Kulak Kiri (Sıkışmış Serumen) Nedir, Nasıl Temizlenir?

Pek sık bilinmese de işitme kaybına neden olan en büyük faktörlerden biri kulak kiridir. Peki kulak kiri neden olur? Kulak kiri nasıl temizlenir? Kulak kiri belirtileri nelerdir? gibi sık aratılan konu başlıklarına dair tüm detayları yazımızda bir araya getirdik. İşte detaylar… 

KULAK KİRİ (SIKIŞMIŞ SERUMEN) NEDİR?

Sıkışmış Serumen, halk arasında bilinen adıyla kulak kiri ya da buşon olarak tanımlanır. Kulak kiri vücut sisteminin kendini korumak için kendiliğinden oluşturduğu bir salgıdır. Kulakları korumak için vücudun kendiliğinden ürettiği bu salgı kulağı dış etkenlerden korumak için önemlidir. Kulağın kendiliğinden ürettiği bu salgı, dışarıda bulunan toz ve diğer partikülleri tutar ve dış kulak yolundaki ciddi enfeksiyonlardan korunmayı sağlar. Sıkışmış Serumenin, yağlama ve antibakteriyel özellikleri bulunmaktadır. Çoğu zaman, eskiden yaşanmış otitis eksterna (dış kulak yolu iltihabı) ile kulak kanalı derisinin içinden büyüdükçe çene hareketleri ile kulak dışına taşınır ve pul pul dökülür.

KULAK KİRİ NEDEN BİRİKİR?

Kulağın kendiliğinden oluşturduğu salgı olan kulak kiri, kulağın yapısından dolayı kuruduğu zaman kulak kepçesine atılır. Kulak kiri bazı durumlarda çok fazla bir şekilde yığılma gösterir. Kulağın bazen tamamen tıkanmasıyla kulak kiri, zararlı bir durum haline gelebilir. Kulak kirinin fazla bir şekilde görülüp kulağı tıkamaya başladığında kulakta ağrılar meydana gelebilir. Kulak kiri, kulak zarından uzak ve kulak yolunun dışarıya yakın kısmında oluşur. Kulak kirinin oluşmasındaki en büyük nedeni ise kulağın bilinçsiz bir şekilde temizlenmesidir. Kulağın içini kulak temizleme çubuğuyla temizlemek, dış bölümde oluşan kulak kirinin kulak zarına doğru itilmesine ve bu bölgede birikmesine yol açar. Bunun yanı sıra tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre ile bulunmak, dış kulak yolunun yapısal olarak dar olması kulak kirinin birikmesine ve dışarıya atılamamasına neden olur. Kulak salgısı, her zaman kulak yolunda bir miktar bulunur. Ancak bazı kişilerde denize, havuza ya da duşa girmek gibi eylemlerin sonucunda kulak kiri bir miktar şişer ve birikime yol açar.

Kulak kirinin oluşum nedenleri ise şöyledir:

- Tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre ile bulunmak

- Deniz, havuz ve duş sırasında kulak salgısının şişmesi

- Dış kulak yolunun yapısal olarak dar olması ve bu yüzden buşonun kulak dışına atılamaması

- İşitme cihazı, tıkaç ve kulaklık gibi cihazların sık kullanılması

- Kulak temizliğinin, kulak içine yabancı cisim sokularak yapılması

- Kulak salgısının fazla olması

KULAK KİRİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kulak kiri olarak bilinen buşon, vücudun doğal savunma mekanizmalarından biridir. Aslında bir tür kir olmayan buşon, bazı kişilerde hiçbir şikayete yol açmazken bazılarında kulak yolunda birikime yol açarak yakınmalara neden olabilir. 

Hastaların kulak kirine bağlı olarak yakınmaları çoğunlukla,

- Kulak tıkanıklığı, 

- İşitme duyusunun azalması, 

- Uğultu, 

- Çınlama, 

- Baş dönmesi, 

- Kuru öksürük, 

- Kulakta dolgunluk hissi, 

- Ağrı, 

- Koku, 

- Akıntı ve kaşıntı şeklindedir. 

Bu şikayetler her iki kulakta olabileceği gibi tek taraflı da olabilir. İşitme kaybı, kişinin kendisini sosyal ortamdan soyutlamasına neden olacak kadar şiddetli olabilir. Bu gibi şikayetlerin varlığında kişi KBB uzmanına başvurarak muayene olmalı ve gerektiğinde kulak kiri temizleme işlemi yaptırılmalıdır.

KULAK KİRİ NASIL TEMİZLENİR?

Kulak içindeki salgı, çoğunlukla toz ve kirle temas etmesi sonucunda kuruyarak kulak kepçesine atılır. Kulak kiri olarak adlandırılan kulak salgısı, kulak zarına uzak ve kepçesine yakın bir bölgede oluşur. 

- Bu yüzden kulak kirinin temizliği, kulak temizleme çubuğu olarak bilinen pamuklu çubuk ya da kulağın iç kısmına sokulan diğer yabancı cisimlerle yapılmamalıdır. 

- Bu tip işlemler ile yapılan kulak temizliği, kulak kirinin içeri doğru itilmesine neden olur. 

 -Son derece hassas olan kulak yolu ve kulak zarı, kulağın yabancı cisimlerle temizlenmeye çalışılması ile zedelenebilir ve hatta bu işlem, kulak zarının yırtılmasına yol açabilir. 

- Kulak kiri temizliği, temiz bir bez ile dış kulağın silinmesi şeklinde yapılabilir. 

- Ancak kulak kirinin şişmesi ya da yapısal darlığa bağlı olarak kendiliğinden kulak dışına atılamaması durumunda KBB uzmanına başvurularak kulak temizliği yaptırılmalıdır. 

- Bu tip problemi olan kişiler her 6 ya da 12 ayda bir kez kulaklarını temizletebilir. Yaygın inanışın aksine kulak temizletme işlemi herhangi bir alışkanlığa yol açmaz.

- Sıkışmış Serumen (kulak kiri) temizlemek için dış kulaklarını bir bez yardımıyla yıkayın, ancak kulak kanalına hiçbir şey takmayın.

- Kulak tıkaç tıkanıklığı vakalarının çoğu, kulak kiri yumuşatmak için kullanılan ev tedavilerine yanıt verir. 

- Hastalar birkaç damla madeni yağ, bebek yağı, gliserin veya kulakta ticari damlalar koymayı deneyebilirsiniz. 

- Hidrojen peroksit veya karbamid peroksit (çoğu eczanede bulunur) gibi deterjan damlaları da kulak kiri giderilmesinde yardımcı olabilir.

- Sulama veya kulak şırınga sıklıkla temizlik için kullanılır ve bir doktor tarafından veya evde piyasada bulunan bir temizleme kiti kullanılarak gerçekleştirilebilir. 

- Şırınga için kullanılan yaygın solüsyonlar arasında baş dönmesini önlemek için vücut sıcaklığına ısıtılması gereken su ve tuz vardır. 

- Kulak enjeksiyonu, su, tuzlu su veya kulak kiri çözen damla damarları, tedaviden 15 ila 30 dakika önce kulak kanalına bırakılması en etkili yöntemdir. 

- Şeker hastalığınız varsa, kulak zarında bir delik varsa, kulak zarında tüp varsa, kulak yolunda ekzema gibi cilt problemleri veya bağışıklık sisteminde zayıflama varsa, kulakların sulanmasını önlemek için dikkatli olunmalıdır.

- Kulak tıkacılarının elle çıkarılması da etkilidir. Bu çoğunlukla kulak kanalını büyütmek için bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından emme veya özel minyatür aletler ve mikroskop kullanılarak gerçekleştirilir. 

- Kulak kanalınız dar ise, kulak zarının delinmesi ya da borusu varsa, diğer yöntemler başarısız olursa ya da kulak kanalı, şeker hastalığı ya da zayıflamış bir bağışıklık sistemini etkileyen deri problemleriniz varsa elle çıkarma tercih edilir.

KULAK KİRİ OLUŞMASI DURUMUNDA NE YAPILMALI?

Kulak Burun Boğaz doktoruna fizik muayenesi olmak ilk yapacağınız işlemdir. 

Sonrasında ise tıkanıklığın gerçekten kulak kirinin neden olup olmadığı belirlenmelidir. 

Kulak kiri belirlenmesinden sonra kiri çıkarmaktır. Kulak kirinin çıkarılmasında en sık kullanılan üç yöntem:

- Su ile yıkama,

- Aspiratör ile vakumlama,

- Küret ile temizleme.

Bu metotlardan hangisinin kullanılacağı, dış kulak yolunun ve kirin durumuna göre Kulak Burun Boğaz doktoru tarafından seçilir. Su ile yıkamanın tek dezavantajı kulak zarının delik olduğu durumlarda orta kulağa zarar vermesi ve dış kulak yolu iltihaplarında da uygulanmasının sakıncalı olmasıdır.

KULAK KİRİ NASIL TEMİZLENİR?

Tuz solüsyonu ; 

1 çay kaşığı tuz, yarım bardak suya eklenip karıştırılır. Bir pamuk bu solüsyona batırılır ve kulak yana eğilerek 1-2 damla kulağa damlatılır. Sonra kafa diğer yana çevrilir ve sıvı çıkarken bez ile temizleme yapılır.

Parafin yağı; 

Eczaneden alınan parafin yağı, bir mum üzerinde ısıtılır. Kulağa 1-2 damla damlatılır. 1-2 dakika kadar bekletilir. Su ile durulama yapılır. Bu işlem kulakta biriken kiri çözmektedir.

Hidrojen peroksit; 

%3’lük peroksit su ile karıştırılır. Kulağa 1-2 damla damlatılır ve kafa bir miktar sallanır. 1-2 dakika kadar sonra, sıvı çıksın diye başınızı eğin ve bir bezle temizleyin.

Gliserin; 

Gliserin kulak kirini çıkarmayı kolaylaştıran doğal bir maddedir. Kolaylıkla eczanelerde bulabilirsiniz. Her iki kulak için 4 damla uygulayın ve en iyi sonuçları görmek için günde üç kez deneyin.

Zeytinyağı; 

Kulak kirini yumuşatmak için kullanılır. 1-2 damla zeytinyağı kulağa damlatılır ve diğer tarafa yatılır. 4 gece uygulandığında kulak kiri yumuşar ve akar.

Kulağın dış kısmı temiz bir havlu ile temizlenir. Cilt yapısına bağlı olarak, kulak kiri atılamayabilir. Bu durumda düzenli olarak kulak kiri temizlenmelidir. Çözüm bulunamadığında, mikroskop ve otoskop altında kulağın vakumla temizliği yapılmalıdır.

Özetle doktora danışmak gereklidir. Bu tedavi sırasında, hasta hiçbir şekilde ağrı ve sancı duymamaktadır. Vakumla yapılan kulak kiri temizlemesinden sonra, kulakta kir birikimi tekrar olmamaktadır.

Sirke ve alkol karışımı;

Eşit oranda sirke ve alkolü bir kasede karıştırın. İçine bir pamuk batırıp bu pamuk desteğiyle kulaklara bir kaç damla akıtın.

Oksijenli su ile;

Bir miktar su ile yüzde üç oksijen suyunu birleştirip kulağınıza damlatın, bir parçacık pamuk ile emilimini hızlandırabilirsiniz. 

Hindistan cevizi yağı ile;

Bir yemek kaşığı kadar Hindistan yağını, ocağın üstünde ılık derecede ısıtın ardından birkaç dama kulağınıza damlatın. 10 dakika beklettikten sonra fazla yağının akması için kulağınızı yere doğru çevirip yağın kulaktan akmasını bekleyin. 

Badem yağı

Badem yağını bir yemek kaşığına koyup ocakta ısıtın ve kulağınıza bir iki damla olarak damlatın. Badem yağı, kiri yumuşatacaktır ve kulağınızın kolaylıkla  temizlemesini sağlayacaktır.