Uykusuzluğun nedeni kalp yetmezliği olabilir: 40 yaş üstünde ölüme neden oluyor

Kalp yetmezliği dünya genelinde sık görülen 65 yaş ve üzeri hastalığı olarak bilinen ve hayati tehlike oluşturan sağlık sorunlarının başında geliyor. Geçtiğimiz haftalarda yurt dışında yapılan bir araştırmada, kalp yetmezliğinden hastaneye kaldırılan ve hayatını kaybeden kişi sayısının giderek arttığı ve hayatını kaybeden hastaların 40’lı yaşlarda olduğu gözlemlendi. 

Erken tanı hayat kurtarıyor

Yapılan araştırmada ABD’de yaklaşık 6 milyon kalp yetersizliği ile mücadele eden hasta bulunurken Avrupa ülkelerinde bu sayı 15 milyon olarak görülüyor. Ülkemizde ise 2 ile 3 milyon arasında kalp yetersizliği nedeniyle tedavi gören hasta var. Bu hastalıktan tedavi gören 2 hastadan 1’i, teşhis konulduktan beş yıl sonra hayatını kaybediyor. Uzmanlar ise son dönemlerde oldukça artan kalp yetmezliği vakalarına karşı kişileri uyararak tedavi ve kontrollerini aksatmamaları gerektiğini belirtti. 

Türk Kardiyoloji Derneği 11 Mayıs Kalp Yetersizliği Farkındalık Günü'ne özel, önemli açıklamalarda bulundu. Derneğin başkanlığını yapan TKD Kalp Yetersizliği Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Çelik ve TKD Kalp Yetersizliği Çalışma Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Özlem Yıldırımtürk, kalp yetmezliğine bağlı ölümlerin, dünya genelinde giderek arttığını belirterek, tedavinin önemine dikkat çekti. 

Kalp yetmezliği görülen 2 hastada 1’i hayatını kaybediyor

Kalp yetersizliği denilen durumun; kalbin vücudun ihtiyacı olan kan akışın sağlayamaması olarak tanımlanabilir. Bu durum ise hayati tehlike oluşturuyor. Dünya geneline bakıldığı zaman kal yetersizliği 65 yaş ve üzeri hastalarda sık karşılaşılan bir durumken, son yıllarda yaş ortalamasının 40’la kadar indiği görülüyor. Hastalığın erken evrelerinde kalpte yetersizliğe ilişkin değişiklikler olmasına karşın herhangi bir şikayet de olmayabiliyor; ancak kalp yetersizliği ilerledikçe şikayet ve belirtiler ortaya çıkarak daha belirgin duruma geliyor.

Uyku bozukluğuna neden olabilir

Kalp yetersizliği hastalığının en yaygın belirtilerinden biri uyku düzensizliği. Ancak buy durum yaşlılık kaynaklı olduğu düşünüldüğü için kişi kalp yetersizliğinden şüphelenmiyor. Bu nedenle 40 yaşından sonra düzenli kalp kontrollerinin yaptırılması, erken teşhis ve tanı için çok önemli olduğu gibi erken ölümlerin de önüne geçebiliyor. 

Ülkemizde 3 milyon kalp yetersizliği hastası var 

Pandemi ile beraber yaşam koşulları ve beslenme düzenlerinde meydana gelen değişimlerin, kalp yetersizliği hastalığını da artırdığının altını çizen Prof. Dr. Ahmet Çelik, "Dünya genelinde baktığımızda ABD'de yaklaşık 6 milyon kalp yetersizliği hastası varken, AB ülkelerinde yaklaşık 15 milyon hasta görülüyor. Türkiye'de ise 2-2.5 milyon civarında kalp yetersizliği hastası olduğu tahmin ediliyor. Genellikle 40 yaşından sonra yaş ilerledikçe kalp yetersizliği görülme riski de artmaktadır; ancak daha erken de görülebilmektedir. Yaptığımız çalışmalarla ülkemizde kalp yetersizliği görülme sıklığının ortalama yüzde 3'e yakın olduğunu tahmin ediyoruz. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika'yla kıyasladığımızda (kalp yetersizliği) Türkiye'de yaklaşık 10 sene daha erken görülüyor. Ülkemizde ortalama yaşın 60 olduğunu biliyoruz. Batı'da da 70 olduğunu varsayarsak bizde 10 yıl daha erken görüldüğünü tahmin ediyoruz" dedi.

Kalp krizi geçirenlerde kalp yetersizliği daha sık görülüyor 

Kalp yetersizliği rahatsızlığını tetikleyen bazı kişisel durumlar olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Özlem Yıldırımtürk ise "Türkiye'de ve dünyada kalp yetersizliğinin en sık görülme sebebi kalbi besleyen damarların tıkanıklığıyla beraber giden koroner arter hastalığı denilen durumdur. Kalp krizi geçiren hastaların bir kısmında, sonraki takiplerde maalesef ki kalp yetersizliği geliştiğini görüyoruz. Yaptığımız çalışmalarda kalp krizi geçiren hastaların yaklaşık yarısının kalp yetersizliği sebebiyle hastanelere başvurduğunu biliyoruz. Bunun yanı sıra kalp krizi veya kalp damar tıkanıklarına yol açan diyabet, hipertansiyon gibi hastalıkların kendileri de direkt kalp yetersizliğine sebep olabiliyor. Kalp kasının genetik hastalıkları ve kalp kasının enfeksiyonları da daha az görülmekle beraber kalp yetersizliklerine sebep olabiliyor. Tedavide kullandığımız bazı ilaçlar, özellikle de kanser hastalarında kullandığımız bazı ilaçlar, aşırı stres durumları ve gebeliğin kendisi de kalp yetersizliğine sebep olabiliyor. Bu nedenle kronik hastalığı bulunan hastalarda düzenli takiple kalp yetmezliği gelişip gelişmediğinin mutlaka kontrol edilmesi gerekiyor" şeklinde konuştu. 

Nefes darlığı kalp yetmezliği belirtisi mi?

Kalp yetmezliği rahatsızlığın bir diğer yaygın belirtisinin ise nefes darlığı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Çelik, "Kalp yetersizliği hastalarında en fazla görülen şikayet nefes darlığıdır. Bunun da çeşitleri vardır. Egzersizle olan nefes darlığında örneğin, hastanın daha önce 5 kilometre yürüyünce nefesi daralırken; kalp yetersizliği ortaya çıkınca 1 kilometre yürüyünce nefes darlığı yaşamaya başlayabilir. Bu hastalar en çok efor yaparken, merdiven çıkarken, yürürken nefes darlığından bahsederler.Nefes darlığının arttığı daha ileri aşamalarda ise hasta geceleri uyuyamaz hale gelir, sırtını dümdüz yaslayarak yatamaz. Arkasına 3-4 yastık koymak zorunda kalabilir, bazı hastalar da oturarak uyuyabilir. Bu da hastalığın ilerlediğini, akciğerlerde sıvı birikmesine sebep olduğunu gösterir. Nefes darlığı dışında halsizlik, uyku hali, dinlenme isteği, çarpıntı, bayılma olabilir. Bu hastalar haftada iki kilodan fazla kilo alabilir, bu ödemin birikmesinden kaynaklanır. Ödem sebebiyle hızla kilo alırlar. Bu da hastaların vücudunda fazla sıvı olduğunun ve bunun vücuttan atılması gerektiğinin bir göstergesidir. Geceleyin olan öksürük şikayetleri, bundan dolayı uyuyamama ve nefes açlığı görülebilir. Karında şişlik, devamlı şişkinlik hissi, karın çapının giderek artması, bacaklarda şişlik, hasta yattığında sırt bölgesinde şişlik gibi şikayetler görülür. Depresyon bulguları da sık görülür. Devamlı bir telaş hali, hayattan zevk alamama gibi şikayetler de olur. Bu şikayetler ve hastaların bulgularıyla beraber kalp yetersizliği hastalarını değerlendirerek kalp yetersizliği olup olmadığını değerlendirebiliyoruz" ifadelerini kullandı. 

Tedaviyi ihmal etmeyin 

Kalp yetersizliği hastalığında en önemli şeyin düzenli kontrol olduğuna, meydana gelen ölümlerin çocuğunu nedenin tedavi süreci ve kontrolün aksatılmasından kaynaklandığının altını çizen Yıldırımtürk, "Kalp yetersizliği hiçbir zaman tamamen düzelmez ama hastanın semptom ve bulgularını kontrol altında tutarak hastanın yaşam kalitesini artırmayı amaçlıyoruz. Bu hastalıkla ilgili geliştirilen birtakım yeni tedavi seçenekleri var. Dolayısıyla eskiye göre bu hastalara uyguladığımız tedavi seçenekleri daha fazla, böylece hastaların ömrünü ve yaşam kalitelerini artırabiliyoruz. Tedavi altında olan bir kalp yetersizliği hastasında ölüm riski, yüzde 10-15 seviyelerine kadar çıkabiliyor. Bu nedenle hastaların düzenli olarak tedavi altında kalması ve doktoruyla koordineli olması önemli. Hastanın şikayetleri artıyorsa, sık sık acile başvuruyorsa, hastaneye yatması gerekiyorsa da mekanik destek cihazları, kalp nakli gibi seçeneklerimiz var. Hastaların bunlara yönlendirilmesi çok önemli" açıklamasında bulundu.

Kalp pili yetersizliğe neden olur mu?

Sık görülen kalp yetersizliği hastalığının birçok tedavi yöntemi olduğunu, bunların başında da kalp pili yönteminin geldiğini, ancak bu tedaviye başvururken çok dikkatli olunması gerektiğine dikkat çeken Çelik, "Kalbin büyümesiyle, zayıflamasıyla karakterize olan kalp yetersizliğinde daha fazla tedavi seçeneğimiz var. İlaç tedavilerimiz çok önemli. Her hastalıkta olduğu gibi kalp yetersizliğinde de tedaviye ne kadar erken başlarsak hastaların seyri o kadar iyi oluyor. Her kalp yetersizliği hastasında seyir kötü gidecek diye bir şey yok. Tüm dünyada kanıta dayalı olarak, faydalı olduğu gösterilmiş ve kalp yetersizliği hastaları kullandığında daha uzun süre ve daha kaliteli bir yaşam sağladığı gösterilmiş ilaç tedavilerimiz var. Bu ilaçları mutlaka hastalara önermeliyiz, hastaların da bu ilaçları düzenli bir şekilde kullanması gerekir. En büyük yanlış hastaların ilaçlarını aksatmaları ve bırakmalarıdır. O zaman bu hastalarda kalp yetersizliği daha kötü sonuçlara yol açabilir. İlaç tedavilerini hastalara verdikten sonra eğer hala kalpteki kasılma gücü azsa ve hala hastaların şikayetleri çoksa o zaman cihaz tedavilerimiz, kalp pillerimiz var. Kalbin senkronizasyonu bozulduğunda şartları uyan hastalara kalp pili takıyoruz. Böylece senkronizasyonu bozulmuş kalbe tekrar bir senkronizasyon kazandırıp kalbin kasılma gücünü normale çıkarmayı sağlıyoruz. Kalp yetersizliği hastalarının önemli bir kısmında da ölümcül ritim bozukluğu görülüyor. Bu hastalar için şok veren kalp pilleri var. Bu pilleri hastaya taktığımızda örneğin, piknikte hastada ritim bozukluğu meydana geldi. Pil, kalbe şok vererek kalbi yeniden normal düzeye getirerek ani ölümleri engellemiş oluyor. Bunlara rağmen hastalar hala giderek kötüleşiyorsa o zaman yapay kalp, kalp nakli de şifa olabiliyor. İlaçtan nakile gidene kadar birçok tedavi seçeneğimiz var ve ülkemizde bunların hepsini yapabiliyoruz. Nakil, yapay kalp, destek cihazı, kalp pilleri ve ilaç tedavilerini hastalarımızda kullanabiliyoruz" diye konuştu.

Kalp yetmezliği hastası nelere dikkat etmeli?

Peki kalp yetmezliği olan kişiler nelere dikkat etmeli? Prof. Dr. Özlem Yıldırımtürk, hastalık sürecinde dikkat edilmesi gerekenleri sizin için sıraladı. 

- Kalp yetmezliği hastalarında ilaç tedavilerinin kontrolü çok önemli. Bu tedaviye harfiyen uyulmalı. Hastanın, doktorun uyarıları dışında ilacını azaltması veya kesmesi hastalığın daha kötü seyretmesine yol açar.

- Hastanın iyi bir beslenme planı olmalı. Hasta kişinin doktoru eğer su ve tuz kısıtlaması yaptıysa buna dikkat edilmeli.

- Kalp yetersizliği hastaları mutlaka egzersiz yapmalı. Bu hastalar kendilerini sürekli halsiz ve yorgun hissederler; hareketsizlik de olunca kas kaybı meydana geliyor. Bu nedenle hastalar yürüyüş ve egzersiz yaparsa ve beslenmesine dikkat ederse yorgunluk şikayetleri azalır ve egzersiz kapasiteleri artmış olur.

- Bu hastalar grip, zatürre, kovid aşılarını mutlaka yaptırmalı. Kalp yetersizliği hastalarında ortaya çıkabilecek herhangi bir enfeksiyon, kalp yetersizliğine bağlı kötüleşmeyi daha yoğun bir biçimde ortaya çıkarır. Bu nedenle hastaları aşılayarak hastalığın seyrindeki kötüleşmeyi engellemiş oluruz.

- Kalp yetmezliği hastalarında kansızlık önemli bir problem olduğundan hastalar diyetlerine dikkat etmeli ve önerilen tedavileri almalılar.