Tunus’ta Siyasi Darbe Girişimi!

Ekonomik kriz, Covid-19 pandemisi ve yolsuzluk iddiaları nedeniyle protestolara sebep olan Tunus'ta, Cumhurbaşkanı Kays Said'den müdahale geldi. Said, Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden alarak Meclis'in tüm yetkilerini dondurduğunu ve milletvekillerinin dokunulmazlıklarını askıya aldığını duyurdu. Said bu adımını, Anayasa'nın 80'inci maddesinde cumhurbaşkanına olağanüstü koşullarda tanınan yetkilere dayandırdı. Tunus meclisinde en büyük parti olan Ennahda'nın lideri ve Meclis Başkanı Raşid el Gannuşi ise cumhurbaşkanını darbe yapmakla suçladı. Diğer yandan, Tunus sokaklarında birçok kişinin kutlama yaptığı görüldü.

TUNUS'TA SON DURUM NE?

Kuzey Afrika ülkesi Tunus'ta Pazar günü öğleden sonra başlayan gösteriler gece yarısı bir hükümet darbesine dönüştü, askerlerin sokağa inmesiyle meclis kapatıldı. Tunus'ta son günlerde ekonomik sıkıntılar ve Covid-19 pandemisiyle mücadelede başarısız olduğu gerekçesiyle hükümetin istifası talebiyle protestolar düzenleniyordu.

CUMHURBBAŞKANI SAİD, VİDEO MESAJ YAYINLADI

Cumhurbaşkanı Said, yayımladığı video mesajında bu kararı "ülkenin içinden geçtiği olağanüstü koşullar" nedeniyle almak zorunda kaldığını söyledi. Said ayrıca, milletvekillerinin dokunulmazlığını askıya aldığını, yürütme yetkilerini kendisinin üsteleneceğini ve yeni bir başbakan atayacağını belirtti. Said, ‘Eline silah almayı veya kurşun atmayı düşünen herkesi, silahlı kuvvetlerin buna ateşle karşılık vereceğini söyleyerek uyarmak istiyorum’ diye konuştu.

KENDİ ATADIĞI BAŞBAKANI GÖREVDEN ALDI

Pazar gece yarısına gelindiğinde ise Reuters haber ajansı saat 23.42'de Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'in Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden aldığını ve yeni bir ismi atayacağını dünyaya duyurdu. Meclisin yetkilerini 30 gün boyunca donduran Cumhurbaşkanı Said, yayımladığı video mesajında bu kararı 'ülkenin içinden geçtiği olağanüstü koşullar' nedeniyle almak zorunda kaldığını savundu. 63 yaşındaki siyasetçi ayrıca, milletvekillerinin dokunulmazlığını askıya aldığını, yürütme yetkilerini kendisinin üsteleneceğini ve yeni bir başbakan atayacağını belirtti.

DARBEYİ KUTLADILAR

Kararın açıklanmasıyla askerler sokaklara indi, parlamento ile Nahda Partisi genel merkezi gibi bazı noktalara askerler yerleştirildi. Ayrıca havaalanı ve devlet televizyonu gibi yerlerde de askerler görüldü. Hükümet ve meclisin feshedilmesini kutlayanlar da sokaklarda gösteriler yaptı. Devlet televizyonu, Kays Said'in de kutlama yapanların arasına kısa bir süreliğine katıldığını gösteren görüntüler yayınladı.

NAHDA HALKI SOKAĞA ÇAĞIRDI

Seçimle işbaşına gelen Meclis Başkanı ve Nahda Hareketi'nin lideri Raşid Gannuşi, Reuters'a yaptığı açıklamada, Kays Said'in aldığı kararı 'anayasa ve devrime karşı bir darbe' olarak nitelendirdi. Raşid Gannuşi ve bir grup Nahda milletvekili sabaha karşı meclise geldi ancak askerler tarafından içeri alınmadı. Gannuşi, bunun üzerine "Tunus halkı tiranlık dönemlerine dönmeyi kabul etmeyecektir" deyip ekledi: "Bu açıkça anayasal bir darbedir. Demokratik olarak seçilmiş parlamento, hükümet ve gerisi halen görevinin başında. Nahda'nın destekçileri ile Tunus halkını devrimi savunmaya çağırıyorum." Sabah günün ağarmasıyla Nahda Partisi üyeleri ve darbeye karşı çıkanlar, Tunus Parlamentosu'nun önünde toplandı. Göstericiler, Cumhurbaşkanı Said'in aldığı kararları protesto ediyor.

‘ANAYASA VE MEŞRUİYETE KARŞI DARBE’

Tunus'ta Nahda Hareketi Yürütme Kurulu üyesi Nureddin el-Buheyri, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'in aldığı kararları, "anayasaya ve meşruiyete karşı darbe" olarak nitelendirdi. Tunus Cumhurbaşkanı Said, "ülkenin içinde bulunduğu olağanüstü koşullar nedeniyle" Meclisin tüm yetkilerini dondurduğunu, milletvekillerinin dokunulmazlığını askıya aldığını belirterek, mevcut Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden aldığını ve kendi atayacağı bir başbakanla yürütmeyi devralacağını bildirmişti.

LİBYA'DAN TUNUS CUMHURBAŞKANI SAİD'in KARARLARINA TEPKİ

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Tunus'ta Cumhurbaşkanı Kays Said'in meclisin çalışmalarını dondurma ve başbakanı görevden alma kararlarına tepki gösterdi.

Mişri, sosyal medya hesaplarından yaptığı paylaşımda, "Seçilmiş organlara yönelik darbeleri ve demokratik yolların feshedilmesini reddediyoruz." ifadelerini kullandı.

Libya'da ülkenin doğusundaki gayrimeşru güçlerin lideri Halife Hafter'in yönetimi ele geçirmek için darbe girişiminde bulunmasını, "14 Şubat 2014 Hafter darbesi" ifadesiyle hatırlatan Mişri, Tunus'taki gelişmeyi bununla kıyaslayarak, "25 Temmuz 2021 Kays darbesi" nitelendirmesini yaptı.

4 GÜN ÖNCE DARBEYE İLŞKİN TWEET ATILDI

Tunus'ta belirsizlik sürerken, darbenin Birleşik Arap Emirlikleri destekli olduğu iddialarını doğrulayacak bir ayrıntı ortaya çıktı. Dubai Emniyet Müdürlüğü Başkanı ve Korgeneral Dhahi Khalfan, Tunus'ta yaşanan darbeden dört gün önce yani 22 Temmuz'da, Müslüman Kardeşler'e atıfta bulunarak 'İyi haberler, Kardeşliğe yeni bir güçlü darbe geliyor' paylaşımda bulunuldu.

TUNUS'TA SON DÖNEMDE NELER YAŞANDI?

Tunus'ta son günlerde sosyal medya üzerinden yapılan çağrılarla toplanan eylemciler, hükümetin istifası talebiyle protesto gösterileri düzenliyordu. Tunus, ciddi bir ekonomik krizden geçerken, Covid-19 vaka ve can kayıpları da artış eğilimini sürdürüyor. Bu durum, sağlık altyapısı üzerindeki baskıyı artırmış durumda. Bazı kentlerde, protestocular ile polis arasında çatışmalar yaşandı. Ayrıca eylemciler Nahda Partisi'nin bazı binalarına da saldırdı.

Usher, "Arap Baharı'nın en azından kısmen başarılı örneklerinden biri olarak övgüler toplayan Tunus, uzun süreli ve etkili hükümetler kurmayı bugüne kadar başaramadığı gibi, 2011 yılındaki ayaklanmalarının da temelini oluşturan kronik işsizlik ve zayıf devlet altyapısı gibi sorunları da çözebilmiş değil" dedi.

Cumhurbaşkanı Said tarafından görevden alınan el-Meşişi başbakanlık görevine geçen yıl getirilmişti. Bağımsız bir siyasetçi olan el-Meşişi, daha önce danışmanlığını yaptığı Said'e yakın bir isim olarak gösteriliyordu.

Tunus anayasasına göre, siyasi uzlaşmazlıkların çözümünde Anayasa Mahkemesi yetkili kılınıyor. Ancak anayasanın kabul edilmesinden bu yana yedi yıl geçmiş olmasına karşın mahkemeye atanacak hakimlerle ilgili uzlaşma sağlanamadığından dolayı mahkeme görevine başlayamadı.

İŞTE DARBENİN KRONOLOJİK SIRASI;

NİSAN 2020 ‘DARBE HEVESİ’

Tarihler Nisan 2020’yi gösteriyordu. Tunus’ta tansiyon yükseldi. Cumhurbaşkanı Kays Said’in anayasal bir dayanağı olmadan kendini başkomutan olarak tanımladı. Cumhurbaşkanı Kays Said’in anayasal bir dayanağı olmadan kendini başkomutan olarak tanımladı. Bu siyasi çevrelerde ‘Darbe hevesi’ olarak yorumlandı.  Tunus Meclis Milletvekili El Khayari, Kays Said’in Trump yönetiminden usulsüz para aldığını iddia etti. İddia Tunus basınında geniş yankı buldu.

HAZİRAN 2020 ‘DARBE İÇİN HAREKETE GEÇİLDİ’ 

Cezayir medyası "BAE, Haziran’da Tunus’ta Hükümet Karşıtı Protestolar Düzenletecek’ şeklinde bir haber paylaşmıştı. Anlaşılan plan devreye girmiş. Tunus’ta Bin Ali Rejiminin kalıntıları ve solcu gruplar BAE ile iş tutarak molotoflu gösteriler düzenliyor. Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, seçim döneminde Fransızcaya karşı Arapçanın gücünü göstermek için bütün konuşmalarını fasih Arapça ile yapmıştı. Bu tavrıyla dış politika ’da Fransa karşıtı bir tavır alacağı düşünülüyordu. Ama öyle olmadı. Kays Said resmi ziyaret kapsamında Salı günü Fransa’ya yaptığı ziyarette ana gündem maddeleri Libya Krizi ve Ekonomiydi. 

SAİD, ‘LİBYA MESELESİNE DIŞ MÜDAHALEYİ REDDEDİYORUZ’

Kays Said Macron görüşmesi sonucu Said, ‘Libya meselesinde dış müdahaleyi reddediyoruz.’ Açıklaması yaparken Macron, Türkiye’yi direkt hedef aldı. Kays Said’in aslında kaygısı kendi ülkesindeki istikrarı korumak ve aynı zamanda ekonomik darboğaz için dış fonu kurmak. Zira Kays, Elsyee sarayında Macron ile görüşürken kendi ülkesinde ekonomik sebepli protestolar yaşanıyordu. 

Kays Said’in elini zayıflatan ekonomi körfez ülkelerinin Tunus’ta yaratmak istedikleri siyasal istikrarsızlık. Libya’da ki BM’nin tanıdığı meşru hükümeti destekleyen Tunus meclis başkanı Gannuşi’ye karşı ciddi tepki var. Hükümetin fes edilmesini isteyen gruplar var. Eminim birçok kimsenin aklına ‘Neden Tunus’a ekonomik olarak destek çıkmadık’ sorusu geliyordur. Aslında Türkiye-Katar ve Tunus arasında ekonomik bir anlaşma yapılmıştı. Ancak BAE destekli muhalif partiler bu anlaşmanın meclisten geçmesini istemediler. Tunus’ta Libya Meselesi özelinde bir kafa karışıklığı var. Gannuşi ve Kays Said arasındaki bu gerilim sürerken üst üste dış baskılar da devam ediyor. Yunan Dışişleri Bakanı, Kays Said ile görüşüp Türkiye konusunda sopa göstermiş. Tunus’un yeni Cumhurbaşkanı Kays Said’in Libya Meselesinde ‘Tam Tarafsız’ bir pozisyonu savunduğu görülürken, Tunus meclis başkanı Gannuşi’nin bu tarafsızlıkla karşı çıktığı ve Libya Meşru hükümetine yakın durduğunu söyleyebiliriz. Gannuşi Libya meşru hükümetini geri kazandığı üsler için tebrik edince BAE destekli karalama kampanyalarına maruz kaldı. Tunus, Bin Ali rejiminden kurtuldu. Ama bu defa da körfez ülkelerinin ring alanına döndü. Gannuşi, ‘Paralel Diplomasi’ kurmakla suçlanıyor. 

AĞUSTOS 2020 ‘YENİ HÜKÜMET TEKNOKRAT’

Tunus’ta adının yolsuzluğa karışması sonrası istifa eden eski Başbakanın yerine hükümeti kurmakla görevlendirilen El Meşişi, yeni hükümeti teknokrat olarak tanımladı. 

MART 2021 ‘İÇ KARIŞIKLIKLAR’

Kısır bir döngü, içerideki diktatörlerden kurtuluyorsunuz ama bu defa ekonomik gerekçelerle el açtığınız devletlerin ülkenizin iç işlerine müdahalesine maruz kalıyorsunuz. İşte Tunus’un durumunu özetliyor. BAE, bir kaşık balla ülkeye hükmetmek istiyor. ‘Yardım göndermişler, ne var bunda?’ diyenler için Tunus’un devrim sonrası ilk Cumhurbaşkanı Marzuki’nin cümleleri şöyle;

-'BAE'’li yöneticilere gönderdikleri aşıları iade ediyoruz.’

-Evinize haciz koymaya çalışan birinin dış kapınızı boyamasına yardım denir mi?’

'PARLAMENTOYU İHVANCILARDAN KURTARMA'

Tunus’ta Gannuşi karşıtlığı ile bilinen Özgür anayasa partisi başkanı Abir Musa ‘Parlamentoyu İhvancılardan Kurtarma’ sloganıyla askeri kıyafetle başlattığı oturma eyleminde baygınlık geçirdi. 

Tunus parlementosu, yine BAE Destekli özgür anayasa partisi başkanı Abir Musi’nin saldırgan tavırları sebebiyle gergin günler geçiriyor. Abir Musi, Meclis Başkanı Raşid Gannuşi’yi terör örgütü lideri gibi lanse edecek kadar ileri gitti. BAE yine iş başında…

‘20 OTURUM SABOTE EDİLDİ’

Abir Musi, Tunus parlamentosunu son bir buçuk yılda, toplamda 20 oturumunu sabote ederek işleyişini sekteye uğrattı. Üstüne gazetecilere ve sivil toplum kuruluşlarına da saldırıyor. Libya meselesinde meclis başkanı Gannuşi ile yaşadığı görüş ayrılığı ile gündemde olan Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in sağlık durumunun bozulduğu ve hastaneye kaldırıldığı iddia ediliyordu. Resmi açıklama geldi; ‘Said’in durumu iyi, hastaneye yatmadı’

Tunus’ta bir süredir devam eden tartışma meşru hükümeti tanımak ya da tanımamak ile ilgili değil, daha çok Türkiye’nin meşru hükümete verdiği desteğin ‘Dış Müdahale’ sayılıp sayılmamasıyla ilgili.

HAZİRAN 2021 TUNUS'TA SİYASİ HAREKETLİLİK

Tunus’ta  BAE'den aldığı finans desteği ile bilinen özgür Anaysa parti başkanı Abir Musa devreye girdi. Nahda hareketi lideri Gannuşi’yi meclis başkanlığından alamadı. Şuan ise yapmak istediklerini sokak hareketleri düzenleyerek yapmaya çalıştığı görüldü.

Tunus Meclis Başkanı Gannuşi Devrimin kazanımlarının Korunması çağrısında bulunarak şunları söyledi;  ''Tunus Arap bölgesinde hükümetin Silah Kaldırarak değil, parmak kaldırarak değiştiği tek ülke!''

11 TEMMUZ ‘TUNUS LÜBNANLAŞTIRILMAK İSTENİYOR’

Tunus ağır, aksak demokrasiden bıktırılarak Lübnanlaştırılmak isteniyor. Tunus İçişleri Bakanlığı; Nahda hareketi lideri ve Tunus Meclis BAŞKANI Raşid Gannuşi ciddi bir suikast tehdidi ile kaşı karşıya kaldı.  

26 TEMMUZ 2021 SAİD HÜKÜMETE EL KOYDU

Saat 23.42'de Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'in Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden aldığını ve yeni bir ismi atayacağını dünyaya duyurdu. Meclisin yetkilerini 30 gün boyunca donduran Cumhurbaşkanı Said, yayımladığı video mesajında bu kararı 'ülkenin içinden geçtiği olağanüstü koşullar' nedeniyle almak zorunda kaldığını savundu.