Ülkemizdeki vatandaşların daha emekli olmadan hesabını yaptıkları emekli maaşları, ödenen paraya ve vatandaşların yaşına göre değişiklik gösteriyor. SSK veya Bağ-Kur emeklisi olmanın fark etmediği bu durumda son 3.5 sene içerisinde SGK’ye bu sene için 37 bin 530 liradan kazanç bildirilirse her ay için emekli aylığında bir artış söz konusu oluyor. Geçmişte ödenen primlerin hepsi asgari ücret düzeyinde bile gerçekleşse söz konusu durum değişmiyor. Bu sayede son 3.5 yılda tavan fiyattan kazanç bildiren vatandaşların maaşında 800 liraya kadar artış olabiliyor. Fakat uygulamaya konulan bu durum her çalışan işin geçerli olmuyor.
Ortalama yüzde 20 artış
Primler ne kadar yüksekten ödenirse emekli maaşları da o oranda yüksek gerçekleşiyor. 1 Ekim 2008 yılından önce sigortalı olan vatandaşların, statülerini 2 bin 520 prim günü kararlaştırıyor. Fiili hizmet süresi içerisinde en fazla primin ödendiği kurumdan maaş bağlanıyor. Bu sebeple Bağ-Kur çerçevesinde olan vatandaşlar son bin 260 gün primi sigortalı bir işte çalışma koşuluyla SSK'lı olarak yatırırsa bu vasıfla birlikte emekli olabiliyor. Bu sayede bağlanacak aylık da ortalama yüzde 20 oranında artış gösteriyor.
Emeklilik konusunda maaşın miktarını artırmak için oldukça önemli olan prim tutarı ve günü konusunda merak edilen birçok soru bulunuyor. Bu soruların cevapları ise şu şekilde:
Maaşımın son 5 yılda en yüksek miktardan yatması emekli maaşımı yükseltir mi?
Emekli maaşının hesaplanmasının en basit formülü "ortalama aylık kazanç ile aylık bağlama oranı’nı çarpma yoluyla bulunur.” Son 3.5 senede SGK'ya bu yıl için tavan fiyat olan 37 bin 530 liradan kazanç bildirilmesi halinde emekli maaşı artar. SSK ya da Bağ-Kur'dan emekli olmak bu faydalı durumu değiştirmiyor.
Emekli olmayıp çalışırsam maaşım düşer mi?
2008 yılından sonra yapılan bu değişiklikten dolayı çalışma süresi uzadıkça aylık bağlama oranı da düşüyor. Ancak bu durum ülkemizdeki tüm çalışan vatandaşları içerisine dahil etmiyor. Primini en yüksek fiyattan yatıran vatandaşların emekli aylığı da o kadar yüksek yatıyor. Fakat 20 sene üzerinden prim ödeyip sonra da asgari ücret veya biraz üzerinde çalışmaya devam edilmesi durumunda emekli maaşlarında her ay 3-4 lira düşüş yaşanabiliyor.
Primlerde iade imkanı var mı?
SGK’ya yatırılan primlerin yıl başına belirlenen azami tutarı geçmesi durumunda bu miktarlar geri alınabiliyor. Prime esas kazanç tavanını aşan miktarlar için yatırılan primler ve işsizlik sigortası primleri geri iade ediliyor. Yaşı geldiği halde emekli olmayanlar, hayatını kaybeden vatandaşların yakınlarından ölüm aylığı bağlanamayanlar da bu primler toplu bir şekilde kurumdan talep edebiliyor. Söz konusu durum için vatandaşların başvuruda bulunması gerekiyor. Tavanı geçen kazançlar için sadece işçi üzerinden yatırılan primlerin iadesi yapılabiliyor.
Son 3.5 yıl SSK üzerinden ödenirse artış olur mu?
1 Ekim 2008 yılından daha önce sigortalı olan vatandaşların
emekliliğe bağlanacakları statüsünü primi ödenen son yedi yıl belirliyor. Son
yedi yıllık fiili hizmet süresinde kurumlara tabi hizmetler eşitse en son tabi
olunan kurumun mevzuatına göre aylık bağlanıyor. 1 Ekim 2008 yılında ve
sonrasında işe girenler için ise en çok primin ödendiği kuruma göre maaş ve
zaman hesaplanıyor. Bağ-Kur kapsamındakiler son bin 260 günü sigortalı işte
çalışarak emekli olabiliyor. Söz konusu durum da emekli maaşını yüzde 20
oranında artırıyor.
Gerçek kazancın bildirilmesi önemli
SGK emekli maaşı prime dayalı kazanç tutarı üzerinden bağlanır.
Bu sebeple gerçek kazancın bildirimi bu konuda büyük önem taşıyor. Eğer işveren
bu konuda doğru bir hareket sergilemiyorsa çalışırken ya da işten ayrıldıktan
sonra konu yargıya taşınabiliyor. Eksik bildirim nedeniyle açılan "hizmet
tespit davası" ile söz konusu durumun üzerine gidilebiliyor. Bununla
beraber asgari ücretin 7.5 kat fazlasına dayanan kazançlar, emekli maaşı bağlanırken
önemsenmiyor.