Yenilenebilir Enerji Nedir?

Günümüzde sanayileşmenin ve şehirleşmenin son derece hızlı bir şeilde artması sonucu olarak enerjiye olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Enerji ihtiyacının artması ile birlikte enerji üretiminde de kullanılan tükenilebilir olarak ifade edilen fosil yakıtların da kaynakları belli bir süre sonrasında azalmaktadır. Kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların da kullanılması hem çevreye zarar verir hem de ülke ekonomisine yük getirebilmektedir.

NEDİR?

Yenilenebilir enerji, güneş ışığı, rüzgar, yağmur, gel-gitler, dalgalar ile birlikte jeotermal ısı gibi karbon nötr doğal kaynaklardan elde edilebilen ve insan - zaman ölçeği içerisinde doğal bir şekilde yenilenen kaynaklardan elde edilebilen enerjiye bu ifade denilmektedir.

Bir başka ifade edilişi ile birlikte enerji üretimi hususunda doğal süreçlerden faydalanmak isteği ile, değerlendirilen kaynakların tükenme hızından daha hızlı bir şekilde kendini yenileyen enerji kaynaklarına "yenilenebilir enerji" denilmektedir.

YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜRLERİ NEREDE KULLANILIR?

Enerji kaynaklarını tehlikeye atmadan gündelik hayat içerisinde veya çeşitli alanlarda ihtiyaç duyulan enerjiyi üretmek amaçlı, farklı sistemler ile birlikte yöntemler üzerinden elde edilen enerjiye sürdürülebilir enerjidir. Sıklıkla doğanın kendisini yenilemesi ile kazanılmış olan bu güçlü enerji türü enerji kaynakları olarak da dikkat çekmektedir. Doğanın değişik noktalarında farklı sistemler ile birlikte elde edilen bu enerjiler, başta elektrik enerjisi olmakla birlikte ısı ve daha pek çok değişik enerji kapsamı içerisinde de değerlendirilmektedir.

KAYNAKLARI NELERDİR?

Türkiye özellikle jeolojik ve engebeli coğrafi yapısı ile birlikte yenilenebilir enerji kaynakları açısından oldukça önemli bir kaynak ülke olma imkanına sahiptir. Bu doğrultu üzerinde farklı kaynaklarda da değişik yöntemler, sistemler ve tesisler ile birlikte üretilen enerji kaynakları, temiz bir çevre ve dünya görüşünü en iyi şekilde ifade etmektedir.

Bu neticede güneş panelleri ile birlikte güneşten gelen ışınlar fotovoltaik denen sistem üzerinden elektrik enerjisine dönüşümü gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte aynı zaman içerisinde biyokütle enerjisi tarım ve hayvancılık ile birlikte pek çok atık ve çöpün yakıt olarak kullanılması da yenilenebilir kaynak olarak ifade edilmektedir. Rüzgar enerjisi ise özel türbinleri ile birlikte pervane üzerinden de elektrik enerjisi üretimi gerçekleşmektedir.

Dalga enerjisi ise denizin değişik bölgelerine yerleştirilen sistemler üzerinden, dalganın yaratmış olduğu basınç ile birlikte hareket enerjisini mekanik ve elektrik enerjisine dönüştürme olanağı ile de güçlendirilmektedir. Bu şekilde olan diğer bütün kaynaklar türleri de yenilenebilir enerji imkanı sunmaktadır. Türkiye'nin dört bir bölgesinde kurulmuş olan tesisler ve sistemler ile birlikte yenilenebilir enerji kaynakları da elektrik başta olmak üzere birbirinden farklı farklı enerjiye dönüşümü gerçekleşmektedir.

Yenilenebilir enerji kaynakları türleri şu şekilde sıralanabilir:

Rüzgâr enerjisi

Güneş enerjisi

Hidroelektrik enerjisi

Jeotermal enerji

Dalga enerjisi

Biokütle enerjisi

Hidrojen enerjisi

Hidrolik ya da su gücü enerjisi

NİÇİN KULLANILIR?

Yenilenebilir enerji, doğal çevreden durmaksızın ya da tekrar tekrar ulaşım imkanı olan "doğal kaynaklar" üzerinden elde ediliyor. Bu söz konusu kaynaklar kendiliğinden var olan, belli bir zaman içerisinde tükenmeyen kaynaklar olduğu için alternatif enerji kaynakları olarak hayatımız içerisinde yerini alıyor.

Gündelik hayat içerisinde, trafik araçtan geçilmiyor, nüfus ifade edilse son derece yüksek bir hız ile artış göstermektedir. Sanayileşmenin büyüyen hacmi, her geçen gün daha da fazla enerji gereksinimine neden yaratmaktadır. Günümüz şartları neticesinde yoğun olarak kullanılan kömür, linyit ya da benzin gibi yakıt türleri eğer yenilikçi teknolojiler kullanılmaz ise çevreye "kirlilik ve zarar" olarak etki etmektedir. Söz konusu olan bu kirlilik de içerisinde yaşadığımız dünyaya zarar vermektedir.

Çevreye vermiş oldukları bu zarar neticesinde alternatif enerji üretimi devreye girmektedir ve insanlar ile birlikte doğanın da nefes alabilmesi için kritik bir önem taşımaya başlamaktadır. Çevre dostu olan söz konusu bu kaynaklar, çok uzun süreler neticesinde tükenen bir kaynak olarak karşımıza çıkıyor. Yenilenebilir enerji kaynağı kullanımı, tüm bunlarında yanında şu faydaları da getirmektedir;

Kısa süreler içerisinde yerine konulabilen bir enerji kaynağıdır. Bu sebeple kendilerini yormadan, insanlar için güç üretebilmektedirler.

Doğru kullanımları oluştuğu takdirde herhangi bir kirliliğe neden yaratmazlar. Diğer yakıtlara oranla daha temiz enerji kaynaklarıdırlar.

Doğal hayat içerisinde varlıklarını devam ettirmelerinden ötürü alternatif ve tükenmeyen bir enerji kaynağıdır.

TÜRKİYE'DE YENİLENEBİLİR ENERJİ GEÇMİŞİ

Türkiye'de yenilenebilir enerjinin resmi alt yapı kazanması 2005 tarihinde çıkartılmış olan Yenilenebilir Enerji Kanunu (YEK)'na dayanmaktadır. Bununla birlikte AB'ye uyum kapsamı içerisinde 2011 - 2020 tarihlerini bünyesine alan Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planı (YEEP) da yürürlüğe girmiştir. Bu plana göre 2023 tarihinde Türkiye'de üretilecek olan elektriğin %22'si hidroelektrik enerji türünden olmakla birlikte %16'sı da diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından temin edilmesi hedeflenmektedir. YEEP'e göre ulaştırma sektörünün ise %10'u yenilenebilir enerjiden yararlanabilecek durumda olabilir.

Söz konusu plana göre rüzgar 3 GW'tan (gigawatt) 20 GW'a ve güneş enerjisi 5 GW'a yükseltilecek.

Türkiye, 2013 senesinde yenilenebilir enerji türünde dünya ortalamasının üzerinde üretimi yerine getirmiştir. Dünyada üretilmiş olan enerjinin %22'si yenilenebilir iken Türkiye'de ise bu oran %29 olarak tespit edilmiştir.

2015 yılı sonu itibari ile Türkiye elektrik tüketiminin %32.5'ini yenilenebilir enerji kaynaklarından temin etmiştir. %25.8 hidroelektrik, %4.4 rüzgar %1.3 jeotermal %0.6 biyogaz ve diğerleri de %0.4 güneş enerjisinden sağlanmıştır. 

Toplum içerisinde çevre dostu yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi Türkiye'de hala yeterince tam olarak anlaşılabilmiş değildir.