SGK'da denetim artıyor, sahte sigortalıları hapis cezası bekliyor!

SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu), 2016 senesinde uygulamaya konduğu Sahte İşyeri ve Sigortalılığın Tespiti Projesi kapsamında, sahte işyeri analizlerindeki bulgulardan yararlanılarak oluşturulan 100’e yakın parametre ile 2011-2016 yılları arasında tescil edilen tüm işyerlerini sahte olma ihtimallerine göre sınıflandırdı. 2021 yılında yazılım güncellenerek sahte sigorta yapanlar ile daha etkili bir şekilde mücadele etmeye başlandı. Güncellenen yazılım sayesinde sadece geçtiğimiz yılın ortasından itibaren 6 aylık dönemde, sahte olduğundan şüphelenilen 602 işyerinde yapılan denetimlerde 31 bin 479 kişinin fiilen çalışmadıkları halde sigortalı gösterildikleri tespit edildi.

Sosyal güvenlik denetmenleri de sahip oldukları tecrübeyle beraber 2021 yılında yaptıkları denetimlerde 3 bin 230 işyerinin sahte olduğunu, bu işyerlerinden SGK’ya 106 bin 180 kişinin de sahte sigortalı olarak bildiriminin yapıldığı bulgusuna ulaştılar.

Maaş kesintisi, faiz ve geri ödeme

Sahte sigorta yaptırdığı emekli olmadan ortaya çıkanlar diğer vatandaşlara nazaran biraz daha şanslı. Çünkü onların kaybedecekleri, yatırdıkları paranın yanmasıyla sınırlı kalacak. Ancak sahte sigorta yaptırdığı emekli olduktan sonra ortaya çıkanlar için büyük bir problem onları bekliyor. Öyle ki, sahte sigortası emekli olduktan sonra ortaya çıkan vatandaşların emekli maaşları kesiliyor, başından itibaren ödenmiş emekli aylıkları ise faiziyle beraber geri alınıyor. Ayrıca, sahte sigorta yaptırdıkları tarihten itibaren SGK üzerinden aldıkları tüm sağlık hizmetlerinin bedeli de onlardan tahsil ediliyor.

Sahte sigortaya başvuranlar daha çok emekli olmak için prim günü eksik olan kişilerden meydana geliyor. Prim günlerini tamamlamak için sahte işyeri sahiplerine sigorta primi, vergi ve işverenin kazancı gibi hususlarda yüklü miktarlarda ödeme yapıyorlar. Oysa ellerinde, eksik prim günlerini isteğe bağlı sigorta ile tamamlama hakları bulunuyor. İsteğe bağlı sigorta için brüt asgari ücretin yüzde 32’si oranında prim ödemek yeterli oluyor. İsteğe bağlı sigorta 4/1-b (BAĞ-KUR) bağlamında sayıldığı için, bazı kişilerin emekliliğini geciktirebiliyor. Ancak, yıllar boyunca “her an emekliliğim iptal edilebilir” korkusu yaşamaktansa, geç emekli olmayı göze almak daha mantıklı gibi duruyor.

Ödenen primler buhar oluyor

Uygulanan kanuna göre, bir kişinin 4/1-a (SSK) sigortalı olabilmesi için bir işverene bağlı olarak fiilen çalışması veya 4/1-b (BAĞ-KUR) uyarınca kendi adına çalışıyor olması gerekiyor. Herhangi bir işte fiilen çalışmayan kişinin sigortalı gösterilmesinin 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu tarafından idari yaptırımları, Türk Ceza Kanunu yönünden de cezai yaptırımları bulunuyor.

Sahte sigorta ortaya çıktığında yapılan işlemler şöyle sıralanabilir. Öncelikle o kişinin sigortası iptal ediliyor, ardından sigortalı gösterilen süre geçersiz sayılıyor ve bu dönemde yatırılmış olan tüm primler yanıyor.

Hapis cezasına kadar gidiyor

Sahte sigorta yaptıranlar ile fiilen çalışmayan kişileri sigortalı gösteren işverenlere uygulanan bir diğer yaptırım ise hapis cezası. Sahte sigorta yaptıran kişiler ve onları sigortalı gösteren işverenler, Türk Ceza Kanunu’nun “resmi belgede sahtecilik”, “resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan” ve “özel belgede sahtecilik” hükümleri kapsamında savcılığa sevk ediliyor. Resmi belgede sahtecilik suçundan 2 ile 5 yıl; diğer ikisinde ise sırasıyla 3 ay ile 2 yıl ve 1 ile 3 yıl arasında hapis cezası verilebiliyor.

Sahte sigortalı gösteren işverenlerin her ay SGK’ya verdiği bildirgenin ve maaş bordrosunun da sahte olduğu belirtiliyor. Bu sebepten, sahte sigortalı gösterdikleri her ay için, asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanıyor. Öte yandan Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı da vergi yönünden cezai müeyyideler uyguluyor.