Birçok kişi telif hakkı hakkında araştırmalarda bulunuyor. Peki telif hakkı nedir? Telif hakkı nasıl alınır? Telif hakkı için nereye başvuru yapılmalıdır? İşte merak edilenler...
Telif hakkı nedir, ne demektir?
Telif hakkı; bir kişinin oluşturduğu reel ya da sanal bir olgu üzerine elde ettiği yasal haktır. Telif hakkı; bir eser, bir düşünce veya yazılı metin için alınabilir. Bir sinema filmi için oluşturmuş olduğunuz karakterin bile telif hakkı olması mümkündür. Bu haktan yararlanmak size bazı ayrıcalıklar katabilir. Eğer ki size ait herhangi bir şey için telif hakkı almazsanız da üretmiş olduğunuz herhangi bir şeyin kullanılmasına engel olamaz ve yasal haklardan yararlanma olanağını kaybedebilirsiniz.
Telif hakkı neden önemlidir?
Telif hakkı, pek çok açıdan fikri ve bunu oluşturan kişiyi korumaya yöneliktir. Telif hakkı ise 1948'de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'yle kesin olarak yaşamımıza dahil olmuştur. Bu hak, kişinin bir fikrini veya kişinin oluşturduğu sanat eserini maddi ve manevi olarak çıkarlarının korunması adına son derece önemlidir.
Telif hakkı maddi haklarınızı korumak için büyük bir öneme sahiptir. Telif hakkı kişiye sağladığı yararlar ise şöyle sıralanabilir:
- Eser ve fikrinizin başkası tarafından çalınmasını engeller
- Telifini aldığınız herhangi bir eser veya fikir izin vermediğiniz müddetçe geliştirilemez
- Size ait olan herhangi bir şey sizin izniniz olmadan arz edilemez
- Eseriniz izniniz dışında değiştirilemez
- Eğer çoğaltılabilecek bir şeyin telif hakkı size aitse bunu yalnızca siz çoğaltabilirsiniz
- Yaymak için de tek yetki size aittir
- Ürünü yalnızca siz ve yetkilendirdiğiniz kişiler yayabilir
- Telifini almış olduğunuz bir ürün ölümünüzden sonra satılır veya yayılırsa mirasçılar pay hakkı elde edebilir
Telif hakkı almak için nereye başvurulur?
Telif hakkı alabilmeniz için Noter tarafından bu ürünün size ait olduğunu, sizin tarafınızdan oluşturulduğunu kanıtlaması niteliğinde bir belge almanız yeterlidir. Aynı zamanda isteğiniz doğrultusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan da telif hakkı alınabilmektedir.
Bunun için Kültür ve Turizm Bakanlığı'nda hizmet veren Telif Hakları Genel Müdürlüğü’ne online ya da bizzat giderek başvuruda bulunabilirsiniz. Bu konuda ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz http://www.telifhaklari.gov.tr adresine gidebilirsiniz.
Telif ve patent arasındaki farklar nelerdir?
Telif hakkı ve patent birbirine çok fazla karıştırılan iki olgudur. İkisi arasında oldukça büyük br fark vardır. Telif hakkı, sanatsal ve kültürel ürünleri ilgilendirirken ve de Kültür ve Turizm Bakanlığınca verilebilirken; patent ise bir ilaç ya da araç için çalıştığına ve benzeri olmadığına dair alınır ve Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Türk Patent ve Marka Kurulunca verilir.
Telif hakkının var olup olmadığı nasıl öğrenilir?
Bir eserin ya da herhangi bir fikrin telif hakkının olup olmadığını öğrenmek de mümkündür. Bunu öğrenmek için bandrol kontrolü yapılabilir. Eğer bir ürünün bandrolü varsa bu telif hakkının da var olduğunu kanıtlamaktadır.
Bil-kodu adı verilen uygulama birçok CD için kodlar oluşturulmasını sağlar ve CD üzerinde bulunan numaralar bir firmaya aitse telif hakkının var olup olmadığını anlamaya yardımcı olur.
Telif hakları için Kültür ve Turizm Bakanlığı'yla da iletişime geçebilirsiniz.