Lale Devri'nin Şairi: Nedim Anılıyor

Asıl adı Ahmet olan Divan edebiyatının en büyük şairlerinden biri olarak kabul edilen Nedim, 1681'de İstanbul'da dünyaya geldi.

İyi bir eğitim alarak yetişen Nedîm henüz 29 yaşındayken müderrislik yaptı. Bununla beraber, Damad Nevşehirli İbrahim Paşa ve Sadrazam Silahdar Ali Paşa'nın himayelerinde bulunmuştur.

Dünya güzelliklerinden keyif almayı, eğlence ve neşelenmeyi telkin eden şiirler kaleme alarak Lale Devri olarak bilinen imar, bilim, kültür, zevk ve eğlence devrinin iz bırakan şairlerden biri olarak tarihe geçmiştir.

Türkçeyi sade ve temiz bir şekilde kaleme alan şair; kasîde, gazel, rubaî ve şarkılarına cemiyet hayatı, raks alemleri, zevk ve eğlenceyi konu edinmiştir.

İstanbul’a olan gönül bağını İran şairine cevap maksadıyla yazdığı şiirde Nedîm şöyle ifade eder:

'Bu şehr-i Stanbul ki bî misl ü bahâdır

Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedâdır

Bir gevher-i yekpâre iki bahr arasında

Hurşîh-i cihan-tâb ile tartılsa sezâdır'

Büyük bir kısmı gazellerinden oluşan 'Dîvân'ı şaire büyük bir şöhret kazandırmış, bir Türk nazım şekli olan şarkının en güzel ve en başarılı örneklerini vermiştir. Türk edebiyatında en çok şarkı yazan şair Nedîm olmuştur.

1730 yılında yaşanan Patrona Halil İsyanı sırasında kaçıp saklanmak için damdan dama atlarken düşüp öldüğü kayıtlara geçmiştir. Lale Devri şairi Nedîm’in mezarının İstanbul Üsküdar’da olduğu biliniyor.

TÜRK EDEBİYATINA KATKILAR SUNDU

Nedim, Türk edebiyatındaki önemli şairlere büyük oranda katkı sağladı. Tevfik Fikret, Nedim'in şair portresini bir şiirinde anlatırken, Namık Kemal, Nedim'i Türk dilinin en büyük şairi sayardı.

Nedim'in edebi kişiliğinin ortaya çıkmasında eserleriyle katkı sahibi olan Ahmed Refik ile Ali Canip gibi yazarların imzalarını taşıyan 'Şair Nedim' adlı mecmua 1. Dünya Savaşı'nın özellikle aydınlar arasında meydana getirdiği ruhsal çöküntü ortamında yayın hayatına girdi.

Aynı dönemde neşir hayatını sürdüren Milli Mecmua'da da bir Nedim nüshası yayımlandı. Yahya Kemal ve Mehmed Haalid'in Dergah'taki Nedim'e yönelik yazıları yanında Ahmed Haşim de Halil Nihat'ın (Boztepe) Nedim Divanı'nı neşri üzerine (1338-1340) bir yazı kaleme aldı.

Nedim'in anlaşılmasında ayrıca Yahya Kemal'in Lale Devri ve İstanbul'a dair yazdığı şiirlerinde benimsediği söyleyiş tarzı ve sohbetlerinde ortaya koyduğu görüşler de etki etti. Halit Fahri Ozansoy'un 'Nedim' (İstanbul 1932), Faik Ali Ozansoy'un da 'Nedim ve Lale Devri' (Ankara 1969) adlı oyunları onun halk arasında tanınmasında etkili oldu. Ahmet Kabaklı'nın da 'Şair-i Cihan Nedim' adlı bir senaryosu bulunuyor.

Şair Nedim, 30 Ekim 1730 tarihinde İstanbul'da yaşamını yitirmiştir.

NEDİM'İN BAŞLICA ESERLERİ

Nedim'in başlıca eserleri arasında; bilinen bütün nüshaları değerlendirilerek hazırlanan son baskıda 44 kaside, 88 kıta, 3 mesnevi, 1 terkib-bent, 1 terci-bent, 2 mütekerrir müseddes, 1 tardiyye, 5 tahmis, 1 muhammes, 33 murabba, 2 koşma, 166 gazel, 2 müstezad, 11 rübai ve 23 müfred ve matla' ayrıca 5 Arapça, 39 Farsça şiir bulunan 'Divan'ın yanı sıra 'Sahaifü'l-ahbar' ve 'Ayni Tarihi' de yer alıyor.