Osmanlı’nın Coğrafi Keşiflere Katılmama Nedenleri

Yükselme döneminden sonra donanma konusunda yaşanan başarıların yerini hezimetlere bıraktığı da fark ediliyor. Donanmanın Barbaros Hayrettin Paşa zamanında elde ettiği başarılı ivmenin yeniden yakalanamadığının da dile getirilmesi gerekir.

Bu nedenle ilk sebep olarak teknik yetersizlikleri ve daha sonrasında da açık denizlere olan ilginin düşük olmasını gösterebilirsiniz. Avrupa’da bu noktada büyük bir ilginin olmasının sebebi yeni coğrafyalar keşfetme ve zenginliklere ulaşma isteğinin oldukça yüksek bir seviyede olmasıdır. Denizcilerin bu derece istekli olması da verimliliği artıran hususlar arasında bulunuyor.

Coğrafi Keşiflerin Osmanlı’ya Etkisi Ne Olmuştur?

Bu alanda yeni trendlerin oluşması trendleri getiren taraf için oldukça verimli olsa da bunun dışında olan kesimleri ya olumsuz etkiler ya da kendine tabii bırakır!

• Coğrafi keşiflerde özellikle Osmanlının sahip olduğu limanların kullanım oranı düşmüştür. Alternatif deniz yollarının keşfedilmesi ile Osmanlının deniz yollarına gelen talebin neredeyse tamamının ortadan kalktığı fark edilmektedir.
• İlerleyen aşamalarda hammadde ve Pazar arayışının tam manası ile dışında kalmasına neden olmuştur. Keşfedilen yerlere Osmanlının mantalitesi ile bir imparatorluk parçası olarak değil sömürülecek bir alan olarak bakıldığı için büyük sorunlar meydana gelmiştir.

Bu detaylara bakıldığı zaman Avrupa’nın Osmanlıya bağımlı olduğu tarafı ortadan kaldırırken durumların tam manası ile tersine dönmesine sebebiyet vermiştir.

Hangi Önlemler Alınmıştır?

Osmanlı’nın coğrafi keşiflere katılmama nedenleri araştırılırken aynı zamanda alınan önlemler de incelenmelidir. Yapılan keşiflerden en olumsuz şekilde etkilenen ülkelerin başında kesinlikle Osmanlı geliyor. Bu noktada olumsuz etkinin azaltılması için alınan önlemler;

• Don Volga Kanal projesi hayata geçirilmek istenmiştir. Bu projenin hayata geçirilmesinin istenmesinin temel sebebi ise ipek Yolu ticaretinin güç kazanmasını sağlamaktır. Bir rakip ve alternatif çıkarmaya çalışılmış fakat başarılı olunmamıştır.
• Süveyş Kanal projesi de gündeme gelmiş fakat bunun için de gerekli teknik destek ve finansman bulunmamıştır.

Bu alınan önlemlerin başarıya kavuştuğunu söylemek doğru olmayacaktır. Hatta Süveyş Kanal projesi başka otoriteler tarafından gerçekleştirilmiştir. Coğrafi keşiflerin gerisinde kalması ve olumsuz etkilenmesi ile dünyada hakim olan kapitalist gelişime entegrasyon aşamasının da büyük bir sorun ile karşı karşıya geldiğinin ayrıca belirtilmesi gerekmektedir.

Batıyı Yakalama Çabası

Osmanlı’nın coğrafi keşiflere katılmama nedenleri incelenirken Osmanlının ümitsizce kendi limanlarını yeniden cazip hale getirmek konusunda da büyük çaba sarf ettiğini görebilirsiniz. Hatta bu konuda en net adımlardan biri de bazı ülkelere kapitülasyon verilmesi olmuştur. İlerleyen aşamalarda nasıl bir sonucun alınacağı ve kapitülasyonların kalıcı hale geleceği düşünülmeden bu tür adımlar atılmıştır.