Osmanlı Döneminde Kullanılan El Bombası

Halk arasında kumbara olarak da bilinmektedir. Humbaracı da humbarayı kullanan askerlere verilen isimdir. Humbaracıya da halk ağzında kumbaracı denilmektedir.

Humbaracı Ocağı Nedir?

Osmanlı döneminde kullanılan el bombası türü olan humbarayı yapan ve onu kullanan sınıfın bağlı olduğu ocağa Humbaracı Ocağı adı verilmektedir. Bu ocak, dünyadaki ilk havan topu sınıfıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nda 16. yüzyılda bir topçu bölükbaşısı ilk tunç humbara dökümhanesini açmıştır. Humbaracılık da bununla birlikte ortaya çıkmış olan bir terimdir. 1729 yılında Osmanlı İmparatorluğu’na ilticâ etmiş olan ve Müslüman olduktan sonra kendisine Ahmed ismi verilen Kont Bonneval tarafından geliştirilmiş ve düzenlenmiştir. 1783' yılında ise Sadrazam Halil Hamid Paşa, humbaracılar için başka düzenlemeler getirmiştir. 1792 yılında çıkarılmış olan bir nizamname ile de humbaracıların yetkileri arttırılmıştır. Humbaracılar, Ahmed Paşa'nın gayretleri ile ordunun en disiplinli ve düzenli sınıfı haline gelmiştir.

 Humbaracı Ocağı'nın iyileştirilmesi ilk olarak 18. yüzyılda, Humbaracı Ahmed Paşa ve Sadrazam Osman Paşa'nın isteği ile gündeme gelmiş ve 1731 yılında ıslah projesi hazırlanmıştır.  İki yıl sonra da Humbaracı Ocağı Üsküdar'da kurulmuştur. Daha sonra, humbara imalathanesi kurulma amacıyla bu yönde adımlar atılmıştır. Getirlen bir yasa ile de tımarlılar 25'er kişilik gruplar olarak İstanbul'a giderek eğitim almıştır. Ancak sonraları, Kapıkulu Ocağı'ndaki bazı bozukluklar ve düzensizlikler yaşanmıştır ve bunlar zaman geçtikçe Humbaracı Ocağı'nı da etkilemeye başladı. 1826’da Vaka-i Hayriye esnasında Humbaracılar, devlet tarafında durmuş ve cebeci ve topçulara destek olmuşlardır. Humbaracı Ocağı, Sultan II. Mahmud zamanında Asakir-i Mansure-i Muhammediyye'nin kurulması ile kaldırılmıştır.

Humbarahane Nedir?

Humbarahane ise Osmanlı’da 1734 yılında yeniçeri ocağını iyileştirme çalışmaları esnasında açılmış olan ve 1795'te mühendishanelerin açılması ile kapanan topçu okulu ve Osmanlı döneminde kullanılan el bombası çeşidi olan humbaraların yapıldığı yerdir. Halk arasında ismi kumbarahanedir.