Ticaret Savaşları Nedir?

Ticaret savaşları lafını sürekli duyuyoruz. Savaşın içinde olmayan ülkelerin ekonomilerini bile derinden sarsan bu gerçek, günümüzün kaçınılmaz bir fenomeni haline geldi. Trump’ın Çin Halk Cumhuriyeti’ne karşı tutumu sonucu hayatımıza giren ticaret savaşı insanların tam anlamadığı ve öğrenmek istediği bir konu. Bu haberimizde ticaret savaşlarının sebeplerine, güncel savaşlara ve sonuçlarına değineceğiz.

ABD'DEN ÇİNE BOYKOT

Beyaz Saray, Çin'in Uygur bölgesinde insanları köle olarak çalıştırması sebebiyle Kış Olimpiyatlarını boykot kararı aldı. ABD, bu sayede Çin'e diplomatik boykot uygulayacak. Yapılan açıklamada, 'Çin'in Sincan'da işlediği insanlığa karşı suçlar ve diğer insan hakları ihlalleri nedeniyle 2022 Pekin Kış Olimpiyatları ve Paralimpik Oyunları'na hiçbir diplomatik ya da resmi heyet göndermeyeceğiz.' sözlerine  yer verildi. Kış Olimpiyatları 4 20 Şubat 2022 tarihleri arasında oynanacak. Olimpiyatlarda ABD'li sporcular katılabilecek. Çin hükümetiyse bu durumun provokasyondan ibaret olduğunu düşünüyor.

ABD - ÇİN TİCARET SAVAŞI DEVAM EDİYOR

Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanlığı, aldığı kararla birlikte 27 şirketi kara listeye aldı. Bu 27 şirketin 12'si Çin merkezli olması dikkat çekmekte. Ticaret Bakanlığı, kara listeye alınan şirketlerin Çin ordusuna yardım ettiğini açıkladı. ABD teknolojisini Çin menfaatleri için kullanılmaması için Ticaret Bakanlığı bu kararı almış. Geçtiğimiz haftalarda Intel çip krizi sorununu hafifletmek için Çin'de fabrika açmak istemiş, ABD hükümeti buna izin vermemişti.

TİCARET SAVAŞLARI NEDEN ORTAYA ÇIKAR?

Ticaret savaşları, genel olarak korumacılığın olumsuz bir sonucudur. Bu sonuç küresel piyasalarda durgunluğa ve gerilemeye yol açar. Korumacılığın ortaya çıkmasının birçok sebebi bulunuyor. Ambargo koyulan ülkenin haksız rekabet yaptığı ve rekabet kurallarına uymadığı gerekçesiyle ülkeler ambargoya uğruyor. Ambargo uğratacak güce sahip olmayan ülkeler, belli yaptırımlarla karşı ülkenin ekonomisine zarar vermeye çalışıyor. Ülkeler, kendi ekonomilerini korumak, değerli yerel markalarının gücünü zayıflatmamak için yaptırım yaptığını söylüyor. Yapılan yaptırımlar arasında ürünlere vergi koyma, ithalata kısıtlama, yatırım anlaşmalarının iptali gibi aksiyonlar söz konusu.

AMERİKA – ÇİN TİCARET SAVAŞI NASIL GELİŞTİ?

Amerika ile Çin arasında yaşanan anlaşmazlıklar sonucu devam eden anlaşmazlıklar sonucu ticaret savaşı ortaya çıkmıştır.  ABD, Çin’e haksız ticaret uygulamaları nedeniyle Çin’e karşı tarifeler ve diğer ticari kısıtlamalar uyguladı. Donald Trump tarafından uygulamaya koyulan ambargoların sebebi kısa süreli değil. 80ler’den beri ülkenin başka ülkeler tarafından parçalandığını ve en büyük sebebinin Çin olduğunu söyleyen Trump, Çin’e ambargo koymaya karar vermişti. Koyulan ambargo, birçok ülkenin ekonomisine zarar verdi ve borsalarda istikrarsızlığa yol açtı. Birçok ülke bu zararların düzelmesi için hala çaba sarf etmekte. Bernie Senders, Çin’e koyulan ambargonun küresel ekonomiyi istikrarsızlaştırdığı ve tamamen mantıksız olduğunu dile getirmişti. Trump’ın 200 milyar dolarlık Çin mala %25’lik vergi tarifesinin uygulamasının ardından, misilleme olarak Çin de Amerika’ya 60 milyar dolarlık mallara %25 vergileme koymuştu. Amerika’nın ambargo koymasının nedenlerinden diğerleri fikir ve teknoloji hırsızlığı ve Amerika’nın mali açığı olarak görülüyor. Joe Biden’ın başkanlığa geçmesiyle azalacağı beklenilen savaşın ne zaman biteceği merak konusu.

ABD’NİN DİĞER TİCARET SAVAŞLARI NELERDİR?

Dış ticaret açığında büyük öneme sahip Avrupa Birliğine de yaptırım uyguladı. AB’den ithal edilen 7.5 milyar dolarlık tarım ürünlerine ek vergi getirmişti. Yüzde 10 ile 15 arasında seyreden yaptırımın sebebi olarak dış ticaret açığı görülüyordu. 

Tüm bu ekonomik unsurlar dışında ABD’nin yaptırım uyguladığı ülkelerden biri de Türkiye. Rusya’dan S-400 alınması dahilinde yaptırım uygulayacağını söyleyen ABD, satın alım sonucu yaptırımları uygulamıştı. En son CAATSA dolayısıyla Türkiye’ye yaptırım uygulayan ABD, Savunma Sanayi Başkanlığı’nı yaptırım listesine eklemişti. Aynı zamanda yaptırım uygulanan kişilerin ABD’deki mal varlıklarının dondurulmasına ve vize yaptırımına karar verildi. ABD, CAATSA (ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası) kanunu doğrultusunda Rus ordusuyla önemli iş birliklerine giren her ülkeye yaptırım uygulayacağını belirtmişti.