Kızıl gezegende yaşam izleri arayacak olan Perseverance,
fırlatılmasından 7 ay sonra, 18 Şubat'ta Mars'a yumuşak iniş
gerçekleştirdi. İnişinin ardından
üzerindeki son teknoloji donanımlarıyla ses ve görüntü paylaşan Perseverance,
Mars'a dair hayalleri canlandırdı. Bu başarılı çalışma neticesinde haklı
övgüler alan NASA, aracın Mars'a sorunsuz bir şekilde inişini Türk mühendis
Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe'nin geliştirdiği algoritma ile yönetti.
Algoritma hakkında BBC Türkçe'nin Behçet Açıkmeşe ile
yaptığı röportaj, Açıkmeşe'nin aynı zamanda 6 Ağustos 2012'de Mars'a ulaşan
Curiosity'nin daha geniş bir alanda inceleme yapabilmesine de katkı sunduğunu
ortaya koydu.
PROF. DR. BEHÇET
AÇIKMEŞE KİMDİR?
Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe, 1992 yılında ODTÜ İnşaat
Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Ardından Purdue Üniversitesi'ne giderek
yüksek lisans ve doktora öğrenimini gerçekleştirdi. Başarılı bir öğrencilik
yaşamının ardından NASA'nın Güdüm Kontrol Analiz Grubu Jet Propulsion
Loboratuary'de (JPL) çalışmaya başladı.
Açıkmeşe'nin JPL'de geliştirdiği ilk algoritma,
Curiosity'nin potansiyelini arttırarak aracın daha geniş bir sahada araştırma
yapmasına imkân sağladı.
JPL’de yaklaşık 10 yıl görev üstlenen Prof. Açıkmeşe,
şimdilerde Washington Üniversitesi'nde çalışmalarına hız kesmeden devam ederken
aynı zamanda Jeff Bezos’un uzay şirketi Blue Origin ile ortak bir proje
üzerinde çalışıyor.
JPL’den ayrılışından 9 yıl sonra, Açıkmeşe’nin Curiosity
için geliştirdiği algoritma, 18 Şubat 2021'de Mars'a iniş gerçekleştiren Perseverance
isimli uzay aracının yumuşak inişine uyarlandı ve görevin başarılı bir şekilde tamamlanmasına
olanak sağladı.
ALGORİTMA NASIL
ÇALIŞIYOR?
Dünya ile Mars arasındaki veri iletimi 12 dakika sürüyor.
Yani Mars’a indirilen araçlarda herhangi bir sorun yaşanması durumunda
dünyadaki ekipler 12 dakika sonra müdahale edebiliyor. Araçların Mars
atmosferinden yüzeye inmesi için ise 7 dakikalık bir zaman dilimine ihtiyaç
duyuluyor. Dışarıdan herhangi bir müdahale olamayacağı için aracın içindeki
otonom sistemlerin doğru bir şekilde çalışması, akıllı navigasyonun iniş
yapılacak yere kendi başına karar vermesi gerekiyor. İşte Açıkmeşe’nin algoritması
burada devreye giriyor. Aracın indirilmesi için kullanılan roketler bir süre
sonra vinç yardımıyla aracı yüzeye bırakıp motorlarını devreye sokarak araçtan
uzağa serbest düşüş yapıyor. Bu sayede iniş esnasında herhangi bir kaza
yaşanmasının önüne geçiliyor.
Prof. Dr. Behçet Açıkmeşe'nin en önemli NASA görevlerinden birine katkı sağlaması, uzay yolunda yeni adımlar atmaya hazırlanan Türkiye için önemli bir umut ışığı oldu.