Şamanizm Nedir?

Şamanizm, Müslümanlıktan önce Türklerin uzun yıllar inanmış olduğu, doğayla iç içe olan bir inanç sistemi olarak bazı insanlar tarafından kabul edilmektedir. Türklerin inanmasından önce de var olan, Erken Taş Devri'nden daha öncesine dayanan ve doğayı yücelten bir dindir. Şamanizm sembolleri ve ritüelleri de bunu göstermektedir.

ŞAMANİZM DİNİ GERÇEKTEN VAR MI?

Şamanizm hakkında direkt olarak bir fikir varlığı kabul edilmemiştir. Sebebi, bu dinin diğer dinlere göre bir doktrini veya bir kitabı olmamasıyla birlikte medeniyetten uzak insanların inandığı bir ritüeller dizisidir. Aynı zamanda birçok farklı yerde aynı şekilde bulunan bu şaman ritüelleri ve sembolleri, Şamanizm'in üzerinde net olarak konuşulmasını imkansız kılar. İlk olarak Sovyet zamanında yapılan araştırmalarla birlikte Şamanizm din olarak kabul edilir. Sonradan yapılan araştırmalar bunun bir din değil, Kuzey Asya'daki kavim ve toplulukların dini duygularını dışa vurduğu ve metafiziki varlıklarla iletişime geçmeye çalıştığı bir kült olduğu sonucuna varır. 

ŞAMANİZM İNANCI NEDİR?

Üst Paleolitik dönem sanatında dahi görülen Şamanizm, hala birer esrar konumundadır. Her zaman Orta Asya Türkleri ve çevre kavimlerin anayurdu olarak tanımlansa da Afrika'da, Amerika'da ve Güney Asya'da sıklıkla şaman aktiviteler görülmektedir. Şamanizm, hala görülebilmektedir. Özellikle Anadolu'nun ücra kesimlerinde kendi geleneklerini bin yıldan fazla süredir unutmamış ve ritüellerini devam ettiren insanlar görülebilir. Şaman kültüründe evren üç bölümden oluşur. Gök, yeryüzü ve yeraltıdır. 

ŞAMAN KİME DENİR?

Şamanizm kültüründe ayini ve kutsal ritüeli düzenleyenlere şaman denir. Bunlar tanrılar ve ruhlar ile insan arasında aracılık yapan insanlardır. Şamanın asıl amacı, ruhlar alemi ile iletişimi sağlayarak ruhların insanların kaderine olan etkisini arttırmaktadır. Böylece kötü kadere sahip insanların kaderleri şamanlar sayesinde düzelebilir. Şamanlar kalıtsal yolla olunabilir. Aynı zamanda gelen bir çağrı da buna sebebiyet verebilir. 

ŞAMAN NE DEMEK?

Şaman kelimesinin kökeni hala tam olarak bilinmemektedir. Görüş farklılıkları bulunmaktadır. Kelimenin anlamının büyücü, rahip, kahin olduğu tahmin edilmektedir. Şamanlar genelde erkeklerden seçilse de belli dönemlerde kadın şaman olduğu da bilinmektedir.

ŞAMANİZM RİTÜELLERİ

Orta Asya şamanizminde temel ritüel, müzik enstrümanlarıdır. Şaman davulu, en bilinen müzik aletidir. Kobuz, dombra, dütar ve gıcak bunlar arasında en bilinenleridir. Kopuza birçok zil ve nesne yerleştirilir. Kırgız ve Kazak şamanları ruhları kopuzla çağırır. Özbekler şamanları şaman davulu ile çağırır. Davul üstünde çizimler bulunmaktadır. 

Altaylarda Ülgen'e kurban sunmak, şamanın görevidir. Kurban, sürüde seçilen at olur. Ayinler 3 gün sürer. Göğün en üst katında bulunan Ülgen'e ithaf edilir. Sonra şaman bayılır, son gün saçları yapılır ve eğlence düzenlenir. Tacik ve Özbek şamanları ayinlerini gündüz yapar. Ruhlar içinde piliç ve küçükbaş kurban edilir. Ruhunun iyileştirilmesi gereken hastanın kafası beyaz bir bezle örtülür ve hastanın üzerine kurban kanı ile karıştırılan bir yağ serper. Taci ve Özbekler dışında diğer şamanlar ritüellerini gece veya gün doğumundan önce yapar.

TÜRKLERİN HALA KULLANDIĞI ŞAMAN RİTÜELLER VE SEMBOLLER

- Türkiye'de Giresun ve Ordu'nun bazı köylerinde ölü tabutun içinde mahallenin sokaklarında gezdirilir. Yaşadığı evi unutsun diye yapılır. Şamanizm'de de ölü aynı şekilde gezdirilir.

- Mezarların ayak uzunda bulunan suluklar, ruhların susadıkları zaman kalkıp su içmeleri inancına dayanır. Bu eski inançta da yer alır.

- Ölülerin arkasından yemek pişirmek ve helva dökmek de eski Türk gelenekleri arasındadır.

- Kesici alet verirken alete tükürmek de şaman kültüründen gelir.

Eski Türklerde kullanılan müzik aletlerini öğrenmek istiyorsanız bu habere tıklayabilirsiniz.