Özel Tüketim Vergisi nedir? Özel Tüketim Vergisi ne zaman uygulanmaya başladı? Özel Tüketim Vergisi uygulanan ülkeler

Satın aldığımız pek çok üründe bulunan ÖTV aslında ne anlama geliyor hep birlikte öğrenelim. Bir ürün ya da maldan kesilen masraf olarak bilinen ÖTV’nin hangi ülkelerde kullanıldığı da merak edilen konulardan bir tanesidir. Özel Tüketim Vergisi hakkında merak edilen tüm konuları sizler için açıkladı. İşte Özel Tüketim Vergisi hakkında merak edilen tüm detaylar…

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) nedir?

Özel Tüketim Vergisi ülkemizde en çok bilinen ismiyle ÖTV, bir ürünün ya da malın üzerinden kesilen belli bir oranda alınan masraf kesintisidir. Avrupa Birliği ile birlikte ortaya çıkan ve 2022 yılında yürürlüğe giren Özel Tüketim Vergisi, 4760 numaralı yasa ile onay almıştır. Bu verginin amacı herhangi bir kazanç sağlamaktan ziyade sosyal bir yarar sağlamasıdır. Aslında bu vergi toplumların çıkarları doğrultusunda alınmaktadır. Lüks olan araba, mücevher, kürk gibi, sağlığa zarar veren sigara, alkol gibi, çevreye zarar veren benzin, gaz gibi ürünlerden Özel Tüketim Vergisi alınmaktadır.

Özel Tüketim Vergisi, Katma Değer Vergisi gibi her ürünün ticaretinden elde edilmez. Özel Tüketim Vergisi, ürünün ülke dışından gelmesi veya üretilen ürünün ilk alıcısına verilmesi nedeniyle alınmaktadır. Motorlu araçlar için de alınan Özel Tüketim Vergisi, dışarıdan gelen araçlar için uygulanmaktadır.

Bu verginin ortaya çıkması 1950 yıllarında olurken o zamanlar İstihsal Vergisi olarak bilinmekteydi. Bu vergi dört farklı şekilde yer almaktadır. Bunlar şu şekildedir:

1 numaralı tarife, benzin ve yağ çeşitleri,

2 numaralı tarife, araçlar vergisi,

3 numaralı tarife, tütün ve alkol çeşitleri vergisi,

4 numaralı olan tarife ise beyaz eşyalar ve çeşitleri vergisidir.

Özel Tüketim Vergisi, her üründe uygulanan bir vergi türü değildir. Eskiden bu verdi tek seviyeli, az adet sorumlusu olarak, yönetimi basit bir vergi olarak bilinmekteydi. Tüketiminin azaltılması istenilen ürünler veya gelir getirisi göz önünde alınmasıyla bu vergi uygulanır. Yani bu vergi KDV kadar karışık değildir. Özel Tüketim Vergisi özellikleri şu şekildedir:

Tek seviyeli vergi olması,

Yönetilmesi basit,

Boyutu limitli,

Ürün tanımı tek biçimdir,

Geliri daha fazladır,

Finansal ve sosyal politikaların yapılmasında önemlidir.

Diğer vergilere göre adil bir vergi olması özellikleri arasındadır.

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ne zaman gelmiştir?

Bu vergi türü ülkemizde 1 Ağustos 2002 yılında yürürlükte yer aldı. ÖTV 20 senedir hayatımızda olan bir uygulamadır. Bununla birlikte Türk vergi kanununda yer alan diğer vergilerin ülkemizde uygulanmaya başlanması şu şekildedir:

Kurumlar vergisi 69 senedir uygulanmaktadır.

Kazanç vergisi 68 senedir uygulanmaktadır.

İntikal ve miras vergisi 59 senedir uygulanmaktadır.

Mühür vergisi ise 48 senedir uygulanmaktadır.

KDV vergisi 33 senedir uygulanmaktadır.

Bu vergilere baktığımızda ÖTV daha çok yeni olan bir vergi türüdür. Ülkeye en fazla gelir getiren vergi ise KDV’dir. Özel Tüketim Vergisi, daha öncesinde üzerinden alınan başka vergiler de yer almaktadır. Bu vergi türü KDV’nin ikinci aşaması olarak geçmektedir.

ÖTV’nin tarihi

Özel Tüketim Vergisi hakkındaki ilk çalışmalar 1990 tarihine dayanmaktadır. Türkiye ve AB arasındaki ilişkileri kapsayan 1973 yılında uygulanan bir prosedür olan ve iktisadi sorumlulukları kapsayan Gümrük Birliği yer almaktadır. GB yasalarına uygun AB ve EFTA yani Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi olan devletlerden uygulanacak sanayi malını dışarıdan gelen gümrük vergisi ve eşit müessir vergiler (buna örnek olarak toplu konut fonu diyebiliriz) yapılmayacaktı. Üçüncü devletlerden yapılacak dış alım da topluluğun paydaş gümrük prospektüsündeki ölçümler mütedavil olacaktı.

Bu durum sonrasında dış alımlarda bir artış olabileceği düşüncesi ile gündeme taşınmıştır. Bu vergi ile birlikte dış alımlarda bir azalma yaşaması beklenmektedir. KDV’den farklı olarak ortaya çıkan Özel Tüketim Vergisi, dışarıdan alınan ürünlerde bir düşüş yaşanmasını sağlarken ödemelerinde dengeli bir şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla çıkarılmıştır. Aynı zamanda bir ek kaynak olarak da görülmektedir. Özel Tüketim Vergisi’nin tütün ürünleri, petrol ve alkollü içkiler gibi şeylerde uygulanması kararı alındı. Dışarıdan en fazla alınan ürünler için uygulanan bu verdi ilk kez 1993 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde yer aldı. Ancak 24 Aralık 1995’te yapılan seçimler sonrasında bu yasa gündeme gelemeden düştü.

ÖTV’nin gelmesindeki neden ise fonlarda, vergilerde ve hisselerdeki yükselmelerinin önüne geçmekti. 2002 yılında yürürlüğe giren Özel Tüketim Vergisi, 17 Mayıs günü 2002 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuldu. Alınan son kararlar çerçevesinde uygulanması için Meclise sunulan bu verginin yürürlüğe girme kararı alınması ise birazcık daha zaman aldı. 24 Mayıs 2002’de Bütçe ve Plan Komisyonu, 6 Haziran 2002’de ise Genel Kurul onanan 4760 numaralı ÖTV Yasası 12 Haziran 2002’de Resmi Gazete’de yer aldı. ÖTV’nin uygulanmaya başlanması ise 1 Ağustos 2002’de başladı.

Özel Tüketim Vergisi hangi ülkelerde vardır?

2022 yılından bu zamana kadar uygulamada olan Özel Tüketim Vergisi, sadece Türkiye’de olan bir vergi çeşididir. Fakat Avrupa ülkelerinden de özel tüketim vergisine benzer vergilerin yer aldığı görülmektedir. Türkiye’de uygulanan Özel Tüketim Vergisi’nin kapsamının çok geniş olması nedeniyle başka ülkelerde görülmediğini söyleyebiliriz.