Koronavirüs salgının başladığı günden bu yana halk sağlığı uzmanları, enfekte olma riskinin azaltılması için el yıkamanın ve yüzeyleri temiz tutmanın önemi hakkında önemli açıklamalar yapıyor.
Ancak salgın her geçen gün yayıldıkça ve mevcut verilere yenileri eklendikçe bazı bilim insanları, el hijyenine odaklanmanın önemini sorgulamaya başladı. Bu uzmanlara göre kapı kolları, asansörler, merdiven tırabzanları gibi sık kullanılan yüzeyler, salgın sürecinde o kadar da önemli olmayabilir.
San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’nden tıp profesörü Monica Gandhi, ABD merkezli bilim yayını Nautilus'a konuşarak önemli açıklamalarda bulundu. Gandhi’nin virüse yakalanmanın en kolay yolunun havadaki damlacıklar olduğunu söylemesi tartışmanın yeniden alevlenmesine neden oldu.
VİRÜS YÜZEYLERDEN BULAŞIYOR
Virüsün yüzeylerden bulaştığını belirten Gandhi, ‘Artık virüsün yayılmasının yüzeylere ve gözünüze dokunmanızdan kaynaklanmadığını biliyoruz. Çoğu vakada kişiler farkında olmadan, burnundan ve ağzından virüs yayan birilerine yaklaştığı için enfekte oluyor’ dedi.
Gandhi, bu yorumlarında yalnız da değil. Gandhi’nin açıklamasından hemen önce New Jersey'deki Rutgers Üniversitesi'nden mikrobiyoloji profesörü Emanuel Goldman, Lancet dergisinde bir makale yayımladı. Yayımlanan makalede virüsün yüzeylerde günlerce hayatta kalabileceğine yönelik çalışmaların önemi sorguladı:
‘Benim fikrime göre virüsün cansız yüzeylerden bulaşma ihtimali çok düşük. Ancak enfekte bir kişinin öksürdüğü veya hapşırdığı bir yüzeye, öksürük veya hapşırıktan hemen sonra (bir iki saat içinde) dokunursanız risk yüksek.’
Leicester Üniversitesi'nden solunum bilimleri uzmanı Dr. Julian Tang da el hijyenine dikkat edilmesi gerektiğini fakat yüzeylerden kaynaklanan risklerin de abartıldığını belirtti.
Tang, el yıkamanın akut solunum yolu enfeksiyonlarını azaltmada yalnızca yüzde 16 oranında etkili olduğunu söyleyen Birleşik Krallık Acil Durumlar için Bilimsel Danışma Grubu (Sage) belgelerini örnek gösterdi.
Guardian’a konuşan Tang, cansız yüzeylere odaklanmanın, virüsün havadan bulaşma riskine karşı verilen önemin azalmasına neden olacağını belirtti.
EL HİJYENİ ÖNEMLİ ANCAK VURGULANAN KONU YANLIŞ
El yıkamaya karşı olmadıklarını ancak vurgulanan konunun yanlış olduğunu belirten Tang, şunları kaydetti:
‘Ana risk, muhtemelen insanların birbiriyle konuşmasıydı. Ama bu esnada yüzeyleri derinlemesine temizlemek için çok zaman ve para harcandı. Bu yatırımı daha önce maskelere yapmış olsaydık, el yıkama ve temizlik için harcadığımız çabayı en başta maskeye aktarsaydık, Avrupa ve Kuzey Amerika'da bu kadar büyük bir salgın olmazdı.’