Osmanlı'da İdam Cezası Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

Osmanlı’da idam cezası hakkında doğru bilinen yanlışlar nelerdir merak edenlere:

• Başta padişahların her şeye hükmetme gibi bir durumlarının olmadığını belirtmek gerek.
• Padişahlar istedikleri herkese dair idam cezasına karar veremezdi.
• Padişahlar bu denli özgür ve gaddar değildi.

Osmanlı padişahlarına yönelik ilk izlenim bu yönde oluyor. Padişahların her türlü cezaya hükmettiğine dair yanlış bir algı bulunuyor. Çünkü bu hususlar sadece padişahların kararına bağlı olarak ele alınmıyor.

Osmanlı’da Hukuk Nasıl İşliyordu?

Osmanlıda idam cezası hakkında doğru bilinen yanlışlar yukarıda belirttiğimiz hususlara göre ifade edilebilir. Yani idam cezasının padişahlara bağlı olarak belirlenmesi söz konusu değil. Padişahlar bu denli özgür bırakılmaz ve hukukun esasları devreye girer.

Örneğin ilk etapta İslam hukukuna bağlı olarak davaların görülmesine dikkat edilir. Ve davaya başkanlık etmesi için kadılara yer verilir. Kadılar hukuki alanda son derece bilinçli ve tecrübeli kişilerdir. Neticesinde:

• Padişah kararlarının dahi sorgulanması esas alınır.
• İslami hukuk üzerine ortak bir karar üzerinde durulur.

İnanışa göre padişahların tek bir emri ile vatandaşların kelleleri ya da herhangi bir uzvu kesiliyor. Ancak bu inanışın tamamen uydurmaca olduğunu unutmamanız gerekir. İslam hukukuna ve kadılara bağlı olarak bu tarz kararların alınması söz konusudur.

Osmanlı’da Davalar Nasıl Yürütülür?

Modern çağın gerisinde ayrı bir dava sistemine yer verilirdi. Ancak benzer birkaç hususun ele alındığını belirtmek gerekir. Mesela mahkemelerde şahit sayısının fazla tutulmasına özen gösterilirdi. Şahitleri takiben bilirkişilerin tayin edilmesine dikkat edilirdi.

Osmanlı'da idam cezası hakkında doğru bilinen yanlışlar arasında başta bu hususlar da mevcut. Şöyle ki sadece padişahın kararına göre idam cezasının uygulanması söz konusu değil. Karara karşı:

• Şeriat hükümleri ayrı ayrı ele alınır.
• Örfi adetler ile gelenekler göz önünde bulundurulur.

Kısacası idam cezasının sorgusuz sualsiz olacak şekilde yerine getirilmesi mümkün değil. Görüldüğü gibi birkaç aşamadan geçmesi esas alınır. Özellikle de mahkemeleri yöneten kadıların bilgi ve tecrübeleri bu uğurda önemli. Padişah kararını takiben kadılar araştırmaya geçer ve son hükme dair bilgi verir.

Osmanlı Mahkemelerinde Ele Alınan Suçlar

Her türlü konuda suçlar dikkate alınırdı. Örneğin siyasi suçlara dair idam cezalarının sayısı daha fazla. Önceden belirttiğimiz üzere kadıların araştırmaları ve tecrübeleri üzerine bu konuya netlik kazandırılırdı.

Beraberinde hırsızlık ya da gasp şeklinde diğer suçlar da ele alınırdı. Ve bu suçların deliller eşliğinde incelenmesine özen gösterilirdi. Tüm şartlar incelenir ve son olarak cezanın hükmedilmesi sağlanırdı.