Çalışma mevzuatı kapsamında iş hayatında olan kadınlara yönelik kolaylıklar bulunmaktadır. İş Kanunu'na göre hem anne adaylarına hem de annelere doğum öncesinde ve sonrasında olacak şekilde izin kullanma hakkı verilmektedir. SGK ise verilen bu izin süresinde doktor raporlarına göre kişilere belirli ödemeler yapmaktadır. Biz de bu haberimizde sizlere SSK'lı kadınların annelik halinde SGK iş göremezlik yardımlarından faydalanma esaslarından bahsettik.
SSK (4/1-a) ile çalışan kadınlara annelik durumlarına göre günlük geçici iş göremezlik maaşı bağlanmaktadır. Bahsedilen geçici iş göremezlik ödeneği doktor raporuna bakılarak doğumdan önce ye da sonra olacak iekilde 8 haftalık sürede ödenirkern, çoğul gebelik durumu olanlar için ise doğumdan önceki 8 hafta olan süreye ayriyeten 2 haftalık süre ekleyerek kişinin çalışmadığı her gün için ödenen miktardır.
Bunun yanı sıra sigortalı kadın çalışanlara kendi istekleri ve doktorlarının tavsiyesi doğrultusunda doğumuna 3 hafta kalana kadar çalışırsa doğum sonrasındaki istirahat süresine doğum öncesi çalıştığı zamanlar da eklenmektedir. Hamile olan kadın çalışanlara bu sürelerin tanınması için doğumlarından önceki 3 haftaya kadar çalışmalarının uygun olduğuna yönelik sağlık raporu Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucusu hekimleri tarafından düzenlenmesi gerekmektedir.
Eğer ki sigortalı kadın çalışan erken doğu yaparsa doğum öncesinde kullanamayacağı çalışmama süresi doğum sonrasına eklenir. Bu ilave edilen günler için de iş göremezlik ödeneği verilir. Bunun yanı sıra hamileliğin 32. haftasından önce doğum yapan kişilerin doğum öncesinde kullanamadığı sekiz haftalık izinlilik süre, çoğul hamilelik yaşayan kişilerde ise on haftalık süreler doğumdan sonraki izin süresine eklenir. Bu sürelerde iş göremezlik ödeneği de verilmektedir.
Tek gebelikte doğuma 8 hafta, çoklu gebelikte 10 hafta kala veya 3 hafta kalaya kadar çalışabilirlik raporu alan çalışanların erken doğum yapmaları durumunda kullanamadıkları günler doğum sonrasına ilave edilerek ücretleri yatırılır.
Sigortalı çalışan kadınların doktor raporlarına göre çalıştığının ve doğum öncesi izninin başlama tarihinin tespiti için kâğıt ortamında düzenlenecek raporlarda “Gebelik normal/çoğul gebeliktir. Doğuma... hafta kalmıştır. Sağlık durumu, doğuma 3 hafta kalıncaya kadar çalışmasına uygundur.” ifadelerinin yer aldığı ve en önemlisi de düzenleme tarihinin bulunduğu poliklinik protokol numarası ile dolu olmalıdır. Bu durum kapsamında raporun düzenlenme tarihi, doğum öncesi izninin (8 veya 10 haftanın) başlama tarihi olarak kabul edilecektir.
E-ödenek sistemi kapsamında düzenlenen doğum raporlarında yazılan sürelerin standart olması ve rapor üzerinde yer alacak olan bilgilerin elektronik ortamda SGK'ya gönderilmesi gerekmektedir.
Sigortalı çalışan kadınlar için doğumlarına 8 hafta kala doğuma 3 hafta kalana kadar çalışabilir raporu aldıkları takdirde o 3 haftadan önce doğum yaparsa çalışamadığı o süre için iş göremezlik ödeneğini alır. rapor tarihi ile iş göremezlik ödeneğinin başladığı tarih arasındaki süre doğum sonrası istirahat süresine ilave edilir.
Tıbbi nedenlerden dolayı hamileliğin sonlandırılması sonucunda doktoru istirahati uygun gördüyse analık sigortasından bunun yanı sıra istirahat verilen sigortalı kadına ise hastalık sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta bu durumdan faydalanabilmenin tıbbi gereklilik haricinde (kürtaj vb.) olmasıdır.
Sigortalı çalışan kadınlara iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için şu şartların taşınması gerekmektedir:
- Kişinin doğumundan önce 1 sene içerisinde minimum 90 gün kısa vadeli sigorta priminin yatırılmış olması gerekmektedir,
- Kişinin istirahatli olduğu süre zarfında iş yerinde çalışmamış olması gerekmektedir. Bu durumda doktor izni ile doğuma üç hafta kalana kadar çalışma izni olan kişiler hariç.
- İstirahatin başladığı tarihten o yana sigortalılık niteliğinin yitirilmemiş olması gerekmektedir,
- Doğumunun canlı ya da ölü olarak gerçekleşmesi gerekir.
SSK'lı kadın çalışanların doğum yapmaları durumunda yardım ödenekleri mevcuttur. Bu kapsamda kadınlar iş göremezlik ödeneği alır. Kişinin bu haklardan yararlanabilmesi için minimum 90 gün sigorta priminin ödenmiş olması gerekir. Verilen ücret çalışan annenin son üç aylık brüt ücretine göre hesaplanıp ödeniyor. Günlük brüt ücret ve bunun üçte ikisi anneye ödenmektedir. Buna göre 2022'de brüt maaşı 5.004 lira olan asgari ücretli çalışan kadınlara 12 bin 454 lira ödenmektedir.
Tüm bunların yanı sıra 15 Mayıs 2015 tarihi itibari ile doğum yapan annelere çocuk parası da veriliyor. Yeni doğan çocuk yardımından faydalanmak isteyen kişiler T.C kimlik numaraları ile aile.gov.tr’den başvuru yapabiliyor. Bunun yanı sıra başvurular Aile Bakanlığı il müdürlükleri ile ilçelerde kaymakamlıklara da yapılabilmektedir. Ödemeler, ilk çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira ve üçüncü çocuk için 600 şeklindedir.
Doğum yardım başvurusu olarak bilinen bu yardımlar, doğumun canlı geröekleşmesi durumunda doğumdan hemen sonra konuyla ilgilenen nüfus müdürlüğüne çocuğun Kimlik Paylaşım Sisteminde (KPS) kayıt işlemi yapıldıktan sonra "Doğum Yardımı Başvuru Dilekçesinin” doldurulması ile yapılır. Bu dilekçenin keisnlikle eksiksiz ve doğru doldurulması gerekmektedir. Dilekçe imzalandıktan sonra iadeli taahhütlü posta veya kargo yoluyla gönderilir. İşlemler tamamlandıktan sonra belirlenen tutar kişilerin hesabına yatar.
Doğum paraları PTT şubelerinden temin edilebilir. Ödeneği taki etmek isteyenler ise Doğum Yardımı Sistemine (DYS) üzerinden takip işlemlerini gerçekleştirebilir.
Kişiler doğum yardım desteklerini e-devlet üzerinden sorgulayabilir.