Oruç tutma yaşı kaçtır, şartları nelerdir? Kimler oruç tutabillir ve tutmalı?

2022 yılı için mübarek Ramazan ayına sayılı günler kala evlerde Ramazan telaşı başladı. Sahur ve iftar için alışverişler tamamlanırken bazen Ramazan ayında oruç tutulabilecek ve tutulamayacak haller akıllara takılmaktadır. Bu sene Ramazan’da oruç tutmak isteyen kişiler kimlerin oruç tutabileceğini ve hangi durumlarda oruç tutulamayacağını araştırmaktadır. Peki, Kimler oruç tutabilir? Diyanet’e göre oruç tutulamayan haller nelerdir? İşte merak edilen tüm soruların yanıtları haberimizde… 

Oruç ne demek?

Oruç, Farsça'daki 'ruze' kelimesinin türkçeleşmiş halidir. Arapçası 'savm' ve 'siyam'dır. Savm kelimesi Arapça'da "bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak, engellemek" mahiyetinde kullanılır.

Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- buyurdu ki: ''Âdemoğlunun her bir işi kendinedir. Oruç hariç; o benim içindir, onun karşılığını ben veririm. Aynı zamanda oruç bir kalkandır. Sizden birinizin oruçlu bir günü olunca, o gün kötü konuşmaktan mutlaka kaçınsın, gürültü de çıkarmasın. Birisi kendisine söver ya da sataşırsa, 'Ben oruçluyum.' desin." buyurduğu orucu tutmak için Müslümanlar heyecanla bekliyor. 

Kimler için oruç tutmak farz olarak kabul edilir? 

Oruç tutmanın kimler için farz olduğu merak edilmektedir. İslamiyet’te, Müslüman olan, akıllı ve ergenlik çağına gelmiş olan herkes oruç tutmakla yükümlüdür. Belirtilen şartları taşıyan bireyler için oruç tutmak farzdır. Mübarek Ramazan ayında oruç tutmanın farz olması için ilk şart ise Müslüman olmaktadır. Daha sonra kişinin âkil-bâliğ olması gerekir.

Ancak İslamiyet kolaylık dinidir. Kişi bu şartları bulundursa bile bazı durumlarda oruç tutmayabilir. 

Ergenlik yaşına gelmemiş olan çocukları ibadetlere alıştırmak için namaz kılmaları ve oruç tutmaları teşvik edilir. Ancak çocuklar için herhangi bir yükümlülük ya da farz bir durum değildir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v.), yedi yaşından on yaşına kadarki sürede çocuğun namaza alıştırılmasını önermiştir.

Oruç tutmakla yükümlü olmak için farz sayılan durumlar şu şekilde sıralanabilir:

Müslüman olmak: Kişinin oruç tutmakla yükümlü olması için Müslüman olması gerekmektedir.

Akli dengenin bulunması ve Ergenlik çağına girmiş olmak: İslam dininde ibadetlerini yerini getirmek için en önemli koşullarından birisi de akıl baliğ olmak yani kişinin akli dengesinin yerinde olması gerekir. Ergenliğe girmemiş kişiler içinde İslam dininde ibadet şartı yoktur. Bu sebepler oruç tutacak kişinin akli dengesinin olması gerektiği gibi ergenlik çağına ulaşması da gerekmektedir.

Oruç tutmaya gücü yetmesi ve bir engelinin bulunmaması: İslam dini hiç kimseyi zor durumda bırakmayacak bir dindir. Oruç tutmak isteyen bir kişinin bu durum için gücü olması, sağlık durumunun iyi olması gerekmektedir. Hastalar ve seferîler gücü yetebilecek hâle gelene kadar orucu erteleyebilirler. Hasta olan bir kişi eğer tutması durumunda kötü etkilenecekse oruç tutmayabilir ama eğer tutabileceğini düşünüyorsa da orucu kabul olur. Aynı şekilde seferi durumdaki bir kişinin oruç tutmama hakkı vardır ancak tutmak isterse tutabilir.

Hangi durumlarda oruç tutulamayabilir?

Yolculuk (Ramazan ayında oruç tutmamak için ruhsat olarak kabul edilmiştir. Yolculuk esnasında tutulmayan oruçlar, daha sonra kaza edilir.) Kur’an’da “Ey inananlar! Oruç sizden öncekilere farz kılındı gibi, Allâh’a karşı gelmekten sakınasınız diye, size de sayılı günlerde farz kılındı. İçinizden hasta olan veya yolculukta bulunan, tutamadığı günler sayısınca diğer günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler, bir düşkünü doyuracak kadar fidye verir. Kim gönülden iyilik yaparsa, o iyilik kendisinedir. Eğer bilirseniz, oruç tutmanız sizin için daha iyidir.” buyurulmaktadır. (Bakara, 2/183-184), hastalık, hamilelik ve çocuk emzirme, yaşlılar (Yaşlılar için; Bakara sûresinin 184. âyetinde, bu şekilde olup da oruca güç yetiremeyenlerin, oruç tutmayıp fidye vermeleri gerektiği hükme bağlanmıştır.)