Srebrenitsa Katliamı Nedir? Srebrenitsa’da Neler Yaşandı?

Bosna Hersek’te yaşanan katliamın ardından 25 yıl geçti. 11 Temmuz 1995'te tüm dünyanın gözlerinin önünde Sırp birlikleri 8 binden fazla Bosnalı Müslüman’ı katletti.

İkinci Dünya Savaşı'nın Avrupa'da ardından yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen Srebrenitsa Soykırımı’nın üzerinden çeyrek asır geçti ama Boşnak halkının yarası kanamaya devam ediyor.

Aradan 25 yıl  geçse de 1000'den fazla soykırım kurbanının cenazesi hala bulunamadı ve bu durum da  sadece kurban ailelerinin değil tüm Boşnak ulusunun yarasının hala kapanmamasının başlıca sebebi olarak gösteriliyor.

Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'yı Sırp milletine Sırp bayramı arifesinde armağan ettiklerini söyleyen Ratko Mladic’in, "Nihayet bu topraklarda Türklerden intikam alma zamanı gelmiştir." ifadeleri katliamın habercisi sözlerdi ve her şey bu açıklamadan sonra başladı.

Ratko Mladic, Lahey'deki uluslararası mahkeme tarafından aralarından Srebrenitsa Soykırımı'nın da bulunduğu birçok savaş suçundan müebbet hapse mahkum edilen bir savaş suçlusuydu.

SREBRENİTSA’DA NELER YAŞANDI?

Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikleri, 11 Temmuz 1995 günü Srebrenitsa'yı ele geçirdir. İşgalin ardından ne yapacağını şaşıran sivil halkın bir bölümü, bugünkü şehitliğin tam karşısında bulunan eski akümülatör fabrikasında konuşlanan Hollanda askerlerine sığındı, bir kısmı ise orman yolundaki Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmayı seçti. Fakat en az 8 bin 372 Boşnak sivilin kaderi de nereye sığınırlarsa sığınsınlar aynı oldu.

Şehirde yaşayan siviller ise BM bünyesinde bölgede görev yapan Hollandalı askerlere sığınarak hayatta kalmayı umdular fakat Hollandalı askerler de onların gözünün yaşına bakmadı ve sivilleri Sırp güçlerine teslim etti.

Yaşanan büyük katliamlar sebebiyle halk arasında ‘ölüm yolu’ olarak da nitelendirilen orman yolunu seçen binlerce Boşnak ise Sırp askerlerin kurduğu pusularda öldürüldü.

Cani Sırp birlikleri en az 8 bin 372 Boşnak sivili ormanlık bölgede, fabrikalarda ve depolarda katletti, çok sayıda kadın ve çocuğu evlerinden sürgün etti.

AVRUPA'DAKİ EN BÜYÜK İNSANLIK TRAJEDİSİ

Katledildikten sonra farklı toplu mezarlara gömülen ve ardından farklı yerlere nakledilen cenazelerin birçoğu, bulunduğunda da tam olmuyor. Birçok aile yakının sadece az sayıda kemiğini, "en azından bir mezar taşı olsun" diyerek toprağa veriyor.

Soykırımda, Ratko Mladic kadar Srebrenitsalı Boşnak sivillerin sığındığı Hollandalı BM askerleri de suçlu bulundu.

Srebrenitsa’nın işgalinin ardından çekilen ve kamuoyunun da aşina olduğu görüntülerde, Hollandalı sözde komutan Thom Karremans'ın 11 Temmuz 1995'te bir araya geldiği Mladic karşısında el pençe durması da katliamın birlikte planlandığının bir göstergesi.

İşgal günlerinde Karremans ile Mladic'in, birlikte kadeh kaldırması da bunların bir delili…

Bir başka detay ise Hollandalı askerlerin Srebrenitsa'dan uğurlanması öncesinde ise Mladic'in, Karremans ve ailesine çeşitli hediyeler vermesi.

Hollandalı sözde komutan Thom Karremans bu katliamdan dolayı hiçbir zaman yargılanmadı fakat Hollanda devleti Srebrenitsa'daki soykırımdan "kısmen" suçlu bulundu.

SREBRENİTSA KATLİAMI’NIN 25. YILI

Lahey Bölge Mahkemesi, kurban yakınları tarafından 2007'de açılan davada Srebrenitsa'nın işgali sırasında BM bünyesinde görevli Hollandalı askerlere sığınan 300 Boşnak sivilin Sırplara teslim edilmesinden Hollanda'yı suçlu buldu.

Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, 2007 yılında aldığı kararda, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden gelen kanıtlar doğrultusunda Srebrenitsa ve civarında yaşananları "soykırım" olarak nitelendirdi.

Görülen davada, Sebrenitsa Soykırımı dahil birçok suçtan önce 40 yıl, ardından temyiz davasında müebbet hapse mahkum olan Mladic, 13 Temmuz 1995'te Bosna Hersek Mahkemesi’nde görülen başka bir davada ise 1000'e yakın Boşnak sivilin katledilmesi suçundan 30 yıl hapisle cezalandırıldı

Farklı mahkemelerde görülen "Srebrenitsa" davalarında bugüne kadar 45 Sırp'a, toplam 699 yıl hapis cezası verildi.

Eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic ise Srebrenitsa'daki soykırımla suçlandı fakat yargılanması sürerken cezaevinde öldü.

Öte yandan, Srebrenitsa Soykırımı'nın 25. yıl dönümü kapsamında anma programı ve cenaze töreninin düzenleneceği bugün, kimlik tespiti yapılan ve ailesinin onay verdiği 9 soykırım kurbanı daha Potoçari Anıt Mezarlığı'na defnedilecek.