Nabız, yani diğer bir değişle kalp atışı hızı, kalpte meydana gelen bir kuvvettir. Peki Nabız nedir? İdeal nabız kaç olmalı? Yaşa göre nabız nasıl olmalı? Tüm detayları sizler için araştırdık. İşte detaylar…
NABIZ NEDİR?
Nabız nedir sorusunu kısaca cevaplamak gerekirse, kalbin bir dakika içinde kaç kez kasıldığının farklı tekniklerle duyumsanmasıdır. Kalpte meydana gelen her kasılma ile birlikte kan aort damarına sonrada diğer damarlara basınç uygular. Bu durumla beraber damarlar sürekli genişler ve daralır. İşte bu genişleme vücutta el bileği, şakak ve kasık gibi yüzeye yakın yerlerden el yordamıyla hissedilir.
NORMAL NABIZ KAÇ OLMALI?
Nabız vuruşları ritmik ve dolgundur. Birçok nedenden dolayı değişiklik gösterebilir. Normal nabız değerleri kişiden kişiye farklılık gösterir fakat belirli bir aralık içinde olması gerekir. Yetişkin ve sağlıklı bireylerde kalp atış hızının dakikada 60-100 aralığında olması normaldir. Uzun zamandır sporla ilgilenen kişilerde nabız 45-60 seviyelerine kadar düşer. Kalp atış hızınız dinlenme esnasında ne kadar düşük ise o kadar iyidir. Çünkü nabız normal seyrinde yüksek olduğunda felç ve kalp krizi gibi hayatı tehlike arz eden durumlara neden olabilir. Kalbiniz dakikada 50-70 arasında atıyorsa çok iyi, 70-85 arasında atıyorsa normal nabız, 85 ve üzeri atıyorsa yüksek nabız olduğu söylenebilir. Şikâyetiniz olmasa bile dinlenme esnasına ara sıra nabzınızı ölçmeniz, olası farklılıkları anlayabilmeniz ve gerekli durumlarda hekime başvurmanız için önemlidir. Eğer kalbinizin atım hızını etkileyecek hiçbir faktör yoksa nabzınız normalden düşükse ve beraberinde halsizlik, baş dönmesi ve bayılma gibi şikâyetler eşlik ediyorsa bir an önce hekime görünmeniz gerekir.
NABIZ NASIL ÖLÇÜLÜR?
Nabız ölçme işleminden önce sakin ve dinlenmiş olmak gerekir. Gün içinde aralıklarla ölçüm yapmanız ortalama bir değer elde etmeniz için önemlidir. Kalbin bir dakikada kaç kez attığını ölçebilmek için boyun bölgesindeki gırtlağın her iki tarafında bulunan atardamarın birine elinizin üç parmağıyla bastırın. Atımları hissettiğiniz zaman önünüzde bulunan saat ya da telefonunuzdan ayarlayacağınız kronometreyi hazırlayın ve 60 saniye boyunca kalbinizin kaç kez attığını sayın. Bu o anda nabzınızın kaç olduğu bilgisine ulaşmanızı sağlayacaktır. Eğer aldığınız sonuç dakikada 60-80 atım ise ideal nabız değerlerine sahipsiniz demektir. Bir diğer ölçüm yöntemi de el bileğinizde, başparmağınızın arka tarafında bulunan bölgeye diğer elinizin üç parmağıyla bastırarak yapılandır. Ölçüm işlemini kullanımı kolay tansiyon aletleri ile de yapabilirsiniz. Her üç yöntemde de kalp atışları belli bir ritimde ve dolgun bir şekilde hissedilmelidir.
YÜKSEK NABIZ NEDEN OLUR?
Kalp atış hızının yüksek olması yüksek nabız demektir. Kalbin kasılarak damarlara gönderdiği kanın damarlarda oluşturduğu genişleme ve daralmaların daha hızlı olduğu bu durumun farklı nedenleri vardır. Kalp yetmezliği, tifo, tiroit, guatr gibi birçok hastalığın sonucu olarak nabız hızlanabilir. Vücutta olan kanamalar da dokuların yeteri kadar kanlanmasını sağlayabilmek için kalbin normalden hızlı çalışmasına neden olur. Fakat kan kaybının arttığı durumlarda pompalanacak kan az olduğu için nabız düşer. Bu durum hayati tehlike oluşturur. Yine yüksek ateşli enfeksiyonlar sonucunda oluşan anormal ısı artışı nabzı yükseltir. Duygusal değişimler, endişe, stres, gerginlik gibi durumların yanı sıra ağır egzersizler, spor, koşu, depar atma, zorlanma gibi fiziksel aktiviteler de nabzın yükselmesine neden olabilir.
DÜŞÜK NABIZ NEDEN OLUR?
Bradikardi yani düşük nabız kalp atım hızının normal kabul edilen değerlerin altında olması durumudur. Nabız ölçme sonucunda dakikada 40 ve altında atan kalp, yeterli miktarda kan pompalayamaz ve vücut yeteri kadar oksijenlenmediği için dokular zarar görebilir. Baş dönmesi, baygınlık, terleme, sinir sistemi bozuklukları gelişir. Beyin kanaması, tümör, kalp hastalıkları, tiroid bezinin az çalışması ve homonal dengesizlik gibi birçok durum nabız düşüklüğüne neden olur. Yaşlılık, doğuştan gelen kalp rahatsızlıkları, bazı mineral eksiklikleri, uyku apnesi ve kullanılan ilaçlar da nabzın düşmesine neden olur. Fakat sürekli spor yapan kişilerin kalbi güçlenir. Spor yapmayan insanların kalbine oranla daha yavaş atarak kan pompalama işlemini gerçekleştirir. Bazı sporcuların nabzının 40'a kadar düştüğü görülür. Burada bahsedilen sağlıklı nabız düşüklüğüdür.
YAŞA GÖRE NABIZ NASIL OLMALIDIR?
-Yenidoğanlarda nabız alt değeri 70, üst değeri 190 ve ortalama 125 olmalıdır.
-1-11 aylık bebeklerde nabız alt değeri 80, üst değeri 160 ve ortalama 120 olmalıdır.
-12 ay-2 yaş aralığında nabız alt değeri 80, üst değeri 130 ve ortalama 110 olmalıdır.
-2-4 yaş aralığında nabız alt değeri 80, üst değeri 120 ve ortalama 100 olmalıdır.
-4-6 yaş aralığında nabız alt değeri 75, üst değeri 115 ve ortalama100 olmalıdır.
-6-8 yaş aralığında nabız alt değeri 70, üst değeri 110 ve ortalama 90 olmalıdır.
-8-10 yaş aralığında nabız alt değeri 70, üst değeri 110 ve ortalama 90 olmalıdır.
-10-12 yaş( kız) aralığında nabız alt değeri 70, üst değeri 110 ve ortalama 90 olmalıdır.
-10-12 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 65, üst değeri 105 ve ortalama 85 olmalıdır.
-12-14 yaş (kız) aralığında nabız alt değeri 65, üst değeri 105 ve ortalama 85 olmalıdır.
-12-14 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 60, üst değeri 100 ve ortalama 80 olmalıdır.
-14-16 yaş (kız) aralığında nabız alt değeri 60, üst değeri 100 ve ortalama 80 olmalıdır.
-14-16 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 55, üst değeri 95 ve ortalama 75 olmalıdır.
-16-18 yaş (kız) aralığında nabız alt değeri 55, üst değeri 95 ve ortalama 75 olmalıdır.
-16-18 yaş (erkek) aralığında nabız alt değeri 50, üst değeri 90 ve ortalama 70 olmalıdır.
-18 yaş ve üzeri aralığında nabız alt değeri 60, üst değeri 100 ve ortalama 80 olmalıdır.