Meditasyon hakkında bilinmesi gerekenler

Meditasyon ya da dalınç, Latince meditatio kelimesinden türetilmiş olup, sözcük anlamıyla birçok Batı dilinde ‘’derin düşünme’’ anlamına gelen bir terimdir. Sözlüklerde, ‘’kişinin iç huzuru, sükuneti değişik şuur halleri elde etmesine ve öz varlığına ulaşmasına olanak veren, zihnini denetleme teknikleri ve deneyimlerine verilen ad’’ olarak tanımlanır. 

Meditasyon tekniklerine, ait oldukları Budizm, Taoizm, Bön, Zen ve İslamiyet’teki gibi inanç sistemlerine göre ve izledikleri yöntemlere göre farklı isimler verilmiştir. Bu açıdan standart ya da tek biçimli bir meditasyondan söz etmek mümkün değildir.

Meditasyon, birçok kültürde ve dinde uygulanan manevi bir arınma tekniğidir. Doğu kültürlerinde meditasyon, köklü ve bilinç açıcı bir teknik olarak kabul edilir. Söz konusu olan bilinç açma durumu, her inanışa göre farklı adlandırılır. Bunlar; boşluk, farkındalık, tek olma, burada ve şimdide olma, düşüncedeki özgürlük olarak tanımlanabilir.

Meditasyonun Amacı

Meditasyon, kişiye olumlu bir ruh hali ve bakış açısı kazandırmaya katkıda bulunur. Bununla birlikte öz disiplini sağlamak, sağlıklı bir uyku düzeni oluşturmak ve hatta ağrıları azaltmak için uygulanan bir tekniktir. Bütün bunlara ek olarak meditasyon psikoterapötik bir uygulama olarak da kullanılır.

Oldukça hareketli olan, açık bilinçli düzeyde yapılan veya fiziksel sağlık ve tedavi amacıyla yapılan meditasyonlar da mevcuttur. Dinî inançlardan bağımsız olarak meditasyon bir başka düzeydeki gerçekliği algılamayı sağlayabilir. Meditasyon ister bir dua, ister derin, mistik bir düşünce ve bilinç durumu veya fiziksel ve psikolojik sağlık kazanma arayışı olarak yapılsın, bu başka düzeydeki gerçeklik farkındalığı kişisel olgunlaşma ve gelişim olarak tezahür eder. Varlığı hissetmekle, insanın içinde ve çevresinde olan bitenlerle yoğun bir biçimde ilişkiye geçmektir.

Meditasyonun Faydaları

1. Stresle başa çıkma: Stres, günlük yaşantıda veya geçmiş tecrübelerle ortaya çıkan bir durumdur. Stres ile başa çıkma becerisi kişiden kişiye değişkenlik gösterdiği için meditasyon bu sürece eşlik edebilir.

2. Duygusal dengenin sağlanması: Anda kalarak duygulara yoğunlaşmak meditasyonun bir diğer amacıdır. Sessizlik içinde kişinin ablık duygusunu analiz ederek duygusal dengesini kurabilmesine olanak sağlar.

3. Odaklanma ve dikkat geliştirme: Meditasyon, dikkat dağınıklığı ve gerginlik yaşanan anlarda sağlıklı bir odaklanma sağlar.

4. Bilinçli farkındalık: Bir mindfulness tekniği olarak kullanılan bilinçli farkındalık anda kalmayı amaçlar.  Kişinin duygularına yönelik kabul edici bir tutum geliştirmesi anlamına gelir. 

5. Zihinsel netlik: Meditasyon yapmak, zihnin güçlenmesini ve berrak bir hale gelmesini sağlar. 

Meditasyon Çeşitleri

1. Bilinçli Farkındalık Meditasyonu (Mindfulness Mediation)

Bilinçli farkındalık; kişinin dikkatini, tarafsız bir tutumla, şu an gerçekleşmekte olan yaşantısına yöneltmesini amaçlayan ruhsal bir yöntemdir. Budist geleneğin önemli bir parçası olan 'Sati' den gelir. En yaygın biçimi nefes alışverişine odaklanarak nefes meditasyonu şeklinde gerçekleştirilir

2. Odaklanma Meditasyonu (Concentration Mediation)

Odaklanma meditasyonu, kişinin dikkatini tek bir nesneye odaklamasıdır. Bu nesne bir resim, bir alev ya da bir ses veya bir kelime olabilir. Odaklanma meditasyonunu diğer meditasyon türleri arasında ayıran fark, uygulayıcıya konsantre olması için somut bir nesne vermesidir.

3. Transandantal Meditasyon (Transcendental Mediation)

Bu pratikte sessiz bir şekilde mantra tekrar edilerek içsel bir yolculuk yapmak amaçlanır. Mantra, Sanskritçe olan dini hece veya şiirler anlamına gelir. Kişi, içinden tekrarlı bir söylemle zihinsel ve sessiz bir deneyim yaşayarak meditasyonu gerçekleştirir.

4. Vipassana Meditasyonu

Olanı olduğu gibi görmek demek olan Vipassana, Hindistan'ın en eski meditasyon tekniklerinden biridir. Kişinin rahat bir oturuş pozisyonu almasıyla başlar ve gözlemlerle devam eder. Meditasyon süresince nefes, bedensel duyumlar, düşünceler, duygular ve dış dünya ile olan ilişki gözlemlenir. Sabır ve sessizlik bu meditasyon çeşidinde de oldukça önemlidir.

5. Metta Meditasyonu (Loving - Kidness)

Bu meditasyon şekli empati, bağlılık ve sevgi kavramları çerçevesinde gerçekleştirilir. Kişi, hem başkaları için hem de kendi için olumlu ve güzel dilekler diler. Metta Meditasyonu, kişinin sevgi ve hoşgörü dilini geliştirir.

6. Zen Meditasyonu

Zenin minimalist yaklaşımı, daha az eşya ve daha fazla huzur arayanlar için ideal bir yoldur. Bu yaklaşım, karmaşadan arınmış bir yaşam tarzını benimseyerek bireyin odaklanmasını ve verimliliğini artırır. Zen felsefesi, hayatın karmaşasından uzaklaşarak daha sakin ve dengeli bir yaşam sürdürmeye teşvik eder.