Kordon Kanı nedir, ne işe yarar? Kordon kanı kaç yıl, nasıl saklanır?

Kordon kanının önemi özellikle Kordon Kanı Farkındalık Ayı içerisinde oldukça vurgulanıyor. Tüm insanların bu konuda bilinçlenmesi hedefleniyor. Peki kordon kanı ne işe yarar? Kordon kanı ile ilgili tüm detaylara haberimizden ulaşabilirsiniz.

Kordon kanı ne işe yarar

Kordon kanı hamilelik boyunca anne ve bebek arasında bağlantı kurmaya sağlayan kordon içerisinde bulunur ve doğum sonrası atılır. Kordon kanı önemli bir kök hücre kaynağıdır ve doğum gerçekleştikten sonra plasentada kalır. Bebek doğduktan sonra normal şartlarda doğan bebeğin kordonu kesildikten 10 dakika içerisinde kordondan kan alınmaktadır. Kordon kanının alınması hiçbir şekilde doğumu ya da bebeği etkilememektedir. Kordon kanı alma işlemi uzman bir doktor ya da ebe tarafından yapılmaktadır. Normal doğumda da sezaryen doğumda da kordon kanı almak mümkündür. Hem kordon hem alınan kan 36 saat içinde laboratuvara gönderilmelidir. Gönderilen kordon ve kan özel işlemlerden geçirilir ve dondurularak azot tankı içinde saklanmalıdır. Dondurulan kök hücreler ise ihtiyaç halinde çözündürülür ve tedavi için kullanılabilir. Kordon kanında bulunan kök hücre kaynağında en önemli olan şey kemik iliğinin yer almasıdır. İkinci önemli şey ise perifirik kan olmasıdır. Nakil sırasında kök hücre ve periferik kök olarak ayrılır. 1989 senesinden günümüze kadar tüm dünyada yoğun olarak kök hücre nakillerde kullanılmaktadır. Önceleri kordon ve içinde bulunan kan çöpe atılıyordu ve halk arasında bebeğin eşi olarak bilinen plasenta kök hücre bakımından çok zengindir. Kök hücre nakli bekleyen insanlar için bahsedilen kan oldukça önem taşımaktadır. Kök hücre nakillerinde, doğumdan kaynaklanan sorunlarda, edinsel ya da doğumsal kan hastalıklarında, bağışıklık sisteminin doğum kaynaklı rahatsızlıklarında kordon kanı çok önem taşır. Çocuktan alınan kordon yanı da yine aynı çocuk için her hastalıkta kullanılmamaktadır. İhtiyaç halinde diğer kardeşler için kullanılabilir. Kök hücreye ihtiyacı olan hastalar için kordon kanının bağışlanması ve bu konuda farkındalık yaratılması oldukça önemlidir.

Kordon kanı nasıl alınıyor

Kordon kanı doğum gerçekleştikten hemen sonra kordonun temizlenip kesilmesi sonucu alınır. Öncelikle iyice temizlenmesi önemlidir. Daha sonra plasentaya daha yakın olan bölümden özel bir yöntem ile steril bir kan torbası içerisine kordon kanı alınır. Kordon kanı alımı uzman bir hekim ya da ebe tarafından gerçekleştirilmelidir. Kordon kanının alınması normal ve sezaryen doğumlarda yapılabilmektedir. Kordon kanı alınması anneyi ya da bebeği hiçbir şekilde etkilememektedir. Bu sebeple bağışlanması nakil bekleyen aileler için hayati önem taşımaktadır.

Kordon kanı hangi hastalıklar için kullanılabilir

Kordon kanı birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Çocukluk çağında ortaya çıkan lösemi ve lenfomalarda, kemik iliği hastalıklarında yani aplastik anemi ve fankomi anemisinde, Akdeniz anemisi, orak hücreli anemi ve amegakaryositik trombositopeni olarak bilinen kalıtsak kan hastalıklarında, nöroblastoma, retinoblastoma, ALL, CLL, AML, non-hodgkin hastalığı olarak bilinen kanser hastalıklarında, doğuştan ortaya çıkan metobilik düzensizliklerde kordon kanı nakli kullanılmaktadır. Kordon kanı alınması hiçbir şekilde bebeği ve anneyi etkilememektedir. Bunun bilinmesi ailelerin bağış yapmaya teşvikini arttırmaktadır. Hem normal doğum hem de sezaryan doğumlarda kordon kan alım işlemi yapılabilmektedir. Aile kordon kanı bağışlama kararı verdiğinde Sağlık Bakanlığı'na bağlı Organ ve Doku Nakli birimlerine bu iletilir ve nakil bekleyen hastalar için kullanılır. Alıcı ve verici bilgileri ise tamamen gizli tutulmaktadır.

Kordon kanı saklama işlemi nasıl yapılır

Kordon kanı saklamanın iki yöntemi vardır. Birincisi aile içi olarak bilinen otolog bankacılık aracılığıyla saklamaktır. Halk içinde kordon kanının ait olduğu bebek üzerinde kullanılması için saklanan yanlış bir yöntem olarak bilinmektedir. Ancak bu bankacılık modelinde hem kanın sahibine, hem aile içinde hastalık riski taşıyan ya da hasta olan tüm bireyler için kullanımı gerçekleştirilebilen saklama yöntemidir. Bu aile içi nakillerde en çok tercih edilen ve en güvenli saklama yöntemidir. Diğer bir yöntem ise allojenik yani halka açık bankacılıktır. Bu saklama seçeneğini seçen aileler bir daha hiçbir şekilde kordon kanı üstünde hak iddia edemez. Uygun olan nakil bekleyen hastalara bu kordon kanı bağışlanır. Devlet, vakıflar ve büyük kuruluşlar tarafından yönetilir ve hem devlet içinde hem de dünyada kullanımı açıktır.

Kök hücreler öncelikler alınan kan ile birbirinden ayrılarak laboratuvar ortamında işlemden geçerek saklanır. Kanın nakile uygun olup olmadığı, mikrobiyolojik olarak bir bulaşma olup olmadığı tespit edilir. Eğer yeteri miktarda kök hücre bulunuyorsa elde edilen hücreler saklanmaya başlanır. Bu kontrollerin yapılması oldukça önemlidir. Çünkü bazen yetersiz kök hücre sayısı ya da pıhtılaşma gibi birçok sebep sonucunda kök hücre nakli yapılamamaktadır. Aile bu durumdan haberdar edilmektedir. Eğer tüm işlemler olumlu sonuçlanırsa ailenin de tekrar onayı alınır ve kök hücre saklanır. En önemli konu ailenin onayını alırken halka açık şekilde kullanıma açık olduğunun da onayını almaktır. Eğer tüm prosedürler uygun olarak gerçekleşmişse alınan kordon kanı 5 ile 10 sene arasında saklanabilmektedir.

Kordon kanı önemi nedir

Kordon kanının iki büyük önemi vardır. İlki kan kök hücreleridir. Kan kanseri, genetik hastalıklar ve kemik iliği yetmezliklerinde kullanılır. Kişinin kendine kullanılması otolog, başkasına ait olanın kullanılması ise allojenik olarak bilinmektedir. Ancak bilinmesi gerekir ki otolog kullanımı genetik hastalıklar ve kanser tedavisinde başarısı az olan bir yöntemdir. Bu sebeple allojenik ve aile içi kullanım kök hücreler için daha uygun bir yöntemdir. Diğer önemi ise mezenkimal kök hücrelerdir. Bu hücreler organ yenileme başarısına sahiptir fakat kordon kanında kök hücreye göre daha az bulunmaktadır. Fakat kordonda yani göbek bağında fazla miktarda bulunur. Genel olarak organ hasarlarını tedavi etmek için geleceğin en çok tercih edilen yöntemi olacağı düşünülmektedir. Bu hücrelerin nakilinde de otolog yönteminin tercih edilmesi uzmanlar tarafından tavsiye edilir.

Kordon kanı hayat kurtarıyor mu

Kordon kanı içinde bulundurduğu kök hücreler bakımından zengin olması sebebiyle birçok ciddi hastalığın tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. O yüzden bağışlanması ve saklanması yalnızca aile için değil tüm toplum için önem taşımaktadır. Saklanan kordon kanı ileride hem bebeğiniz hem de başkasının kullanımı için saklanabilmektedir. Fakat kendisi için saklansa bile bir insanın kendi kök hücresine ihtiyaç duyacağı bir hastalığının olma oranı 1/20.000 oranındadır. Fakat bebeğinizin kordon kanına ihtiyaç duyacak başka bir insan için gereksinim duyulma oranı 1/7000 oranındadır. Bu yüzden kök hücreye ihtiyaç duyacak başka insanlar için saklanılması çok önem taşımaktadır ve daha doğru olarak bilinmektedir. Yapılan araştırmalara göre kök hüre sahibi için kullanılması, başkasına ait kök hücreden daha etkin ve daha güvenlidir.