak zamanında tahliye edilmesi gereken yerleşim birimlerinin belirlenmesine yardımcı olmasıdır. Ayrıca, sistemin sürekli olarak veri toplaması ve analiz etmesi sayesinde, yangınla mücadele stratejilerinde sürekli iyileştirmeler yapılabilmesi mümkün olmaktadır. Türkiye'nin bu yerli ve milli imkanlarla geliştirdiği yapay zeka destekli 'Karar Destek Sistemi', BM Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'nin 'Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi Ödülü'ne layık görüldü. Projenin birçok ülkeden aday gösterildiği yarışmada, 18 farklı kategoride oylama yapıldı ve Türkiye, bu önemli ödülü kazanarak başarısını taçlandırdı. Ödül, 27-31 Mayıs tarihlerinde Cenevre'de gerçekleştirilecek olan törenle Türkiye'ye takdim edilecek. Bu başarı, Türkiye'nin inovasyon ve teknoloji alanındaki çabalarının uluslararası alanda da takdir gördüğünün bir göstergesi olarak dikkat çekiyor.

Orman yangınları, doğal yaşamı ve ekosistemleri ciddi şekilde tehdit eden, büyük zararlara yol açabilen felaketlerdir. Bu tür olaylara etkili müdahale sağlamak, yangının yayılmasını önlemek ve kontrol altına almak için geliştirilen teknolojik çözümler önem kazanmaktadır. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, bu mücadelede kullanılan yapay zeka destekli karar destek sisteminin önemini vurgulayarak, orman yangınlarının şiddetini ve ilerlemesini etkileyen faktörleri açıkladı.

Karacabey'e göre, orman yangınlarının şiddetini ve yayılma hızını etkileyen üç temel faktör bulunmaktadır: ormandaki yanıcı madde miktarı, topografik veriler ve meteorolojik veriler. Bu faktörler, yangının Nasıl başladığı, nasıl yayıldığı ve nasıl kontrol altına alınabileceği konusunda önemli ipuçları sağlamaktadır.

Orman Genel Müdürlüğü, son bir yıldır yapay zeka destekli karar destek sistemini kullanarak orman yangınlarıyla mücadelede etkin bir yaklaşım benimsemiştir. Karacabey, bu sistemin geçmişte yaşanan orman yangınlarının verilerini analiz ederek oluşturulduğunu belirtti. Bu sayede, yangınların nasıl başladığı, hangi koşullarda daha hızlı yayıldığı ve hangi bölgelerin daha riskli olduğu gibi bilgilerin sistemde kaydedildiğini ifade etti.

Yapay zeka destekli karar destek sistemi, orman yangınlarına daha hızlı ve etkili bir şekilde müdahale etme imkanı sağlamaktadır. Sistem, meteorolojik verileri, coğrafi bilgileri ve orman yapılarını analiz ederek yangının yayılma riskini belirleyebilmekte ve yangının seyrini önceden tahmin edebilmektedir. Bu sayede, yangına müdahale ekipleri zamanında harekete geçerek yangının kontrol altına alınmasını sağlayabilmektedir.

Orman Genel Müdürlüğü'nün bu teknolojik yaklaşımı, orman yangınlarının önlenmesi ve müdahale edilmesi konusunda önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Yapay zeka destekli karar destek sistemi, orman yangınlarının kontrol altına alınmasında etkili bir araç olarak kullanılmaya devam edilecek ve yangınlarla mücadelede daha başarılı sonuçlar elde edilmesine katkı sağlayacağını vurgulayan Karacabey, şunları söyledi:

"Sistem, çıkan bir yangının nasıl davranacağını tahmin etmeye başladı. Sistem öğrendikleriyle bunlara karar verirken uygulamada biz onun ne kadar doğru olduğunu görüp, yanlış karar verdiyse yanlışlarını da sisteme öğretip, doğrusunun ne olduğunu anlattık. Ve şu anda herhangi bir noktada bir Yangın çıktığında kullandığımız bu sistem o anki canlı, anlık meteorolojik verileri alıyor; arazi yapısına, oradaki orman yapısına bakıyor ve bir karar veriyor. Diyor ki, 'Bu yangın 20 dakika sonra şu noktaya ulaşır, 40 dakika sonra buraya ulaşır, 1 saat sonra şu noktaya ulaşır.' Bunu söylediğinde de bizler yangın çıkan yerin etrafındaki ekiplerimizin konuşlandıkları yerleri bildiğimiz için o ekip ne kadar sürede yangın mahalline gelir, orada yapacağı faaliyeti ne kadar sürede icra eder, dolayısıyla o yangını orada tutabilir mi tutamaz mı ya da nerede söndürebilir, bu konuda bize karar vermede destek oluyor. Bize etkili ve yerinde müdahaleyi bu program yapma imkanı veriyor. Dolayısıyla ilerleyen süreçte bu yazılımı geliştirerek, inşallah daha kısa sürede daha az zayiatla yangınları söndürebilme imkanına kavuşmuş olacağız"

Sadece Türkiye kullanıyor

Orman yangınlarının önlenmesi ve kontrol altına alınması için geliştirilen yapay zeka destekli karar destek sistemi, Türkiye'nin ormancılık alanındaki başarısını dünya genelinde öne çıkarıyor. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, sistemin daha da geliştirilerek önemli bir noktaya taşınacağını belirtti. 

Karacabey, "Bir sonraki aşamada yazılım bir yerde yangın çıktığında sisteme otomatik olarak aktarsın, bizim talimat vermemizi beklemeden yangına müdahale etmesi en doğru olan ekiplere kendiliğinden mesaj göndersin, o ekiplerin harekete geçmesini sağlasın istiyoruz." ifadelerini kullanarak sistemin gelecek adımlarını açıkladı. 

Bu gelişmenin Türkiye için bir gurur kaynağı olduğunu vurgulayan Karacabey, sistemin tamamen yerli ve milli bir yazılım olduğunu dile getirdi. Şu anda dünyada bu özelliklere sahip bir sistemin bulunmadığını belirten Karacabey, "Bu yazılımı kullanan bir ülke yok. Ormancılıkta iyi olan ülkeler Amerika, Kanada, İspanya, Almanya gibi ülkeler ve Fransa sayılabilir. Bu ülkelerle de arkadaşlarımız, ekiplerimiz sürekli irtibat halinde. Şu anda onlar da bizden bu yazılımın tamamlanmasını bekliyorlar ki onlar da alıp kendi ülkelerinde uygulayacaklar." şeklinde konuştu.

Yapay zeka destekli karar destek sistemi, Türkiye'nin ormancılık alanındaki teknolojik ve bilimsel ilerlemelerini dünya genelinde tanıtmakta ve bu alandaki liderliğini pekiştirmektedir. Sistem, orman yangınlarının etkili bir şekilde önlenmesi ve müdahale edilmesi için önemli bir araç olmaya devam edecek ve ormancılık sektöründe uluslararası alanda örnek bir model olarak gösterilecektir.