Rölyef Nedir? Rölyef Sanatının İncelikleri Nelerdir?

Haber365 (Kültür Sanat Servisi)

Rölyef, Fransızca kökenli bir sözcüktür ve kabartma anlamına gelir. Yüzey üzerine yapılan yükseltme ve çökertmelerden oluşan bir kabartma sanatı rölyef, tarihi yapıların veya insan figürlerinin boyutlandırılarak oluşturulması ile ortaya çıkmıştır. Örneğin fotokopisi mevcut olan evin, boyutlandırarak tabloya aktarılması, ağaçların, boyutlandırılması, insan figürlerinin boyutlandırılarak çalışılması rölyef çalışmaları kapsamına girmektedir.Bu şekilde oluşan kabartma eserler anlam ve sanatsal değer kazanmaktadır.

Rölyef sanatının çalışma yelpazesi oldukça geniş. Bu çeşnilik muhtelif sanat dallarından istifade etmesine de ortam hazırlar. Rölyef sanatının en önemli özelliği hayal dünyanız ne kadar genişse o ölçüde farklı sanat eserleri ortaya koyabilirsiniz. Rölyef, hayatın birçok boyutunun yansımasıyla çeşitlilik kazanmıştır. Sanat dalları dahil olmak üzere, endüstri, tarım ve günlük hayatta kullanıma açıktır.

Rölyef sanatsal süslemelerinin, mimari eserlerde taşlara ve mermerlere yapıldıkları görülmektedir. Kabartma, şamdan ve kapı tokmağı gibi madenden yapılmış eşyalarda ve kapı, pencere kanadı ve rahle gibi ahşap işlerinde kullanılmıştır. Ayrıca kabartma sanatı ile takı tasarımları, resim, heykeltıraş alanlarında karşılaşmak mümkündür. Teknik resim ve gıda sektörlerinde de kullanımı yaygındır.

KULLANILAN MALZEMELER

Karton, mukavva, kurşun kırmızı kalem, silgi, cetvel, yapıştırıcı, silikon, şeffaf band, ahşap kaplama (gül,ceviz,maun vs.), düz ince ve desenli mantar, asetat, dantel, güpür, fisto, kurdela, sarı yaldız kağıt, ince tel, boncuk, makas, maket bıçağı ve beyaz tutkal rölyefte kullanılan malzemelerdir.

Rölyef malzemeleri çalışılacak modele göre çeşitlilik gösterir.

Kalıp hazırlarken : Milaj kağıdı, kurşun kalem, silgi, cetvel, karbon kağıdı, karton, makas, maket bıçağı.

Kaplama yaparken: Ahşap kaplama ( ceviz, gül, maun, çam, armut v.s) asetat

Perde yapımında :Kurdela, fisto, tül

Modeli yerleştirmek için uygun ölçüde kasa

Kasa hazırlığında : Gökyüzü ve yer eğimi için mukavva, silikon,alçı, tutkal

Boyama için renkli su bazlı boylar ve vernik kullanılmaktadırlar.

RÖLYEF TARİHİ

Rölyef sanatının geçmişi Antik Yunan'a ve daha öncesinde eski Anadolu uygarlıklarına kadar dayanır. Rölyef süslemeler, Selçuklu mimarisinin karakteristik özelliği olarak kabul edilir. Büyük Selçuklu devri mimarları, ana malzeme olan tuğlayı süslemede kullanmalarının yanında, stüko üzerinde yaptıkları kabartmalardan da geniş ölçüde faydalanmışlardır. Kufi yazıyla elde edilen kabartma süslemeler, Selçuklu mimarisinin karakteristik özelliği olarak kabul edilir. Merv, Nişabür ve Kazvin’de bulunan Selçuklu eserleri, bu mimarinin kabartma süslemelerinin en güzel örnekleridir. Kapı, pencere, söve ve friz gibi unsurlar şerit, örgü kabara ve palmet gibi kabartmalarla bezenmiştir. Taş işlemeciliğinin ilerlediği Anadolu Selçuklu mimarisinde özellikle portallerde rumi denilen süsleme şekli kabartma alarak tatbik edilmiştir. Bu devre ait kabartma süslemeye en iyi örnekler, Divriği Ulu Cami, Karatay Medresesi, Niğde Alaaddin Camii Portali, Konya Sırçalı Medrese, Erzurum Çifte Minareli medresede görülür.

Türkiye, bu köklü mirası bir çok kabartma sanatı dalında devam ettirmektedir. Birçok kurs merkezinde rölyefle ilgili eğitimler de verilmektedir.

TEKNİK OLARAK RÖLYEF ÇEŞİTLERİ

Kabartma; alçak kabartma, yüksek kabartma ve rond-bos kabartma olarak üçe ayrılmaktadır.

Alçak kabartma, para ve madalyon gibi yüzey düzleminden çok az ayrılan kabartmadır.
Yüksek kabartma, eski Türk evleri, iç mekânlar ve insan figürleri gibi yüzey düzleminden oldukça fazla yükselen kabartmadır.
Rond-bos kabartma ise kabartmadan daha çok bir heykeli andıran yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kağıt kesme tekniği çalışmaları, sanata farklı bir boyut kazandırır. Sanatsal boyutun aşamalarında zaman zaman resim, heykeltıraş, mimarlıkla bütünleştiğini de söyleyebiliriz.