Omicron varyantı tekrar etkili mi olmaya başladı? Omicron varyantından korunmak için ne yapmak gerek?

ERDAL ŞİMŞEK/ANALİZ

Yaz sezonu ile birlikte her yıl gelenekselleşen gribal enfeksiyon salgını bu yıl Koronavirüs ’ün Omicron varyandından dolayı toplumun günlük hayatını tamamen etkileyecek bir boyuta ulaştı. Kovit 19’a karşı bağışıklık sistemi güçlü olan bebekler ve 7 yaş altındaki çocuklar bile Omicron varyantına yakalanıyorlar. 

Vakalar ağır seyretse de öldürücü olmaması sevindirici. Ancak salgının gribal enfeksiyon salgını boyutuna ulaşması, hasatalığın maliyetin oldukça arttırmaktadır. 

Omicron'un BA.5 alt varyantı nedeniyle Avrupa’daki hastanelerde Kovit -19 hastalarının sayısındaki artışın aksine Türkiye’de böyle bir durum söz konusu değil. Ve Avrupa şimdi yurttaşlarına hatırlatma dozu tavsiyesinde bulunuyor. 

Şu anda Türkiye’de Kovit 19’un salgın boyutuna ulaşmaması ve Omicron varyantının ölümcül olmamasının sebebi Sağlık Bakanlığı’nın ısrarla hatırlatma dozu için vatandaşları teşvik etmesidir. Hükümeti “Aşı lobisinin uzantısı” olarak tanımlayan muhalefet ve muhalif sağlık sendikaları böylece bir kez daha yahılmış olduklarını ve toplum sağlığı açısından ürettikleri fikirlerin ölümcül ve bütünüyle zararlı olduğunu göstermektedir.

Batı’da Kovit 19’un yeniden hortlaması hükümetleri yeni arayışlara sürüklüyor. Türkiye’nin aldığı önlemi yeni yeni almaya çalışıyorlar ancak onlar için oldukça yüksek bir can kaybına sebep oldu bu gecikme. Ve geçtiğimiz hafta ABD'deki yetkililer, Omicron'u hedefleyen yeni bir güçlendirici yapmak için aşı tasarımını değiştirmeyi önerdiler.

Virüse karşı koruma düzeyinin kişinin virüse enfeksiyon veya aşı yoluyla maruz kalmasıyla belirlendiği immün baskılama üzerine yapılan araştırmalar, şimdi Kovit aşılarının yeniden incelenmesi konusundaki tartışmayı şekillendiriyor.

İmmün baskılama nedir?

Bir kişi enfeksiyon veya aşı yoluyla bir virüse ilk kez maruz kaldıktan sonra, bağışıklık sistemi ilk tepkisini, genellikle aynı patojenin gelecekteki varyantlarına tepkisini zayıflatacak, ancak bazen onu güçlendirebilecek şekilde geliştirir. Virüsün insan hücrelerine bağlanmak için kullandığı "başak"taki proteinler önemli bir rol oynar.

Bu durum, grip ve Dang Humması ile uzun yıllardır gözlemlenmiş ve "antijenik günah" olarak da bilinir. "İmmün baskılama" terimini tercih eden Imperial College London'dan Profesör Danny Altman'a göre, çalışmalar şimdi bunun Sars-Cov-2 için de geçerli olduğunu gösteriyor, ancak farklı etkilerini saptamak henüz zor.

Çığır açan enfeksiyonları açıklamaya yardımcı oluyor mu?

Sanayileşmiş dünyadaki çoğu insan Kovit'e bulaşmış ve/veya aşılanmıştır. Geçen hafta İngiltere'de yapılan bir anket, ortaokul öğrencilerinin %99'unun doğal Kovit enfeksiyonuna karşı antikorları olduğunu gösteren veriler yayınladı.

Salgının bu aşamasında, aşılardan elde ettikleri bağışıklık koruması Omicron'un BA.4 ve BA.5 alt varyantlarıyla başa çıkmak için yeterli olmadığı için Kovit vakalarının büyük çoğunluğu bireylerde yeniden enfeksiyon oluşturuyor.

Washington Üniversitesi'nde klinik epidemiyolog olan Ziyad El-Ali, bu bilgilere ek olarak, aşılanmış insanları içeren bu "atılım" enfeksiyonların pek çok insanın düşündüğü kadar hafif olmadığını tespit etti.  

El-Ali ve meslektaşları başka bir çalışmada, aşıların şiddetli Kovit'i önlemede etkili olmasına rağmen, "uzun Kovit"i önlemede sadece %15 etkili olduğunu buldular.

El Ali, “Kovid enfeksiyonu, aşılı olanlar için bile bugün neredeyse kaçınılmaz görünüyor” dedi.

'İmmünotipleme' aşı tartışmasını etkiledi mi?

Bazı aşı karşıtları, virüs geliştikçe aşıların daha az etkili olduğunu öne sürerek argümanlarında "bağışıklık baskısından" bahsediyorlar. Ancak bu iddia hiçbir bilimsel veriye dayanmayan saçma sapan bir komplo teorisinden başka bir şey değildir.

Imperial College'dan Prof. Altman, "Son bulgularımız Omicron enfeksiyonunun doğası hakkında bazı açık endişeler doğursa da, aşılama ciddi hastalıklara karşı etkili olmaya devam ediyor" diyerek, "Güçlendiriciyi alabilenler bunu yapmaya teşvik edilmelidir" tavsiyesinde bulunuyor.

Önde gelen bir Alman virolog olan Profesör Christian Dorsten, Der Spiegel'e dozlar arasındaki aralığı uzatmanın bağışıklık baskısının etkisini azaltmaya yardımcı olabileceğini söyledi.

"Önceki aşıdan bu yana geçen süre ne kadar uzun olursa, etkisinin o kadar iyileşeceğinden şüpheleniyorum" dedi. "Ancak, aşılar arasındaki aralığın ne kadar olması gerektiği henüz bilinmiyor."

Aşı kararları nasıl etkilenir?

Dünya Sağlık Örgütü geçen ay, Omicron'u hedefleyen takviye dozlarının, farklı varyantlara karşı korumayı genişleteceği için faydalı olabileceğini söyledi.

Ek olarak, Salı günü, ABD FDA'nın danışma komitesi, Omicron'un genetik materyalini yeni güçlendirici dozlara dahil etmek için oy kullandı.

Perşembe günü, FDA sonbaharda aşılama kampanyaları için yeni takviye dozuna BA.4 ve BA.5 alt değişkenlerinin bir öğesini dahil etmeyi önerdi. Ancak ilk dozlar için mevcut aşıların değiştirilmesini önermedi.

Kovit mRNA aşılarının yapımcıları Moderna ve BioNTech/Pfizer, Omicron hedefli aşılarının en son sürümlerinin BA.4 ve BA.5'e karşı güçlü bağışıklık tepkileri ortaya çıkardığını gösteren laboratuvar verilerini sundu.

Bununla birlikte, bazı immünologlar, bunun birisinin orijinal aşıdan başka bir doz almasından daha etkili olup olmayacağı konusunda belirsizliğini koruyor.

NOT: Bu Araştırmamızı başta Financial Times olmak üzere Der Spiegel, Nikkei Asya, İsrael News gibi Koronavirüs salgını ile ilgili hiçbir şekilde spekülatif ve komplo teorileri yayımlamayan ve tamamen bilimsel çalışmalara dayalı haber ve analizler yapan yayın kuruluşlarından faydalanıldı. (E.Ş)

*Gazeteci-Yazar Erdal Şimşek, haber365.com.tr Yayın Kurulu üyesidir.