Raynaud hastalığı nedir, belirtileri nelerdir, tehlikeli midir?

El ve ayaklarda görülen morarmanın nelerden oluşabileceğini anlatan Romatoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu bazen stresli günlerde bazen de soğuk havalarda el veya ayak parmak uçlarında oluşan mavi mor renk değişikliklerinin raynaud sendromu belirtisi olabileceğini ifade etti.

Kan damarlarında daralma sonucu ortaya çıkan hastalık stres veya ısı değişikliği gibi sebepler ile oluşan raynaud hastalığının en belirgin belirtisinin el ve ayak parmaklarında morarma şeklinde görülmesi olduğunu dile getiren Romatoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu şöyle dedi: ''Raynaud sendromunun (RB) en önemli belirtisi, el veya ayak parmak uçlarında bazen soğuğa maruz kalındığında bazen de stresle birlikte oluşan mavi mor renk değişikliğidir. Hastalık kan damarlarında daralma sonucu ortaya çıkar. Normalde deriye giden kan damarları, soğuk havalarda ısı kaybını azaltmak için daralır. Ancak raynaud hastalığında bu süreç uzar. Bir süre sonra kanlanmanın bozulmasına bağlı olarak damarlarda oksijen seviyesi düşer ve deride mavi-mor renk değişikliği olur. Bu mavi-mor renk değişikliğini takiben damarlarda bir genişleme meydana gelir. Ardından parmak uçları yeniden pembe-kırmızı hale döner'' 

Raynaud hastalığı genç kadınlarda sık görülüyor!

El ve ayaklarda morarma şeklinde oluşan raynaud hastalığı bir hastalığa bağlı olmadan kendiliğinden de oluşabileceğini söyleyen Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu, buna birincil-primer RB (PRB) adının verildiğini söyledi. 

Raynaud hastalığının başka bir hastalığın bir ön belirtisi şeklinde veya hastalığın seyri sırasında da ortaya çıkabildiğini ifade eden Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu, buna da ikincil-sekonder RB (SRB) adını verildiğini belirtti. Raynaud hastalığının en sık genç kadınlarda gördüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu, ''PRB’nin genetik bir yönü de vardır. PRB olanların yakınlarında da benzer belirtiler olabilir. PRB’de tedaviye cevap genellikle iyidir, önemli bir probleme yol açmaz'' diye ifade etti.  

Romatizmalı hastalıklarla birlikte görülebiliyor!

Bu hastalık tek başına oluşabileceği gibi bazı hastalıklarla birlikte de meydana gelebilir. El ve ayak morarmasında ikincil raynaud sendromunun bazı hastalıklarla birlikte belirebileceğini özellikle romatizmalı hastalıklara eşlik ederek ortaya çıkabilecek bir sendromdur. İkincil raynaud sendromunun sıklıkla sistemik skleroz (skleroderma), SLE, sjögren sendromu, anti-fosfolipid sendrom, poli-dermatomyozit, romatoid artrit gibi iltihaplı romatizmalı hastalıkların seyri sırasında da ortaya çıkabileceğini dile getiren uzman isim ''SRB, bunun dışında vücut savunma sisteminden kaynaklanan başka sistemlere ait hastalıklara da eşlik edebilir. Bazı hastalarda kulak kepçesi, burun, yüz, diz, meme uçları da etkilenebilir. Nadiren tüm kol ve bacakta da RB görülebilir. Parmaklarda renk değişiminin yanı sıra iğnelenme, uyuşma, ağrı olabilir. Eğer damarların daralma dönemi uzun sürerse dokular için tehlikeli olabilir. Kanlanma bozukluğuna bağlı parmak uçlarında yaralar gelişebilir'' dedi.

Raynaud sendromunun tanısının hastanın tipik yakınmaları (parmaklarda soğuk ve stresle gelişen mavi-mor renk değişikliği, soğukluk, ağrı) ve hastanın muayenesi ile konulduğunu belirten Sayarlıoğlu, şüphelenilen vakalarda değişik görüntüleme yöntemleri kullanılabileceğini ve benzer yakınmalara neden olan diğer sebeplerin dışlanması gerektiğinin altını çizdi.

Soğuktan ve sigaradan uzak durulmalı!

Raynaud sendromu tanısı konmuş kişilerin dikkat edilmesi gereken bazı durumların olduğunun altını çizen Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu, raynaud hastalığı için şu önerilerde bulundu: ''Hastalar vücutlarını soğuktan korumalı ve buna göre kıyafet seçmelidir. Soğuk havalarda mutlaka eldiven ve yün çorap giymeliler. Sigaradan uzak durmalılar. Sigaradaki nikotin ve benzeri kimyasallar damarların daralmasına neden olarak raynaud hastalığını kötüleştirir. Damar daralmasına yol açan ilaçların da olumsuz etkileri olabilir. Bu nedenle tedavi seçimleri buna göre yapılmalıdır. Örneğin, bazı nezle, grip, migren ilaçları ve psikiyatrinin kullandığı bazı ilaçlar damar daralmasına yol açabilir. Stresin de damar daraltıcı etkisi olduğu unutulmamalıdır.''

Tedavide önemli olan altta yatan hastalığı bulmak

Raynaud hastalığının tek başına mı yoksa bir hastalıkla birlikte mi meydana geldiği konusunun tedavinin seyri için önemli bir püf noktası olduğuna dikkat edilmelidir. RB’nin ilaç tedavisinde belirtinin birincil veya ikincil başka hastalık ile birlikte olup olmadığı önem taşıdığını söyleyen Prof. Dr. Mehmet Sayarlıoğlu, ''Tedavi planı altta başka bir hastalığın olup olmadığı değerlendirilerek yapılır. SRB’nde eşlik eden hastalığın tedavisi ön planda yapılır. Bunun yanında damar genişletici diğer tedaviler hastanın durumuna göre değerlendirilir. Ayrıca hastanın kullandığı başka ilaçlar varsa, bunların RB’ye etkileri değerlendirilerek gerekirse buna göre düzenleme yapılmaktadır'' diyerek açıklamalarını sonlandırdı.