Yasaya göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğum sonrası için 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık (16x7=112 gün) izin hakkı mevcut. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde izin alınabiliyor. Anne doğum izninde geçen süreler için de devletten para alıyor. Buna ‘doğum izni parası’ deniyor. Bu paranın hesabında ise normal doğumlarda 112 günlük süre dikkate alınıyor.
Asgari ücretle arttı
Çalışan annelere doğumda en yüksek katkıyı, ‘doğum parası (rapor)’ ile sağlanmakta. Brüt ücret ise bu paranın tutarını belirliyor. 1 Ocak’tan geçerli yeni asgari ücret net 8 bin 506 lira, brüt ise 10 bin 8 lira olmuştu.
Dolayısıyla 2023 yılı için en düşük yani asgari ücretle çalışan bir annenin doğum parası 24 bin 909 lira olacak. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına doğum izni bittikten sonra yatıyor.
Bu değişikliklerle birlikte 2023 yılı için en düşük yani asgari ücretle çalışan annenin doğum parası 24 bin 909 lira çıkacak. Para annenin adına Ziraat Bankası hesabına doğum izni bittikten yatırılacak.
Hak ediş şartları olarak ise doğumdan 1 sene önce en az 90 gün kısa vadeli prim yatırılması gerekmekte. Doğum izni başlamadan önce işten ayrılanlar bu ödeneği alamıyor. Kadının işyerindeki sigortalılık halinin devam etmesi gerekiyor.
Rapor süresi içerisinde yani 112 gün içinde çalışmıyor olması gerekiyor. Kadın çalışan, doktordan alacağı raporu işyerine teslim etmeye mükellef. Geriye kalan işlemleri işyeri yapmaktadır.
15 Mayıs 2015’ten bu yana annelere çocuk parası verilmeye devam ediyor. Yeni doğan çocuk yardımını almak için TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’ başvuru imkanı var. Ayrıca Aile Bakanlığı İl müdürlüklerine, ilçede ise kaymakamlıklara da başvuru yapılabiliyor. Uygulama dahilinde; ; ilk çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira ve üçüncü çocuk için 600 lira ödeniyor.
Süt parası da mevcut
Halk arasında bilinen emzirme ödeneği verilmekte. Bu destek için anne veya babanın SSK veya Bağ-Kur’lu olması ve en az 120 prim günü ödemesinin olması gerekmekte.
Bu para için anne veya eşinin SSK veya Bağkur’lu olması ve en az 120 gün prim ödemesinin olması yeterli. SGK il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine 5 yıl içinde başvuru yapılabilir.
İsteyene yarım gün çalışma hakkı
Kadın çalışanları çalışma hayatında tutulmasına önem veren devlet. 2016’dan itibaren ‘Yarım Çalışma Ödeneği’ uygulamasını yürütüyor.
Uygulamaya göre; SSK’lı çalışırken doğum yapan kadınlar, analık izni sonrasında birinci doğumda 2 ay (15+15 gün), ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün (part-time) çalışıp tam maaş alabiliyor. Engelli çocuğu olanlarda ise bu süre 12 ay olarak uygulanıyor. Çoğul gebelikte 30’ar gün ekleniyor.
Ödenekten yararlanabilmek için doğum ya da evlat edinmeden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması ve haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışma yapılması gerekiyor.
Ödeneğin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı (10.008/30=333.6 lira) kadar oluyor. Bu durumda devlet asgari ücretle çalışan anneye 5 bin 4 lira (333.6 lira x 15 gün) ödeme yapıyor ve 2 ayda yapılan toplam ödeme 10 bin 8 lirayı buluyor. Öte yandan aylık net maaşın (8 bin 506 lira ise) yarısını yani 4 bin 253 lirayı da her ay patron ödeyecek.