Resesyon endişesi yayılıyor! Uluslararası şirketlerden art arda işten çıkarma haberleri gelmeye başladı

İçerisinde bulunduğumuz dönemde ülkelerin yüksek enflasyonla mücadelesi, sıkılaşan para politikalarıyla beraber resesyon endişelerini de ardında getirdi. Hızlı bir şekilde yükselen enflasyona karşı ABD başta olmak üzere en az 45 ülkenin merkez bankası, talebi zayıflatmak için faiz oranlarını artırdı. 

28 yılın sonrasında ilk kez 75 baz puanlık faiz artışına giden Fed, bu yıl faiz oranlarını artırmayı sürdüreceğinin sinyalini veren, Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl geçtikten sonra ilk kez temmuzda faiz artıracağının işaretini verdi. 

Faizin artmasıyla borçlanma maliyeti arttı 

Söz konusu faiz artırımlarıyla borçlanma maliyetleri artarken, böylece bu durum tüketici talebi ve işletmelerin büyümesini baskılayarak ekonomik büyümeyi yavaşlama eğilimine yönlendirdi. Politika yapıcılar enflasyona karşı resesyon riskini göze alırken, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi çok sayıda kuruluş, büyüme tahminlerini düşürerek pek çok ülke adına resesyondan kaçınmanın zor olacağı uyarısını yaptı. Enflasyon ve kısıtlayıcı para politikalarının dünya ekonomisinin büyüme hızını düşüreceği öngörülürken, Kovid-19 salgını ve Rusya’nın Ukrayna’da başlatmış olduğu savaş da küresel ekonomiye yönelik belirsizliğin sürmeye devam etmesine sebep oldu. 

ABD’nin 2023 yılında resesyona girme ihtimali yüksek 

Diğer yandan dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de, mortgage (konut kredisi) talebinin 22 yılın en düşük seviyesine doğru gerilemesi, ülkenin büyük perakende zincirlerinin adeta hayal kırıklığı yaratan bilançoları ve borsanın teknik olarak “ayı piyasasına” girmesi resesyon endişelerini de güçlenmesine sebep oldu. Ayrıca ABD’de iş dünyası temsilcilerinden gelen “ekonomik bir kasırgaya hazırlanılması” doğrultusundaki karamsar açıklamalar da piyasalardaki resesyon korkularını da harladı. Genel olarak ekonomistlerin çoğu, ABD ekonomisinin 2023 yılında resesyona girme ihtimalinin yüksek olduğuna dikkati çekiyor. 

İşten çıkarma dalgası gündemde 

Resesyon öngörülerinin artmasıyla birlikte çok sayıda uluslararası şirket, süreçten olabilecek en az zararla çıkabilmek için maliyetlerini düşürmek adına yeni yatırımlarını durdurup, işten çıkarmalara gitmeye başladı. Öte yandan yükselen enflasyon ve yavaşlayan talep şirketleri küçülmeye gitmeye zorlarken, teknoloji, finans, gayrimenkul ve medya sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerden işten çıkarma haberleri peş peşe gelmeye başladı. Özellikle de ABD’de, iş gücü piyasasının sıkılığını korumasına karşılık yılın ilk yarısında işten çıkarma dalgası gündeme geldi. 

Teknoloji sektöründe daha fazla işten çıkarma 

Söz konusu işten çıkarmaların teknoloji şirketlerinde yoğunlaşması oldukça dikkat çekiyor. İşten çıkarmalar hakkında bazı şirketler Kovid-19 salgınının etkilerini ileri sürerken bazıları da hızlı büyüme dönemlerindeki aşırı işe alımlara işaret etmektedir. ABD’de Netflix gibi büyük teknoloji şirketleri bu yıl işten çıkarmalara imzasını atarken, Robinhood, Glossier ve Better 2022 yılında çalışan sayısını önemli ölçüde azaltan teknoloji şirketlerinden yalnızca birkaçı oldu. Küresel insan kaynakları hizmetleri veren Challenger’in verilere yönelik, yükselen enflasyon ve yavaşlayan talep şirketleri baskı altına alırken, teknoloji sektöründeki ABD’li işverenler, geçen ay 4 bin 404 kişiyi işten çıkararak ocak-nisan dönemine göre neredeyse 9 kat daha fazla işten çıkarma gerçekleşti. Bu şirketlerden kripto para borsası Coinbase, çalışan sayısını yüzde 18 azaltacağını açıkladı. Coinbase Üst Yöneticisi Brian Armstrong, ekonomik koşulların hızla değiştiğinin altını çizerek, “10 yılı aşkın bir ekonomik patlamanın ardından bir resesyona giriyor gibi görünüyoruz.” şeklinde değerlendirmede bulundu. 

Armstrong, resesyonun başka bir “kripto kışına” yol açabileceğini ve uzun sürebileceğini aktardı. Kripto para platformlarından BlockFi da iş gücünün neredeyse yüzde 20’sini azaltacağını duyurdu. BlockFi Üst Yöneticisi Zac Prince, “makroekonomik koşullardaki dramatik değişimden” zarar gördüklerini ifade etti. Siber güvenlik firması OneTrust çalışanlarının yüzde 25’ini işten çıkaracağını açıklarken, moda uygulaması Stitch Fix iş gücünde yüzde 15’lik azaltmaya gideceğini duyurdu. İkinci el araç alım-satım platformu Caravana‘nın çalışanlarının yüzde 12’sini, paylaşımlı scooter uygulaması Bird‘ün ise çalışanlarının yüzde 23’ünü işten çıkarmayı planladığı bildirildi. Dijital müzik platformu Spotify ise işe alımları yüzde 25 azaltacağını açıkladı. Ayrıca ABD’nin büyük teknoloji şirketlerinden Facebook ve Amazon‘un da işe alımları yavaşlattığı bildirilirken, Tesla Üst Yöneticisi Elon Musk’ın şirketin üst düzey yöneticilerine “dünya genelindeki tüm işe alımları durdurun” başlıklı bir e-posta göndermiş olduğu haberleri basına yansıdı.

Musk’ın, bahsi geçen e-postada, ekonomiye yönelik “süper kötü bir his” taşıdığını ve çalışan sayısının yüzde 10 azaltılması gerektiği yönünde konuştu. Öte yandan sosyal medyayı aktif bir şekilde kullanan Musk’ın değerlendirmeleri; piyasalarda satışlar hız kazanırken, enflasyon yükselirken ve resesyon endişeleri yükselirken küresel ekonominin sağlığına ilişkin endişeleri de artırdı. Musk’ın ekonomiye yönelik olan uyarısı, analistler tarafından iki yıllık küresel salgına ve artan resesyon riski yönünde endişelere rağmen üretime göre güçlü talep alan otomobil sektörü için bir “uyarı” olarak değerlendirme yapıldı.

Finans ve medya, gayrimenkul sektörlerinden de işten çıkarma haberleri gelmeye başladı 

Bunun yanı sıra gayrimenkul sektöründe ise ABD’de faaliyet gösteren Compass ve Redfin şirketleri, mortgage oranlarının yükseldiği ve konut satışlarının düştüğü bir dönemde çalışan sayılarını azaltma kararı aldıklarını aktardı. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) yapılan bildirimlerde, Compass’ın çalışan sayısının yüzde 10, Redfin’in de yüzde 8 azaltılacağı bildirildi. ABD’nin büyük bankalarından biri olan Wells Fargo‘nun da 2022 yılının ilk çeyreğinde mortgage gelirleri düşüş gösterirken ilgili pozisyonlarda çalışanları işten çıkarmaya başladığı aktarıldı. Merkezi İsviçre’de yer alan Credit Suisse‘in de zarar uyarısında bulunmasının sonrasında maliyetleri düşürmeye ilişkin işten çıkarmaları değerlendirdiği ifade edildi. İngiltere’nin ulusal yayıncısı BBC‘nin de yıllık 500 milyon sterlinlik tasarruf planının bir parçası olarak gelecek birkaç yıl içerisinde neredeyse 1.000 çalışanıyla yollarını ayırmayı planladığı bildirildi. Çevrim içi otomobil satıcısı Cazoo, resesyon ve tüketici kesintileri konusu hakkında endişeler sebebiyle başta İngiltere olmak üzere Avrupa’da neredeyse 750 kişiyi işten çıkardığını açıkladı. Telecom Italia da (TIM), 2024 yılına kadar 1 milyar avro tasarruf planı içinde gönüllü bir erken emeklilik planı yoluyla kasım ayına dek kendi iç pazarında 1.200 kişiyi işten çıkarmak için sendikalarla anlaşma sağladı. Diğer yandan, Kovid-19 sebebiyle seyahatlerin adeta durma noktasına geldiği Avrupa’da hava yolu şirketlerinin geniş çaplı istihdam ve maaş kesintileri yapmasının sonrasında salgının etkisinin azalmasıyla birlikte pilotlardan bagaj görevlilerine kadar havacılık sektörü çalışanlarının yüksek ücret artışları ve daha iyi çalışma koşulları istemesi ise dikkat çekiyor.