Nardugan Bayramı Nedir?

Nardugan Bayramı, Eski Türklerde kış gündönümünün gelmesiyle anılan bir bayramdır. Çeşitli mitoloji tarihlerinde farklı bayramlara eş değer görülen Nardugan, bugün de tarihi olarak anılıyor. Peki, Nardugan Bayramı nedir? İşte detaylar…

NARDUGAN BAYRAMI NEDİR?

Her yıl 21 Aralık tarihinde yani kış gündönümünde kutlanan Nardugan Bayramı, kimi araştırmacılara göre Türklerin İslamiyet öncesinde kutladığı bir bayramdı. Bayramın kutlanış şekli ve sebebi Roma’da Satürnalya, Antik Yunan’da Dionysos şenlikleri ile eş değer görülmektedir.

Eski Türklerin kutladığı bayramlardan olan Paktıgan ve Koçaganla da birleştirilen Nardugan Bayramı, gündönümlerinde kutlanan bayramların üçünden bir tanesi. Diğer iki bayramın tamamlayıcısı olarak görülen Nardugan kelimesinin Moğol dilinde Nar ve Türk dilinde Tugan sözcükleri ile oluştuğu düşünülmektedir. Nar güneş, tugan doğan anlamına geliyor.

Tatarlar bu bayrama Koyaş Tuğa, Güneş Doğan günü demektedirler. Farklı etnik kökenlerde farklı isimlerle anılan bu bayramın bazı kaynaklarda nevruz bayramı olduğu düşünülmektedir.

AYAZ ATA KİMDİR?

Ayaz Ata ya da Ayaz Han, ay ışığından yaratıldığına ve soğuk havayı getirdiğine inanılan soğuk tanrısıdır. Kazaklar ve Kırgızlarda bulunan ve Batı kültürünün Noel Baba figürüyle eşleştirilen Ayaz Ata, inanışa göre Ülker burcundaki yıldızlardan soğuk hava üflemektedir.

Ayaz Ata, kimi zaman bir evliya özelliği kazanarak soğukta kimsesizlere yardımda bulunan bir figür haline gelir. Ayaz kelimesi Türk coğrafyasında kara kış, dondurucu soğuk, sert kış anlamlarına gelmektedir. Soğuk havada yaşanan bayramlarla ilişkilendirilen Ayaz Ata, aslında eski Türk kültürüne ait bir tanrı - karakterdir ancak bayramlarda bulunması ve soğukla gelmesi bakımından Noel Baba ile eşleştirilmiştir.

NARDUGAN BAYRAMI NASIL KUTLANIR?

Bazı kaynaklarda Nardugan inancı şöyle aktarılır: İnanışa göre 21 Aralık gecesi, gece ve gündüz bir savaşa girmektedir. Gece boyun süren savaştan güneş zaferle çıkar ve 21 Aralık tarihinden itibaren gündüzler uzamaya başlar.

Türkler, bu durum karşısında güneşi tekrar kazandırdığı için tanrıya dua etmeye başlar. Yeryüzünün merkezinde olduğuna inandıkları ağacın altında bu bayramı kutlamaya başlarlar. Buna göre hayat ağacı dedikleri bu ağacın altına hediyeler bırakırlar ve dallarına ipler bağlayarak dilek tutarlar.

Ağaç ve Ayaz Ata figüründen dolayı Nardugan Bayramı çoğu zaman eski Türklerin yılbaşı bayramı olarak anılsa da aslında eski Türklerin yılbaşı bu bayram değildir. Nardugan, gün dönümü sebebiyle kutlanmaktadır.