Tiroid Bezi Hastalıkları ve Belirtileri

Boynumuzdaki tiroid bezinin çeşitli sebeplerden dolayı az çalışaması hipotiroidi olarak biliniyor. Peki tiroidin yavaş çalışması nelere yol açar? Tiroidler yavaş çalışırsa ne olur? Tiroid hastalığı belirtileri nelerdir? Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Aslı Doğruk Ünal konuya ilişkin açıklamalarda bulundu.

TİROİD HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELER?

Tiroid hastalarının bazılarında hiç belirti olmazken en sık rastlanan şikayetlerden biri bitkinlik ve halsizliktir. Bunun yanında enerjide azalma, tansiyon yüksekliği, unutkanlık, kilo artışı, libidoda azalma, adet düzensizliği, kabızlık, kaba ama ince saçlar tiroidin belirtilerinden bazılarıdır.

KALP ÜZERİNDE ETKİLİDİR

Tiroid hormonları kalp kasılma gücü ve kalp hızı üzerinde de etkilidir. Buna karşılık, kan dolaşımında direnç artışı sebebi ile tansiyonda yükselme görülebilir. Bu da nabız düşüklüğüne, solunum yetersizliğine, ayaklarda şişliklere neden olabilir.

SİNDİRİM SİSTEMİNDE SORUNLAR YARATIR

Bağırsak hareketlerinin yavaşlamasından kaynaklanan kabızlığa yol açabilir. Gastrit, midede asit salgı bozukluğuna bağlı emilim bozuklukları ile safra kesesi hareketlerinde bozulmalar yaşanabilir.

TİROİDİN CİLTTEKİ ETKİLERİ

Hormon eksikliğine bağlı olan ter bezlerinin az çalışması neticesinde kuru, soğuk ve kaba bir deri görülebilir. Soğuğa karşı tahammülsüz olan hastalarda metabolizma hızı yavaşlamıştır. Saç ve vücut kılları incelerek kabalaşır.

DEPRESYON GÖRÜLEBİLİR

Hipotiroidili olan hastaların yaklaşık yarısında depresyon görülür. Hafif derecede depresyondan tedaviye cevap vermeyen ağır depresyona kadar değişkenlik gösterebilir.

TİROİDİN SEBEPLERİ NELER?

Yavaş çalışan tiroidin nedenleri neler? Hipotiroidinin en yaygın sebepleri arasında Hashimoto tiroidi vardır. Dünyada ve ülkemizde sık görülen bir hastalık olmakla beraber, sıklığı toplumda yüzde 1-5 arasında olmaktadır. Hashimoto hastalığında bağışıklık sistemi, bilinmeyen bir sebepten dolayı tiroid bezini yabancı bir madde gibi algılayıp saldırıya geçer. 

Bir diğer hipotiroidi sebebi ise iyot eksikliğidir. Ancak tiroid bezinin aşırı yüksek seviyede iyoda maruz kalması da hipotiroidiye yol açabilir. Cerrahi ya da radyoaktif iyot tedavisi ile tiroid dokusunun kaybı ya da yokluğu da hipotiroidinin diğer sebepleri arasında olmaktadır. İçinde yüksek dozda iyot barındıran bazı ilaçlar hipotiroidiye yol açabilir.

Bahsi geçen ilaçları kullanan hastaların belli zamanlarda tiroid fonksiyon bozukluğu açısından takip edilmesi gerekir. Çok nadir olarak hipofiz ve hipotalamus hastalıklarına bağlı olan hipotiroidi görülebilir.

TİROİD NASIL ANLAŞILIYOR?

Tiroid bezi az çalışırsa vücutta neler meydana geliyor? Hipotiroidi tanısı basit bir kan testi ile konur. Ancak nedeni tespit etmeye yönelik daha detaylı kan tahlilleri ve tiroid ultrasonografisi gerekebilir.

TİROİDİN TEDAVİSİ VAR MI?

Yavaş çalışan tiroidin tedavisi var mı? Tiroidin tedavisi nedir? Hipotiroidinin tedavisi tiroid hormonu içeren bir ilaç kullanmaktır. Hastalar hipotiroidide harici bir hormon kullanmaz, eksik olanı yerine koyar. Tedavisi hayat boyu sürer. Peki hastalar hangi sıklıkla kontrolden geçmelidir? Tedaviye başlandıktan yaklaşık 1 buçuk ay sonra kan testi ile ilaç dozunun kontrolünün sağlanması gerekir. Elde edilen neticeye göre doktorun gerekli görmesi halinde doz ayarlaması gerçekleştirilir.

Hipotiroidi hastalarında doz ayarlamaları hastaların şikayetlerine göre değil, kan testlerine göre gerçekleştirilmelidir. Şikayete göre doz ayarlandığında dozlar gereğinden fazla gelebilir. Fazla gelen dozlar ise kalp ritminde bozulma ve kemik erimesine yol açabilir. Hipotiroidi ömür boyu süren bir hastalık olduğu için bu hastalığı yaşayan bireyler, doktorlar tarafından belirklenen aralıklarla kontrole gitmelidir.

TİROİD KİLO ALDIRIR MI?

Tiroid hastalığı kilo aldırır mı, kilo yapar mı? Az çalışan tiroid bezleri sonucunda kilo alınabilir. Kilo alma problemi uzun sürerse yeme-içme ve egzersiz düzenine geçilmesi gerekir. Ancak kilo almanın diğer sağlık sorunlarından kaynaklanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. 

TİROİD KISIRLIK YAPAR MI?

Tiroid hastalığının kısırlık yapıp yapmadığı merak ediliyor. Tiroid hormonları gerek kadında gerekse erkekte üreme fonksiyonlarında önemli yere sahiptir. Yumurtlamanın bozulmasına bağlı olan kadınlarda kısırlık ve düşükler sık görülür. Erkeklerde kadınlardaki kadar sık olmamakla birlikte cinsel isteğin azalması ya da sperm miktarında azalma neticesinde kısırlık meydana gelebilir.

TİROİD HASTALARI NE YEMELİ?

Tiroid hastaları nasıl beslenmeli? Tiroid hastaları ne yiyebilir?

Samsun Büyük Anadolu Çiftlik Hastanesi doktorlarından İç Hastalıkları (Dahiliye) Uzmanı Uzm. Dr. M. Atakan Canbulat, 'Tiroid hastalığından korunmak için düzenli spor yapın ve iyot zengini gıdalardan tüketin' dedi.

Vücutta hormon salgılamak gibi önemli bir görevi bulunan tiroid bezi normalden daha çok veya az hormon salgıladığında, sağlık sorunlarını ortaya çıkardığını söyleyen Canbulat, 'Tiroid bezi, boynun ön bölümünde gırtlağın altında bulunan ve şekil itibariyle kelebeğe benzetilen bir bezdir ve endokrin bezi olarakta adlandırılır. 

Tiroid bezi, tiroksin (T4) ve tiriiyodotironin (T3) olmak üzere iki tip hormon salgılar. T3 ve T4, vücudun metabolizma hızını düzenleyen iki hormondur. Tiroid bezini harekete geçirense, beyinde bulunan hipofiz bezi tarafından salgılanan TSH hormonudur. Kandaki tiroid hormonları azalınca, hipofizin TSH salgısı artar ve bu hormon tiroid bezinden, tiroid hormon salgısını artırır. Tiroid bezi hastalıkları arasında, guatr, nodul, tiroidit, hipertiroidi, hipotiroidi ve son olarak tiroid bezi hücrelerinde oluşan tiroid kanseri sayılabilir' diye konuştu.

EN BELİRGİN TİROİD BELİRTİSİ YORGUNLUK

En belirgin tiroid işaretinin, kişinin kendisini halsiz ve yorgun hissetmesi olduğunu söyleyen İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. M. Atakan Canbulat, 'Soğuğa karşı hassasiyetin artması da, ciltte kuruluk ve şişlik dışarıdan fark edilebilecek düzeyde gelişebilir. Fiziki bulguların ardından yapılacak kan testi ile teşhis konulabilir. Tiroid uyarıcı hormon yüksek; fakat T3 ve T4 değerleri düşük ise hipotiroidi ihtimali oldukça yüksektir. Egzersiz yapın. Optimum tiroid fonksiyonu için, haftada en az üç gün 40 dakika egzersiz gerekir. Tiroid fonksiyonunu geliştirmek için iyot zengini gıdalardan daha fazla tüketin. Az yağlı peynir tercih edin. İnek sütü için. Yumurta yemeyi ihmal etmeyin. Az yağlı dondurma yiyebilirsiniz. Az yağlı yoğurt tercih edin. Tuzlu su balıklarından sevdiklerinizi yiyin. Soya sosu tüketin' şeklinde konuştu.