Tehlike kapıda: İklim krizi dünyadaki tüm dengeleri bozmaya başladı!

Türkiye’nin önceki yıllara nazaran daha sıcak geçen Aralık ayında "yalancı bahar" olarak adlandırılan döneme kanarak, erken çiçek açan ağaçlar ve bitkiler, sıcaklıkların düşmesi ve bazı bölgelerde kar yağışından dolayı bitkiler zarar görmeye başladı. Uzmanlar, bu durum ağaçların meyve rekoltesinde düşüşe, biyoçeşitlilikte ise hasara yol açtığı yönünde uyarılarda bulunuyor.

Ağaçların genetik bir dizilimi var!

AA’dan edinilen bilgiye göre, kış aylarında çiçek açan ağaç ve bitki türlerinin tarıma etkilerine dair önemli açıklamalarda bulunan TEMA Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Erhan Akça, iklimin tarıma izin veren bir süreç olduğunu, bu nedenle iklim ve tarımın birbirinden bağımsız düşünülemeyeceğini ifade ederek, iklim üzerinden görülen küçük değişikliklerin tarıma önemli ve büyük yansımasının olduğunun altını çizen Akça şunları söyledi: "Ağaçlarda genetik bir dizilim var, kendilerini mevsimlere göre ayarlamışlar. Bitki, sıcak havayı görüyor, içindeki hormonlar değişiyor ve sıcaklık değişimiyle çiçek açtığında kendisinin normal bir ortamda olduğunu sanıyor çünkü bütün canlıların amacı bir an önce üreyebilmek yani gelecek nesli garanti altına almak. Bitki, şartları uygun bulduğunda çiçek açıyor, genetik kodları öyle ama bir bakıyor ki şartlar aslında hiç uygun değil."

Bitki fizyolojisini tamamlaması gerekiyor!

Bitkilerin hassas bir yapısının olduğunu dolayısıyla küçük bir değişikliğin onlarda aşırı bir yansıması olduğunu belirten Akça şu ifadelere yer verdi: "Mevsimsel değişimler dolayısıyla bitkilerde meydana gelen farklılıklar sadece miktarı değil kaliteyi de etkiliyor. Elma alıyoruz ve C vitamini yönünden zengin olması beklenen bir meyve, görüntü elma ama C vitamini istenen düzeyde değil. Çünkü bitki, fizyolojisini tamamlayamazsa beklenen besin değerlerini alamıyorsunuz, o zaman elma hem bizi beslemiyor hem de daha çabuk bozuluyor. Kış aylarındaki sıcaklık ciddi tarımsal kayıp yaratacak ve bunun geri dönüşü yok. Bir bitkinin su ihtiyacı vardır; örneğin 100 birim, bu 90 birime düştüğünde siz fark etmeseniz bile o bitkide verim kaybı olur çünkü potansiyelini ona göre ayarlamıştır."

Bitkilerin bakımı nasıl olmalı?

Bitkilerin bakımı hakkında da tavsiyelerde bulunan Akça, zorlu kış şartlarına hazırlamak için su buharı verilen spreyleme, soğuğun çökmesini engelleyen havalandırma ve ısıtma gibi sistemlerin kullanılması ve bölgenin doğal bitki türleri tercih edilerek iyi bir bitki besleme programının benimsenmesi gerektiğini vurguladı. Nasıl her yere bina inşa edilemeyecekse her yere de bahçe de yapılamayacağını sözlerine ekledi.  

Son 10 yıldır dünyanın gündeminde iklim değişikliği var!

Doğa Koruma Merkezi (DKM) Genel Müdür Yardımcısı Yıldıray Lise, biyoçeşitliliğin genetik çeşitlilik, tür çeşitliliği, ekosistem çeşitliliği ve ekolojik süreçler çeşitliliği olmak üzere 4 katmanı olduğunu ve tüketilen her gıdanın, kullanılan her ürünün biyoçeşitlilikle bağlantılı olduğunu bildirdi. Son 10 yıldır iklimin dünya üzerindeki etkisinin analizleri yaptıklarını belirten Lise şu açıklamalarda bulundu: "İki temel kriz var: Biri iklim değişikliği, biri de biyoçeşitlilik kaybı, bunları iç içe düşünmemiz gerekiyor. İklim değişiyor, bu da biyoçeşitliliği etkiliyor. Temel olarak sıcaklık artışı, farklı ekosistemlerde farklı etkiler yapacaktır’’ dedi.

Ekolojik denge bozuldu!

Canlının yaşamındaki en temel faktörler arasında yer verilen sulak alanların yok edilmesi bitkilerin habitatların (bitkilerin yaşam alanı ve kendisini geliştirdiği yer) kaybolmasına neden olduğunu belirterek şunları ifade etti: "Bitki fizyolojisi sıcaklık, gün uzunluğu, yağış, besin varlığı ve karın erime zamanı gibi unsurlara bağlı. Erken çiçek açma, canlı türlerinde büyüme döneminin uzaması, bazı canlı türlerinin kış uykusuna yatmaması, göç döneminde besin sıkıntısı ve kuşlarda erken kuluçka gibi dönemler yaşanıyor. Türlerin birbirleriyle ekolojik uyumları söz konusu ama bunda uyumsuzluk görülmeye başlandı. Ekosistemlerin, ormanların, sulak alanların ve deniz çayırlarının yok olmasıyla karbon yutağı ve yaşam alanlarının azalması halinde oradaki bütün canlıların yaşamını etkileyecek bir yapı oluşması söz konusu."

Mevsimlerde 10 günlük kayma mevcut!

Dünya üzerinde de çeşitli gözlemler yaptıklarını aktaran Lise, Japonya'nın Kyoto şehrinde 812 yılından beri sakura çiçeklerinin açtığı dönemlerin kayıt altına alındığına ve çiçeklenme zamanlarının yavaş yavaş nisan ayından mart ortasına doğru kaymaya başladığını ve ülkede 1953'ten beri yapılan gözlemler doğrultusunda 2021-2023 yılları arasında mevsimlerde 10 günlük kayma yaşandığının belirlendiğini aktardı.