Soğan ve patates fiyatları son haftalarda 3-4 kat artış gösterdi. Geçtiğimiz haftalarda kilosu 2-3 liradan satılan patatesin kilogram fiyatı, halde 8 TL, pazarda ise 10 TL'yi görürken, kuru soğan ise halde 4 TL'yi, pazarda 6-7 lirayı buldu. Fiyat artışının arkasındaki stokçuluk nedeni ise değişmedi. Don nedeniyle hasadın gecikmesini bahane gösteren tüccarlar ürünleri depolarda stokladı.
Hasatlar sarktı
Adana'da patates ve soğanda ilk hasat her yıl nisan ayı ortasında yapılıyordu. Bu yıl ise patates hasadını mart ayında yaşanan soğuklar nedeniyle don vurdu. Patatesin çiçeğini etkileyen don nedeniyle mahsulde yüzde 50 kayıp yaşandı. Havaların soğuk gitmesi nedeniyle hasat mayıs ortasına sarktı. Bu durumu fırsat bilen tüccarlar ise kışlık patatesleri Nevşehir'deki depolarda stoklayarak piyasaya sürmedi. Arz düşünce de fiyatlar arttı.
Soğanda ise geçtiğimiz sene zarar eden üreticilerin bu yıl ekimi kısması fiyatı hareketlendirdi. Genellikle Ankara Polatlı bölgesinde tutulan soğanlarda havaların ısınmasıyla birlikte çürüme meydana geliyor. Bu ürünlerde çürüklerin ayıklanıp iyi olanların piyasaya sürülmesi gerekiyor. Ancak fırsatçılar fiyatı yukarıda tutabilmek için tonlarca soğanı dökebiliyor.
Soğanda da ilk hasadın yapılacağı yer yine Adana bölgesi. Soğanın dondan etkilenmeyeceğini belirten üreticiler, iki hafta içinde yeni mahsulün piyasaya gireceğini, fiyatların da düşeceğini öngörüyor.
Yüzde 50'ye yakın kayıp yaşandı
Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, don olaylarının hasadı etkilediğini vurgulayarak: "Normalde biz bu dönemde patatesi söker pazara süreriz. Bu döneme kadar da kışlık patates bizi idare eder. Ancak bu yıl don olayı nedeniyle hasadımız sarktı. Aynı zamanda mahsulde de yüzde 50'ye yakın kayıp yaşandı. Bunu fırsat bilen tüccarlar şimdi patates arzını kıstı. Nevşehir'deki depolarda kışlık patates var. Stokçular daha fazla para kazanmak için yine aynı oyunu sergiliyor." açıklamalarında bulundu.
Mehmet Akın Doğan patatesin aksine soğanın dondan etkilenmediğini ifade ederek: "Soğanı 10-15 güne kadar kaldırır, pazara süreriz. Yeni mahsulle fiyatlar biraz düşer. Ancak geçen yıl çiftçi soğandan kazanmadı. O nedenle ekimini üçte bire düşürdü. Sadece Yüreğir'de geçen yıl 9 bin dönüme soğan ekilirken bu yıl 3 bin dönüme ekildi. Bizim acilen üretim planlamasını devreye almamız şart. Aksi takdirde bir yıl ürün çok olur bir yıl az." sözlerinde bulundu.
Ticaret bakanlığı denetimi artırmalı
Nevşehir Ziraat Odası Genel Sekreteri Olcay Bozdemir, konuya ilişkin: "Adana'da hasadın sarkması buradaki tüccarlar için bir aylık kazanç kapısı gibi görüldü. Biz sadece ürünün verilmesi yönünde çağrıda bulunabiliriz. Bunu Ticaret Bakanlığı denetlemeli. Sıcaklık böyle devam ederse ürünü piyasaya sürerler. Çünkü çillenme başlar patateste" ifadelerini kullandı.
Böyle giderse patatesin kilosu 15-20 lirayı geçer
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, denetimlerin artırılması gerektiğini belirterek: "Halihazırda depolardaki patatesleri tüketiyoruz. Ancak onlar piyasaya tam sürülmüyor. Ticaret Bakanlığı patates ve soğanı daha iyi takip etmeli. Böyle giderse patatesin kilosu 15-20 lirayı geçer." değerlendirmelerinde bulundu.