Sosyal medyada günlerce yarı insana, yarı kediye benzeyen canlı uzun süre tartışıldı. geçtiğimiz gün internette hızla yayılan bu fotoğraf sosyal medyayı salladı. bebek mi, yavru kedi mi? ilginç canlı bakın ne çıktı...
Malezya'nın penang bölgesinde insan başlı ve kedi gövdeli bir yaratığın bulunduğu iddia edildi. bir kesim bu fotoğrafların gerçek olabileceğini savunurken, diğer kesim de photoshop olduğunu söyledi. ancak polisler, fotoğrafların gerçek olmadığını ve insan yüzlü kedinin silikon bebek olduğunu bildirdi.
Evrim ağacı olarak (ve genel olarak evrim ile ilgilenen her insanın sıklıkla karşılaştığı gibi), aralıklarla başlıktaki soruyu almaktayız. bu soru, açık bir şekilde, evrimsel biyoloji'nin anlaşılmamasından, kulaktan dolma bilgilere dayandırılmasından ve çarpıtılmasından kaynaklanmaktadır.
Biz de, okurlarımızdan bazılarına verdiğimiz cevaplardan derlediğimiz bu yazıyı, geleceğe yönelik bir referans olarak sizlere sunuyoruz.
O "cevap notumuzu" yayınlamamızdan bu yana geçen kısacık sürede bile bilim camiasında, evrim ağacı'nda, insanlıkta neler değişti neler... ancak bilimin 150 yıl önce açıkladığı ve geride bıraktığı bu soru, halk arasındaki "kahve muhabbetlerinde" halen değişmedi: "madem insan maymundan geliyor, şimdiki maymunlar neden insan olmuyor?" artık bir motto, bir mısra gibi akıllarımıza işlendi bu kalıp.
Bu makalemizde, bir defa ve tamamiyle bu soruyu izah edelim ve arkamızda bırakalım. bilim bu kadar güzel ve bu kadar enginken, bu kadar çocuksu ve asırlar öncesinin tozlu sayfalarında sıkışıp kalmış bir soruya takılmak, hayatı boşa harcamak olacaktır. umarız faydalı olur.
Evrimsel süreç içerisinde bütün canlılar tek bir atadan dallanarak evrimleşmiştirler. her yeni türün farklı popülasyonları, nesiller içerisinde, daha fazla sayıda türün evrimine neden olmuştur. evrim, bu şekilde dallanarak, her bir türden, yüz binlerce ve milyonlarca yıl içerisinde yeni türlerin evrimleşmesiyle ilerleyip gitmektedir.
Basit yapılı canlılardan, kademeli olarak, seçilim mekanizmalarının etkisi altında giderek karmaşık türler evrimleşmiştir. ki insan, şempanze, martı, orkide, çam ağacı, platypus, gergedan gibi oldukça karmaşık türlerin evrimleşmesi, tüm türlerin ortak atası olan tek hücrelilerden sonra milyarlarca yıl almıştır ve bu süreçte on milyonlarca tür yok olmuş, farklılaşmış, türleşmiştir.
Evrimsel biyoloji'de, türler arasındaki ilişkiler genetik, morfolojik, fizyolojik, anatomik, davranışsal, gametik, embriyolojik ve daha nice farklı analiz sonucunda ortaya çıkarılır ve bizim de ismimizi veren "evrim ağaçları" inşa edilir. bu ağaçlar takip edilerek, türlerin birbirleriyle olan ilişkileri ortaya çıkarılır. bu ağaçların nasıl yaratıldığıyla ilgili olarak ""evrim ağacı" nedir, nasıl tasarlanır? soy ağaçları ile evrim ağacı arasındaki ilişki üzerine..." ve "evrim ağacı nasıl yaratılır?" başlıklı makalelerimizi okuyabilirsiniz.
Görebileceğiniz gibi, en soldaki homo cinsi insanı, bir yanındaki pan cinsi şempanze ve bonoboları, bir yanındaki gorilla cinsi gorilleri, bir yanındaki pongo cinsi orangutanları ve son olarak hylobates olarak isimlendirilenler gibonları temsil etmektedir. bunlar arasındaki evrimsel ilişki, verilen ağaç figüründen anlaşılabilir.
Geriye doğru gittikçe, bu türlerin yukarıda bahsettiğimiz analizleri giderek birbirlerine benzer olur ve sonunda tek bir ortak atada buluşurlar. örneğin insanlar ile şempanzelerin son ortak atası orrorin tugenensis isimli bir maymun türüdür.
Bu tür, 6 milyon yıl kadar önce afrika'da yaşamıştır ve bu tür yaşarken, ortada ne insan vardır, ne de şempanze. bu türün popülasyonunun izolasyon mekanizmaları ve sonrasında gelen seçilim mekanizmalarıyla birbirinden ayrışması sonucu, 6 milyon yıllık bir süre zarfı sonunda "insan" ve "şempanze" dediğimiz türler evrimleşmiştir. ki bu da bir anda olmamıştır.
Örneğin orrorin dediğimiz ortak atadan, insana giden yolda şu anda 30 farklı tür bilmekteyiz ve muhtemelen daha fazlası da gelecek. şempanzelere giden kolda da 14 civarında farklı tür bilmekteyiz. bunlardan anlaşılabileceği gibi, evrimsel süreçte birçok dallanma ve birçok yeni tür oluşur, birçokları başarısız olarak elenir, sadece bazıları günümüze ulaşabilir.
Örneğin insana giden kolda sadece "modern, düşünen insan (homo sapiens)" türü hayatta kalmışken, şempanzelere giden kolda 2 tür, pan troglodytes (şempanze) ve pan paniscus (bonobo) hayatta kalabilmiştir. örneğin insana giden kolda sadece "modern, düşünen insan (homo sapiens)" türü hayatta kalmışken, şempanzelere giden kolda 2 tür, pan troglodytes (şempanze) ve pan paniscus (bonobo) hayatta kalabilmiştir.
Daha iyi anlamanız için, o 6 milyon yıl önceki atadan, sadece insana giden kola dair bir görsel sunalım.
