Osmanlı Saray Mutfağının 200 Yıllık Araç ve Gereçleri Saray Koleksiyonları Müzesi’nde

Osmanlı saray mutfağındaki en özel araç ve gereçler Beşiktaş’taki Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı’na bağlı Saray Koleksiyonları Müzesi’nde meraklılarını bekliyor.

Özellikle sıcak yaz günlerinde Osmanlı saray mutfağında yiyecek ve içeceklerin muhafazası için 200 yıl öncesinden günümüze kadar saray mutfağında kullanılan soğutucu dolaplar, dondurma makinesi, cam ve metalden karlıklar ve içine konulan sıvıları serin tutmaya yarayan toprak küpler, müzede sergileniyor.

19. yüzyılda katı ve sıvı gıdaları soğutmak için Osmanlı saray mutfağında kullanılan dolaplar, günümüzde kullanılan buzdolaplarının ilk örneğini teşkil etmesi bakımından ayrı bir önem taşıyor.

Dışı ahşap, içi metal kaplı olarak tasarlanan, içlerine kar veya buz konularak kullanılan dolapların 2’si Beşiktaş’taki Saray Koleksiyonları Müzesi’nde sergileniyor.

Müzede 200 yıl önce kullanılan dondurma makinesi de yer alıyor.  Günümüzde kullanılan benzer endüstriyel araçların ilk örnekleri arasında sayılan ve elle çalıştırılan dondurma makinesi 19. yüzyıla ait.

Saray Koleksiyonları Müzesi’nde soğutucu işlevleri ve estetik tasarımlarıyla hayranlık uyandıran karlıklar ve toprak küpler de bulunuyor. iki hazneli, küçük boyutlu karlıklar,  cam damacana şeklinde tasarlanmış. İç içe geçmiş cam haznelerden ilkine kar, diğerine su, şerbet, limonata veya benzeri bir sıvı konuluyor. Cam haznedeki kar, sıvının bir süre serin kalmasını sağlıyor.  Toprak küplerin ise katı veya sıvı gıdaları soğuk tutmaya yardımcı olduğu biliniyor.

Saray Koleksiyonları Müzesi Yöneticisi Güller Karahüseyin müzedeki araç gereçlerle ilgili şunları söyledi:

 “Şu an içinde bulunduğumuz alan Dolmabahçe Sarayı’nın mutfak binası olması hasebiyle mutfakta kullanılan pek çok eşyayı barındırmakta. Tencereler, kazanlar, güğümler, tepsiler, teraziler, biley aletleri, katı meyve sıkacakları, çırpıcı, kek kalıpları gibi bugün mutfaklarda kullanılan her tür eşya o zaman da Dolmabahçe Sarayı’nın mutfağında kullanılıyordu. Dolmabahçe Sarayı’na bağlı Hazine-i Hassa adında bir idare var. Hem sarayın hem de hanedanın gelir giderlerine bakan ve bu işlerini yürüten bir daire. Bu dairenin altında ona bağlı olan 16 tane ayrı daire var. Bunlardan bir tanesi de Karhane-i Amire Dairesi. Karhane-i Amire’nin görevi sarayda kullanılmak üzere İstanbul’a yakın dağlardan, göllerden kar ve buz temin edip özel istihdam edilen personeli vasıtasıyla saraya getirip, sarayda kullanılan yiyecek ve içeceklerin soğutulmasında kullanılmasını sağlamak. Burada bulunan dolaplar da o kar ve buzların kullanıldığı dolaplardan. İnsanoğlu her dönemde ihtiyacına göre çözümler üretmiş. Bu dolaplar da o dönemde üretilen çözümlerden bir tanesi“

Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı’na bağlı Saray Koleksiyonları Müzesi’ni pazartesi günü dışında sabah saat 09.00 ve akşam 17.30 arasında ziyaret edebilirsiniz.