13.01.2021-16:32 (Son Güncelleme:08.11.2024-12:50)

Uğur Şahin ve Özlem Türeci Yeni Bir Başarıya Daha İmza Attılar

Koronavirüs aşısının mucidi prof.

Koronavirüs aşısının mucidi Prof. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci MS aşısını fareler üzerinde denediklerini ve sonucunun başarılı olduğunu duyurdu. Geliştirilen aşıda ilk defa mRNA kullanıldı. Geliştirilen yeni aşının muadillerinden farklı olarak, hasta olan bireylerin bağışıklık sistemini bozmaması, yalnızca zararlı olan hücreleri hedef aldığı belirtildi. Aşının insan üzerinde deneylerinin de başarılı olması durumunda Şahin ve Türeci çifti tarihe bir kez daha geçecek. Milyonlarca insanın etkilendiği MS hastalığının tedavisi bulunmuyor.

ABD’li Pfizer şirketiyle birlikte geliştirdiği Kovid-19 aşısıyla tüm dünyaya isimlerini duyurmayı başaran Türk bilim insanları Uğur Şahin ve Özlem Türeci’nin kurucusu olduğu biyoteknoloji şirketi bir başarıya daha imza attı.

Haberci RNA (mRNA) teknolojisi kullanılarak tedavi çalışmaları yapan şirketin deneysel multiple skleroz (MS) aşısının fareler üzerindeki denemeleri olumlu sonuç verdi.

Bağışıklık Sistemi Sinir Hücrelerini Koruyan Yapıya Saldırıyor

Otoimmün hastalıklar başlığı altında yer alan MS (Multiple Skleroz) beyinde ve omurilikte, mesajları taşıyan sinir telleri çevresindeki koruyucu kılıfın (miyelin kılıfı) olağan çalışmaması halinde meydana geliyor. Merkezi sinir sistemiyle organların bilgi iletişimini sağlayan omuriliğin miyelin tabakası üzerindeki fiziksel tahribatın bir sonucu olarak kendini gösteriyor.

Anormal Bağışıklık Tepkisini Önlemek İçin Tasarlandı

BioNTech’in deneysel enflamatuar olmayan aşısını ise miyelin tabakasına karşı görülen anormal bağışıklık tepkilerini azaltmak amacıyla tasarlandı.

Bilim dergisi Science yayımlanan ‘Deneysel otoimmün ensefalomiyelit tedavisi için enflamatuar olmayan bir mRNA aşısı’ isimli çalışmada, BioNTech'teki araştırmacılar, Almanya'daki Johannes Gutenberg Üniversitesi Mainz Araştırma Enstitüsü’ndeki meslektaşlarıyla beraber, deneysel otoimmün ensefalomiyelit (EAE) modeline dayalı MS'in çeşitli fare modellerinde mRNA aşısının etkilerini analiz ettiler.

MS Hastalığını Farelerde Önledi

Fare modellerinden çıkan sonuçlar, aşının MS hastalığının gelişimini engellediği ya da hastalığı erken aşamada durduğunu kanıtladı. Aynı zamanda hayvanların motor sinirlerinin işlevini geri kazandığını da ortaya koydu. Beraberinde, tedavi edilen farelerin beyin ve omuriliğinde ciddi ölçüde az sayıda proinflamatuar bağışıklık hücresi ve daha az miyelin hasarına rastlandı.

Öte yandan, bilim insanları, tedavi edilen farelerin genel bir bağışıklık bastırma belirtisi göstermediğini söyledi. Bu durum MS hastaları için mevcut bağışıklık bastırıcı tedavilerle ilişkili olumsuzlukların üstesinden gelebileceğine dair umut oldu.

Sadece Zararlı Hücreleri Hedefliyor, Genel Bağışıklık Bozulmuyor

MS, bağışıklık sisteminin sinir liflerini örten yağlı koruyucu kılıf olan miyeline saldırması durumunda kendini gösteriyor. Bu sebeple, MS ve diğer otoimmün hastalıklar için tedavi geliştirmedeki asıl amaç, tüm bağışıklığı baskılanmasına engel olarak miyeline saldıran hücreleri spesifik olarak etkisiz hale getirilmesi planlanıyor. Fakat MS hastalığına karşı geliştirilen tedaviler, miyeline saldıran bağışıklık hücrelerinin yanı sıra, vücudu yabancı mikrorganizmalara karşı koruyan tüm bağışıklık sistemini etkisiz kılıyor. Bu durum ise MS hastalarının bağışıklık tepkilerini bozuyor.

Bilim insanları, geliştirilen deneysel aşıyla, bağışıklık sisteminin düzenlenmesini sağlayan T hücrelerinin (Treg’ler) yeniden eğitilerek sadece miyeline saldıran hücrelere odaklandığı ve bağışıklık sisteminin yapısının bozulmadığı ifade edildi. Geleneksel aşılardan iki yönüyle farklı olan BioNtech aşısı, bir kişinin bağışıklık sistemini belirli mikropları ya da molekülleri tanıması, ezberlemesi ve hızlı bir şekilde karşı durması için uyarmak yerine, belirli bir moleküle karşı bağışıklık toleransını teşvik ediyor. Bunu protein parçacıkları yerine hücrelere haberci RNA (mRNA) protein üretimi için bir şablon görevi gören DNA'dan üretilen ara molekülleri ileterek yapıyor.

BioNTech’in açıklamasına göre, ‘treg"lerin bağışıklık hücrelerinin "karmaşık bir hastalık ortamında iltihaplı dokudaki diğer moleküllere karşı aktivitesini bloke edebileceğini gösteriyor’ ifadeleri kullanıldı.

Diğer Otoimmün Hastalıklar İçin Umut

BioNTech, çeşitli kanser türleri ve koronavirüs enfeksiyonu için aday tedaviler geliştirmek için mRNA teknolojisini kapsamlı bir şekilde kullandı. Ancak bu aşı, otoimmün hastalıkların tedavisi için bu tür teknolojinin ilk uygulaması olarak tarihe geçti.

Bunun yanı sıra, BioNTech’in geliştirdiği MS aşısı, mRNA teknolojisinin diğer otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğini ortaya koydu. Otoimmün hastalıklar, insanın kendi bağışıklık sisteminin, bozulup kendi dokularını düşman olarak görmesi ve saldırması ile oluşuyor. Lupus, iltihaplı romatizma, haşimato, behçet hastalığı, çölyak bilinen otoimmün hastalıklar arasında bulunuyor.

DNC Medya

[email protected]