TBMM Adalet Komisyonu onayladı: 8. Yargı Paketi’nin ilk 14 maddesi kabul edildi!

AA’da paylaşılan habere göre,Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonu'nda görüşülen Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı. Görüşmelerin ardından maddelerin detaylı olarak ele alınması sürecine geçildi.

Teklifin tümü üzerindeki görüşmeler sonucunda ilk 14 madde kabul edildi. Bu maddelerin kabul edilmesiyle birlikte düzenlemelerin yürürlüğe giriş tarihi olarak 1 Haziran 2024 belirlendi. Bu tarihten itibaren yapılacak değişiklikler, Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer ilgili kanunlarda önemli değişikliklere neden olabilir.

TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülen Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne ilişkin kabul edilen maddeler arasında İcra ve İflas Kanunu'na dair önemli düzenlemeler bulunuyor. Kabul edilen maddelere göre, İcra ve İflas Kanunu'nda kanun yoluna başvuru süreleri hafta olarak belirlendiği için buna uyum sağlanması amaçlanıyor.

Düzenlemeye göre, süre hafta olarak belirlenmişse başladığı gün, son hafta içindeki karşılık gelen günde sona erecek. Bu değişiklikle birlikte hak arama hürriyetinin daha etkin bir şekilde kullanılması hedefleniyor. İcra ve İflas Kanunu'nun kanun yollarına başvuru bakımından Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na uyumunun sağlanması amacıyla yapılan bu düzenleme, adalet sisteminde daha tutarlı ve etkin bir uygulamayı desteklemeyi amaçlıyor.

Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kapsamında kabul edilen maddeler arasında İcra ve İflas Kanunu'nda önemli düzenlemelere yer veriliyor. Kabul edilen maddelere göre, tasdik veya ret kararına karşı borçlu ve tasdik duruşması sırasında itirazda bulunan alacaklılar, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde istinaf yoluna başvurabilecekler. Ayrıca, istinaf incelemesi üzerine verilen karara karşı da tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilecek.

İcra ve İflas Kanunu'na göre, bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerince verilen nihai kararlara karşı temyiz yoluna başvurulmasına ilişkin sürelerde düzenleme yapılarak, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilecek. Temyiz yoluna başvurma ve incelemesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilecek. Bu düzenlemeler 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Türk Ceza Kanunu’na uyumlu halde getirilecek

Terörle Mücadele Kanunu'nda "terör örgütleri"ne ilişkin düzenleme, Türk Ceza Kanunu'nda gerçekleştirilen değişikliğe uyumlu hale getirilecek. Bu kapsamda, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda Türk Medeni Kanunu'nda da değişiklik yapılması öngörülüyor.

Özellikle özgürlüğü bağlayıcı ceza sebebiyle kısıtlama kurumunda değişiklik öngörülen teklifle, ceza infaz kurumunda bulunma hali, doğrudan doğruya kısıtlama nedeni olmaktan çıkarılıyor. Ergin kişilerin fiil ehliyetinin bulunduğu kabul edilerek, kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan hükümlünün kısıtlanması esas olarak kendi isteğine bırakılırken, toplam 5 yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı bakımından hükümlünün kısıtlanması, kişiliğinin veya mal varlığının korunması kriterine bağlanarak vesayet makamına takdir yetkisi veriliyor.

Bu bağlamda, kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan bir kişi, isteği üzerine kısıtlanabilecek veya kendisine kayyum atanabilecek. Toplam 5 yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan bir kişi, isteği olmasa dahi kişiliğinin veya mal varlığının korunması bakımından gerekli görülmesi halinde kısıtlanabilecek. Cezayı yerine getirmekle görevli makam, hapis cezasının infazına başlandığını derhal vesayet makamına bildirecek. Vesayet makamı, karar vermeden önce hükümlüyü dinleyecek ve bu konuda Kanun'un kayyumluğa ilişkin hükümleri uygulanacak.

Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca yapılan Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişiklik, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlamaya karar verilebilmesi için aranan resmi sağlık kurulu raporunun temini amacıyla, yasanın "usul" başlıklı madde hükümlerine başvurulmasına olanak tanıyor. Bu düzenlemeler 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Türk Medeni Kanunu’nda değişiklik

Anayasa Mahkemesi kararı bağlamında Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, resmi sağlık kurulu raporunun alınabilmesini temin amacıyla kişinin vücudundan kan veya benzeri biyolojik örneklerle kıl, tükürük, tırnak gibi örnekler alınabilecek.

Kişiye gerekli tıbbi müdahaleler yapılabilecek ve gerektiğinde kişi, hekim ön raporu üzerine en fazla 20 gün süreyle sağlık kuruluşuna yerleştirilebilecek. Hekim ön raporu üzerine verilen yerleştirme kararı derhal ilgiliye ve yakınlarına bildirilecek. İlgili veya yakınları, bu karara karşı bildirimden itibaren 10 gün içinde denetim makamına itiraz edebilecek. Yapılan itiraz, kararın icrasını durdurmayacak. İtiraz, denetim makamınca ivedilikle karara bağlanacak.

Teklifle, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda hapis halinin devamı süresince vesayetin sona erdirilebileceği haller düzenleniyor.

Buna göre, özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkumiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet, hapis halinin hukuka uygun bir şekilde sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkacak. Hapis halinin devamı süresince vesayetin sona erdirilmesi, toplam 5 yıldan az olan hapis cezasının infazına bağlı olarak verilen kısıtlama kararları bakımından kişinin isteminin bulunması ve toplam 5 yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazına bağlı olarak verilen kısıtlama kararları bakımından kişinin talebi üzerine kişiliğinin veya mal varlığının korunması sebebinin ortadan kalkması halinde mümkün olacak.

1 Haziran 2024’de yürürlüğe girecek

Türk Ceza Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, suçla daha etkin mücadele edilebilmesi ve caydırıcılığın sağlanması amacıyla bir günlük adli para cezası alt tutarı 20 liradan 100 liraya, üst tutarı ise 100 liradan 500 liraya yükseltilecek. Bu düzenleme, 1 Haziran 2024'te yürürlüğe girecek.

Anayasa Mahkemesinin iptal gerekçeleri dikkate alınarak Türk Ceza Kanunu'nda yapılan değişiklikle, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme fiili müstakil bir suç olarak düzenleniyor. Buna göre, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca 2 yıl 6 aydan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. İşlenen suçun niteliğine göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilecek. Bu hüküm sadece silahlı örgütler hakkında uygulanacak.

Örgüt adına suç işleyen kişi, hem işlediği suçtan hem de örgüt adına suç işleme cürümünden ayrı ayrı cezalandırılacak.

Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) düzenlemeler yapılacak. Buna göre de TCK'de belirtilen "devletin güvenliğine karşı suçlar ile anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar" bakımından, silahlı örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi ayrıca 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. İşlenen suçun niteliğine göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilecek.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yapılan değişiklikle koruma tedbirleri nedeniyle tazminat istemlerinin kapsamı genişletiliyor. Düzenlemeye göre, yakalama ve tutuklama işlemlerinin yanı sıra adli kontrol işlemlerine karşı da kanunda öngörülen başvuru imkanlarından yararlandırılmayan kişiler, tazminat isteminde bulunabilecek.

Konutu terk etmemek veya uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tabi olmak ve bunları kabul etme şeklindeki adli kontrol yükümlülükleri uygulandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen kişilerin, tazminat isteminde bulunabilmelerine imkan tanınıyor.

Koruma tedbirleri nedeniyle yapılacak tazminat istemlerinin kurulan Tazminat Komisyonuna yapılması öngörülüyor ve bu istemlerin idari başvuru yoluyla hızlı bir biçimde sonuçlandırılması amaçlanıyor. Böylelikle, yargılama yapılmasını gerektirmeyen tazminat istemleri hakkında kısa sürede karar verilmesi sağlanmış olacak. Bu hükümler 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

Teklifin ilk 14 maddesinin kabul edilmesinin ardından Komisyon Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, teklifin diğer maddelerinin görüşülmesine bugün saat 11.00'de devam edileceğini bildirdi.