Türkiye siyasetinde yeni dönem başlıyor! işte 10 soruda 31 Mart yerel seçimleri…

Türkiye, yeni yerel yöneticilerini belirlemek için 31 Mart 2024 Pazar günü sandık başına gidecek. Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Mahalli İdareler Genel Seçimleri için hazırladığı seçim takvimini açıkladı ve süreç işlemeye devam ediyor. Seçimlerde, toplamda 81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye başkanı ile 50 bin 336 muhtar belirlenecek. Ayrıca, il genel meclisi üyelikleri ile belediye meclis üyelikleri de yeniden belirlenecek.

31 Mart seçimlerine yaklaşırken, vatandaşların kafasında birçok soru oluşuyor. Bu nedenle, Anadolu Ajansı muhabiri, seçim öncesinde merak edilen soruları derledi.

İşte seçime sayılı günler kala akıllara takılan bazı sorular:

1- Seçmen nerede oy kullanacağını nereden öğrenebilecek?

Seçmenler, oy kullanacakları yer ve sandık bilgilerini öğrenmek için birçok yöntemi kullanabilirler. Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) sunmuş olduğu hizmetlerden faydalanarak, oy kullanacakları yer ve sandık bilgilerini kolayca öğrenebilirler. Seçmenler, nerede oy kullanacaklarını gösteren seçmen bilgi kağıdını getirmek zorunda değillerdir.

YSK'nin sunmuş olduğu hizmetler arasında şunlar bulunmaktadır:

İnternet Sitesi: YSK'nin resmi internet sitesi üzerinden seçmenler, oy kullanacakları yer ve sandık bilgilerini sorgulayabilirler.

e-Devlet Kapısı: e-Devlet sistemi üzerinden de seçmenler, oy kullanacakları yer ve sandık bilgilerini sorgulayabilirler.

YSK'nin Seçmen Sorgulama Mobil Uygulaması: YSK'nin mobil uygulamasını indirerek, seçmenler cep telefonlarından oy kullanacakları yer ve sandık bilgilerini sorgulayabilirler.

YSK Çağrı Merkezi: Seçmenler, 444 9 975 numaralı YSK Çağrı Merkezi'ni arayarak da oy kullanacakları yer ve sandık bilgilerini öğrenebilirler.

2- Görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazla oy verme yerine girilebilecek mi?

Oy verme işlemi sırasında, cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazların oy verme yerine girilmesi kesinlikle yasaktır. Bu tür cihazlar, oy verme işlemi bitene kadar sandık kuruluna bırakılmalıdır. Bu kuralın amacı, oy verme sürecinin gizliliğini ve dürüstlüğünü korumaktır.

Oy verme yerlerinde bu tür cihazların kullanılması, oy veren kişilerin oy tercihlerini ifşa edebilir veya dışarıya iletişim sağlama imkanı verebilir, bu da seçim sürecinin güvenilirliğini ve adil olmasını tehlikeye atabilir. Bu nedenle, oy kullanma işlemi sırasında herkesin bu kurallara uyması önemlidir.

3 - Yeni evlenenler kimliğini değiştirmeden oy kullanabilecek mi? 

Kimlik bilgileri değişmeyen seçmenler, oy kullanmak için nüfus cüzdanı yerine evlenme cüzdanını kullanabilirler. Bu durumda, evlenme cüzdanı, seçmenin kimliğini kanıtlamak için geçerli bir belge olarak kabul edilir. Ancak, bu durum sadece kimlik bilgilerinde değişiklik olmayan seçmenler için geçerlidir. Değişiklik olan seçmenlerin, güncel kimlik bilgilerini içeren geçerli bir kimlik belgesiyle oy kullanmaları gerekmektedir. 

4 - Seçime kaç siyasi parti katılacak?

31 Mart 2024 yerel seçimlerinde 34 siyasi parti oy pusulasında yer alacak. Bu partiler ve oy pusulasındaki sıralamaları şu şekildedir:

AK Parti

İYİ Parti

Sol Parti

Büyük Birlik Partisi

Memleket Partisi

Anavatan Partisi

Demokratik Sol Parti

Yeniden Refah Partisi

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti)

Türkiye Komünist Partisi

Anadolu Birliği Partisi

Zafer Partisi

Halkın Kurtuluş Partisi

Türkiye Komünist Hareketi

Bağımsız Türkiye Partisi

Gelecek Partisi

Yeni Türkiye Partisi

CHP

Emek Partisi

HÜDA PAR

Hak ve Özgürlükler Partisi

Ocak Partisi

Adalet Birlik Partisi

Demokrat Parti

Güç Birliği Partisi

Millet Partisi

Milli Yol Partisi

Adalet Partisi

Aydınlık Demokrasi Partisi

MHP

Türkiye İşçi Partisi

Demokrasi ve Atılım Partisi

Saadet Partisi

Vatan Partisi

5 - Büyükşehir belediyesi sınırlarında yaşayan seçmen neler için oy kullanacak?

Seçmenler, kayıtlı oldukları sandık seçmen listesinde belirtilen sandıkta oy kullanabilirler. Ayrıca, her seçmen hangi seçim çevresinin seçmeni ise, yalnızca o seçim çevresinde yapılan seçimler için oy kullanabilirler.

Örneğin, Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van'daki seçmenler, büyükşehir belediye başkanı, belediye başkanı, belediye meclis üyeliği ile muhtarlık ve ihtiyar heyeti için oy kullanacaklardır. Bu seçmenler, kendi bölgelerinde gerçekleşen yerel seçimlerde oy kullanma hakkına sahiptirler.

6 - Büyükşehir olmayan illerde ve köylerde neler için oy verilecek?

Büyükşehir olmayan illerde, seçmenler "il genel meclisi üyeliği", "belediye başkanı", "belediye meclis üyeliği" ve "muhtarlık ve ihtiyar heyeti" için oy kullanacaklardır. Bu tür illerde, yerel yönetimlerin çeşitli kademelerinde görev alacak kişilerin belirlenmesi için oy verilecektir.

Köylerde ise, seçmenler "il genel meclisi üyeliği" ile "muhtarlık ve ihtiyar meclisi" için oy kullanacaklardır. Köylerdeki seçimlerde, il genel meclisi üyelerinin yanı sıra köylerin muhtarlık ve ihtiyar meclisi üyeleri de belirlenecektir. Bu seçimler, köylerin yerel yönetimlerinin oluşturulmasına ve yönetilmesine katkı sağlayacak kişilerin seçilmesi için gerçekleştirilecektir.

7 - Tüm pusulalar kaç zarfa koyulacak?

Seçim gününde, seçmenlere dağıtılacak oy pusulaları farklı renklerde olacak. Büyükşehir belediye başkanlığı için kullanılacak oy pusulaları "beyaz", il genel meclisi üyelikleri için kullanılacak oy pusulaları "turuncu", belediye başkanlığı için kullanılacak oy pusulaları "mavi", belediye meclisi üyelikleri için kullanılacak oy pusulaları ise "sarı" renkte olacak.

Seçmenler, kendilerine verilen tüm oy pusulalarını tek bir zarfa koyacaklar. Bu sayede, seçmenlerin oy pusulalarını kolaylıkla taşıması ve sandığa koyması sağlanacak, aynı zamanda oy verme işlemi daha düzenli bir şekilde gerçekleştirilecektir.

8 - Oy verme işlemi hangi saatler arasında yapılacak?

YSK, seçimin mart ayında yapılacak olması ve mevsim şartları ile güneşin batış saatini göz önünde bulundurarak, doğudaki 32 ilde oy verme saatini bir saat erkene aldı. Bu kapsamda, Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis illeri ile bu illerde bulunan ceza infaz kurumlarında oy verme işlemleri, 07.00-16.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek.

Diğer illerde ise oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak belirlendi. Bu düzenleme ile seçmenlerin oy kullanma süreleri, yerel mevsim koşulları ve güneş ışığının azalma saati göz önünde bulundurularak uygun bir şekilde planlandı.

9 - Önce hangi oylar sayılacak?

Seçimlerin ardından, büyükşehirlerde ve diğer illerde farklı sıralamalara göre düzenlenmiş olan oy pusulalarının sayımı ve dökümü yapılacak. Büyükşehirlerde, sırasıyla büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık, diğer illerde ise sırasıyla belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulaları ayrı ayrı incelenecek. Bu süreçte, oy pusulalarının üzerindeki tercih işaretleri ve mühürler dikkate alınarak geçerli ve geçersiz oylar ayrıştırılacak, sonuçlar belirlenecek ve ilgili makamlara raporlanacak. Bu şekilde, seçimlerin sonuçları netleştirilecek ve ilgili makamlar tarafından duyurulacak.

10 - Yurt dışındaki seçmen oy kullanacak mı?

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı olan her seçmen, milletvekili genel seçimi, Cumhurbaşkanı seçimi ve halkoylaması gibi ulusal düzeyde yapılan seçimlerde oy kullanma hakkına sahiptir. Bu seçimlerde, yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerinde veya gümrük kapılarında kurulan sandıklarda oy verme imkanına sahiptirler. Ancak, yerel seçimlerde oy kullanma hakları bulunmamaktadır. Yani, yurt dışında yaşayan seçmenler sadece milletvekili genel seçimleri, Cumhurbaşkanı seçimi ve halkoylamalarında oy kullanabilirler.