Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor: Aylık değil gelir sınırı arttı

Net olarak 11 bin 402 liraya yükseltilen asgari ücret ile birlikte birlikte 'evde bakım parası', '65 yaş maaşı' ve 'engelli aylığı'nda gelir sınırları arttı. Yani aylık değil, bu aylığı almak için aranan gelir şartı sınırı yükseldi. Böylece 1 Temmuz itibarıyla bu ödemelere hak kazananların sayısında da artış olacak.

Okan Güreli Bülbül, Akşam gazetesindeki yazısında şu ifadelere yer verdi:

Asgari ücretteki artışla birlikte çalışma hayatında pek çok göstergede değişim söz konusu oldu. Ancak bu konuda ne yazık ki doğru bilinen yanlışlar var. Bunlardan birisi de 65 yaş, engelli aylığı ve evde bakım parası ile kıdem tazminatı tavanının asgari ücrete endeksli olduğu. Bu tutarlar asgari ücrete endeksli değil. Memur maaş katsayısı ve gösterge rakamına endeksli. Ancak evde bakım parası, 65 yaş ve engelli aylığında gelir sınırları asgari ücrete endeksli. 1 Temmuz itibarıyla bazı kişiler hak sahibi haline gelebilir.

Evde bakım parası

Engelliye bakan kişinin 'evde bakım parası' alabilmesi için ilk şart, engellinin en az yüzde 50 oranında engeli olduğunun sağlık kurulu raporu ile tespit edilmesidir. Dolayısıyla engellinin sağlık kurulu raporunda 'ağır engelli' ibaresinin yer alması şart. Yüzde 50'den daha düşük bir engellilik oranı tespit edilmişse, evde bakım parası alınması mümkün değil. Diğer yandan engellinin sağlık kurulu raporunda engellinin bakıma muhtaç olduğunun da belirtilmesi gerekiyor. Bakıma muhtaç olmayan engellilere bakan kişilerin evde bakım parası alması mümkün değil.

Gelir sınırı arttı

Evde bakım parasının alınabilmesi için engellinin bulunduğu hanede kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte ikisinden düşük olması gerekiyor. 2023 yılının ilk 6 ayında bu sınır 5.671,2 TL olarak uygulandı. 1 Temmuz 2023 tarihine kadar örneğin engellinin bulunduğu hanede 3 kişi yaşıyorsa, evde bakım parası alınabilmesi için bu hanedeki toplam gelirin 17 bin 13 TL'yi geçmemesi gerekiyordu. Aksi takdirde evde bakım parası alınamıyordu. 1 Temmuz'dan itibaren evde bakım aylığında gelir sınırı 7.601,54 TL'ye yükseldi. Dolayısıyla aynı 3 kişilik hanede toplam gelir sınırı 22 bin 804 TL'ye yükselecek. Bu nedenle bazı hanelerde gelir sınırı nedeniyle alınamayan evde bakım parası 1 Temmuz'dan itibaren alınabilir hale gelebilir.

Bu sınır sonradan aşılırsa, gelirin sınırı aştığı tarihten itibaren alınan aylıklar haksız alınmış kabul ediliyor ve iadesi isteniyor. Dolayısıyla sınır aşıldığında aylığın kestirilmesi gerekiyor.

Bu arada evde bakım parası alan kişilerin bayram ikramiyeleri nedeniyle aylıklarının kesilmesi söz konusu değil.

Yaşlı aylığında durum farklı oluyor

65 yaş aylığı, 65 yaş üzerinde olup herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayan kişilere ödeniyor. Bu şartları sağlayan kişilerden eşi ile birlikte toplam geliri 2023 yılının ilk 6 ayında 5.671,2 TL'nin altında olanlara 65 yaş aylığı bağlanıyordu. 1 Temmuz itibarıyla bu sınır da kişi başına aylık ortalama olarak 3.800,77 TL'ye yükselecek. Bu çerçevede 65 yaş üstü bir kişinin eşiyle birlikte 7.601,54 TL geliri olsa da 65 yaş aylığı alabilecek. Eğer en düşük emekli aylığı tutarı olan 7.500 TL'de 1 Temmuz itibarıyla bir artış söz konusu olmazsa, 65 yaş üstü birlikte yaşayan bir çiftin birisinin emekli olması ve başkaca bir gelirleri olmaması halinde çiftlerden hiçbir sosyal güvencesi olmayanın 65 yaş aylığı alması mümkün hale gelecek.

Engelli aylığında yıllık ortalama önemli

Engelli aylığı alınabilmesi için gerekli şartları sağlayan kişiler için de gelir sınırı şartı var. 2023 yılı için engelli aylığında gelir sınırı 2.835,6 TL olarak uygulandı. Engelli aylığı alınan hanedeki kişi başına düşen gelirin 2.835,6 TL'nin üzerinde olmaması gerekiyordu. Engelli aylığı alınan hanede yıllık toplam gelirin aylık ortalaması alınarak gelir sınırı hesaplanıyor. Dolayısıyla 1 Temmuz'dan itibaren yıllık ortalama gelirin 12'ye bölünmesi ile bulunan aylık ortalama kişi başına düşen gelirin 3.800,77 TL'yi geçmemesi halinde engelli aylığı alınabilecek. Dolayısıyla bu hesabın hane içinde yeniden yapılması ve eğer gelir sınırı aşılmıyorsa engelli birey için engelli aylığı başvurusunda bulunulması gerekebilir.

Kıdemde taban arttı tavan Temmuz’da belli olacak

Kıdem tazminatının en düşük tutarı asgari ücrete bağlı olduğu için kıdem tazminatında taban arttı ve en düşük kıdem tazminatı miktarı 13.414,5 TL oldu. Ancak tavan temmuz memur zammı sonrası netleşecek.