Kovid-19 Aşı Çalışmalarında Eşitsizlikler!

Çin'in Vuhan kentinde patlak veren yeni tip koronavirüs salgınına karşı başlatılan aşı çalışmalarında, ülkeler arasında eşitsizlikler dikkati çekiyor. Dünya genelinde 10 Mart 2021 itibarıyla Kovid-19 vaka sayısı 118 milyon 650 bini aşarken, 2 milyon 632 bin kişinin hayatını kaybettiği salgınla mücadelede aşılamalar ön plana çıktı. 

Küresel çapta devam eden aşı çalışmalarında onay alan 12 Kovid-19 aşısı, klinik çalışmaları devam eden de 93 aşı adayı bulunuyor. 

Kovid-19 aşılamaları rekabet aracına dönüşürken, ülkeler arasındaki yarışın hız kazanmasıyla küresel ölçekte aşılamalarda ortaya çıkan eşitsizlikler dikkati çekiyor.  

Bugün itibarıyla 100'den fazla ülkede 326 milyondan fazla doz aşı uygulanmasıyla her 100 kişiden 4,2'si aşıya kavuştu. 

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), GAVI ve Salgın Hastalıklara Hazırlık İçin Yenilik Koalisyonunca (CEPI) yürütülen ortak girişimle Nisan 2020'de Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) başlatıldı. 

Şimdiye kadar 190 ülkenin katıldığı COVAX ile Kovid-19 aşılarının dünyanın en yoksul 92 ülkesine eşit, hızlı ve adil şekilde dağıtılması hedeflendi. Buna göre, COVAX kapsamında 2021'de ihtiyaç sahibi ülkelere 2 milyar doz Kovid-19 aşısı dağıtılması planlandı. 

Gana, COVAX projesi kapsamında Kovid-19 aşılarını alan ilk ülke oldu. Gana'yı Güney Amerika ülkesi Kolombiya takip etti. 

10 ÜLKE AŞILARIN YÜZDE 75'İNİ ALDI 

Zengin ülkelerin büyük miktarlarda aşı stoku yapması, aşıya erişimde güçlüklerle karşılaşan yoksul ülkelerin aleyhine işleyen bir süreç oluşturdu. 

Birçok bölgede Kovid-19 aşılamaları henüz başlamazken, Birleşmiş Milletler (BM), 10 ülkenin, aşıların yaklaşık yüzde 75'ini aldığını açıkladı. 

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kovid-19 salgınına karşı geliştirilen aşıların eşit ve adil dağıtılmadığını belirterek, ‘Kovid-19 aşılarının yüzde 75'ini sadece 10 ülke kullanırken, çok sayıda ülkeye tek bir doz aşı bile gitmedi.’ şeklinde konuşarak bu konudaki tepkisini gösterdi. 

Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 5 Mart'ta, COVAX kapsamında 20 ülkeye toplamda 20 milyon doz aşı ulaştırıldığını, bir hafta içinde 31 ülkeye 14,4 milyon doz daha aşı sağlanacağını duyurdu. 

Ghebreyesus, önceliklerinin daha fazla ülkeye kısa sürede daha fazla miktarda aşı ulaştırmak olduğunun altını çizerek, aşı üretiminin hızlandırılması çağrısı yaptı. 

Öte yandan, 2021 yılının sonuna kadar yoksul ülkelere 2 milyar doz aşı ulaştırmayı hedeflemesine karşın COVAX'ın fon eksikliği, arz belirsizlikleri ve bürokratik tıkanıklıklar gibi nedenlerle bu hedefe ulaşamayabileceği ifade ediliyor.