Merkez Bankası'ndan mesaj! Enflasyon ve faiz duyurusu

Merkez Bankası'ndan yayınlanmış olan özette enflasyonda gözlenen artık ve enerji maliyetlerinde ki artışın özellikle altı çizildi. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantının özetinde enflasyonda yakın dönem içerisinde gözlenen artışta; jeopolitik gelişmelerin neden olduğu enerji maliyeti artışları, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarını geçici etkilerinin, küresel enerji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki yükselişin sonucun meydana gelen güçlü negatif arz şoklarının etkili olmaya devam ettiğini ifade edildi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Para Politikası Kurulu (PPK) toplantının sonunda toplantı özetini yayınladı. Yayınlanan özette, enflasyonda yakın zamanda gözlemlenmiş olan yükselişte; güçlü negatif arz şoklarının etkili olduğunu bildirmiştir. 

Enflasyon ve faiz kararında gelişme

Toplantının özetinde şu ifadelere yer verildi: ''Tüketici fiyatları Mart ayında yüzde 5,46 oranında artış göstermiş, yıllık enflasyon 6,70 puan yükselişle yüzde 61,14 şeklinde olarak gerçekleşmiştir. Bu yılın başından itibaren uluslararası emtia fiyatlarında gözlenmiş olan artış eğilimli jeopolitik gelişmelerle birlikte bu dönem daha da belirginleşmiş, Mart ayında başta enerji, gıda, metal ve tarımsal emtia olarak tarihsel bir şekilde yüksek aylık artışlar kaydedildi. Konu edilen gelişmeler özellikle yurt içi enerji gıda fiyatlarında etkili olmuştur. Temel malda yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı alanında yatay bir şekilde seyrederken diğer alt gruplarda ise yükselmiştir. Hizmet grubunda enerji ve gıda fiyatlarında görünüme paralel olacak şekilde ulaştırma ve lokanta, otel fiyatlarındaki gelişmeler öne çıkmıştır. Uluslararası emtia fiyatlarında güçlenmiş olan artışlar ve tedarik zincirlerinde olan aksamalar sonucunda üretici fiyatlarındaki artışlar sürmeye devam etmiştir. Bu görünümün altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş Mart ayında devam etti. Alkolsüz içecek ve gıda fiyatları Mart ayında yüzde 4,73 oranında artış gösterdi, grup yıllık enflasyonu 5,86 yükselerek yüzde 70,33 oldu. Mart ayında ABD doları üzerinden FAO uluslararası gıda fiyat endeksinde yüzde 12,64 ile tüm zamanların en yüksek artışı kaydedilmiştir. Konu edilen artışı tahıl, bitkisel yağ ve et fiyatları sürüklerken, şeker ve süt ürünleri de önemli seviyede yükselmiştir. Jeopolitik gelişmelerle gıda ve tarımsal emtia fiyatlarında yaşanmış olan yüksek artışlar yurt içi fiyatlar üzerinde baskı meydana getirirken, temel gıda ürünlerindeki KDV indiriminin sarkan etkileri daha olumsuz bir görünümün önüne geçti. Mart ayında, işlenmemiş gıda grubunda daha belirgin olmak üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş gıda grubunda yıllık enflasyon artmaya devam etti. İşlenmemiş gıda da, mevsimsellikten arındırılmış taze meyve ve sebze fiyatları görece yatay seyrederken, diğer işlenmemiş gıda grubunda artan dış fiyat baskıları sonucunda yükselen yem fiyatlarının etkilediği kırmızı ve beyaz et kalemlerinin yanı sıra patates ve yumurta olumsuz ayrışmıştır. İşlenmiş gıdada ekmek ve tahıllarda görülen artışta buğday fiyatları belirleyici olurken, katı sıvı yağlar, et ürünleri, şeker ve alkolsüz içecekler öne çıkan diğer kalemler olmuştur. Öncü göstergeler, arz sıkıntıları ile uluslararası gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki artışın gecikmeli etkileriyle gıda enflasyonunda yükselişinin devam ettiğine işaret etmektedir. Enerji fiyatları Mart ayında yüzde 11,01 oranında yükselen, grup yıllık enflasyonu 19.96 puanlık yükselişle yüzde 102,94 seviyesine ulaştı. Jeopolitik risklerle hızlanan uluslararası enerji fiyatlarının etkiyle beraber akaryakıt, tüp gaz ve katı yakıt kalemlerinde yüksek aylık artışlar izlenmiştir. Bir diğer taraftan, meskenlere ilişkin elektrik fiyatlarında kademeli tarife limitinin arttırılması ve KDV indirimiyle beraber görülen düşüş enerji enflasyonunu sınırladı. 

Etkisi Nisan ayına kadar sürecek

Temel mali fiyatları Mart ayında yüzde 4,56 oranında artış göstermiş, grup yıllık enflasyonu 4,81 puan yükselişte yüzde 59,19 olarak gerçekleşti. Dayanıklı mal grubunda fiyatlar bu dönemde bir miktar hız göstererek yüzde 5,09 oranında artmış, bu gelişmede otomobil ve mobilya kalemlerindeki gelişmeler öne çıktı. Bir başka temel mal grubunda fiyat artışı aylık olarak ele alındığında yüzde 5,36 ile güçlü seyretmeye devam etti. Nisan ayında hijyen ürünlerinde KDV 2 oranının yüzde 18'den yüzde 8'e düşürülmesinin bir diğer temel mallar grubu enflasyonunu olumlu yönde etkilemesi bekleniyor. Hizmet fiyatları Mart ayında yüzde 4,19 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 3,83 puan artışla yüzde 36,72 oldu. Yıllık enflasyon ulaştırma ve lokanta -otelde daha fazla belirgin olması tüm alt gruplarda yükselmiştir. Ulaştırma grubunda akaryakıt fiyatlarındaki yükselişin yansımaları hissedilmiş, bu gelişmede karayolu ile birlikte şehirlerarası yolcu taşımacılığının yanı sıra otobüs ve demiryolu ile şehir içi yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Akaryakıt fiyat gelişmelerinin ulaştırma hizmetleri üstünde etkisinin Nisan ayında da devam etmesi bekleniyor. Temel girdi maliyetlerindeki yükselişler lokanta-otel grubunu olumsuz bir şekilde etkilemiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 60,40 seviyesine ulaştı. Jeopolitik gelişmeler sonucunda önemli ölçüde artan uluslararası emtia fiyat artışlarının verdiği etki ticaret konu olan mallar ile sınırlı kalmayıp, başta akaryakıt ve gıda fiyatları kanalıyla hizmet enflasyonunu da yukarı doğru çekmektedir. Bir diğer hizmet grubunda geriye endeksleme davranışının yaygın olduğu eğitim hizmetleri ile sigorta ücretlerini öne çıkarırken, fiyat artışları alt kalemler genelinde yayılmıştır. Bir başka taraftan, mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler kirada aylık yükselişlerin yavaşladığına işaret edildi. Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları, sigara fiyatlarında üretici firmalardan dolayı yapılan artış sonucunda Mart ayında yüzde 3,91 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 51,43 oranına yükseldi. Konuşulan bu artışın Nisan ayına kadar süren etkilerinin olacağının altı çizilmelidir. Piyasa Katılımcıları Anketi Nisan ayı sonuçlarına ilişkin cari yıl sonu enflasyon beklentisi 5,97 puan artışla yüzde 46,44 gelecek on iki aya ilişkin enflasyon beklentisi 1,98 puan artışla yüzde 28,41 seviyesine yükseldi. Mevcut olan bu durumda, gelecek yirmi dört aya ilişkin enflasyon beklentisi yüzde 17,68 gelecek beş yıla yönelik enflasyon beklentisi ise yüzde 9,23 oranındadır.