Koronavirüs Testim Pozitif Çıktı Ne Yapmalıyım? İşte Merak Edilen Sorular

Türkiye’de koronavirüs testi pozitif çıkan her gün 30 binden fazla kişi bulunmakta. Hastalığa yakalanan birçok kişinin ise yapılması gerekenler konusunda kafası karışmış durumda. Bu yüzden koronavirüs testi pozitif olan ve özellikle de tedavisi evinden devam edecek hastaların merak ettiği soruları cevaplayan Göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu, kafa karışıklığının giderilmesini sağladı…

Kovid-19 testim pozitif çıkarsa ne yapmam gerekir?

Koronavirüs testiniz pozitif çıktıysa, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir. Test sonuçları resmi bir kurumda yapılmışsa, sonuçlar hemen hasta kayıt sistemine giriliyor ve bağlı bulunduğunuz ilçedeki İlçe Sağlık Müdürlüğü size ulaşıyor. Yoğunluktan dolayı bir gecikme olursa, sizin vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir.

Kaç gün ev karantinasında kalmalıyım?

‘Kovid-19 testi pozitif çıkan bir kişi tanı aldıktan sonra 10 gün karantinada kalmalıdır’ kuralı bulunmakta. Ancak bu hastanın durumunun ciddiyetine göre değişiklik gösterebilir, yani tedaviye rağmen şikayetleri devam eden, ateşinin yüksek olmaya devam ettiği durumlarda, hekim bu süreyi uzatabilir. Hasta değilseniz, fakat koronavirüs pozitif olan bir kişiyle maskesiz temasta bulunduysanız ya da aynı evde yaşıyorsanız, işyerinde aynı odayı paylaşıyorsanız, sizin de koronavirüs olma riskiniz bulunmakta. Birbirine ters düşse de; semptomlar çıkana kadar bulaştırma riski taşıdığınız için sizin de 2 hafta karantinada kalmanız gerekir.

Pozitif olan bir kişi 10 gün karantinada kalması gerekirken; sadece pozitif olan biriyle temas eden için süre neden 14 gün?

Çünkü bir kişiye pozitif tanısı konduktan sonra, hasta tedavi altına alınıyor ve burada 10 gün sonra virüsün yok edildiği olduğu düşünülüyor. Ancak virüsü alan kişide, yani temas eden kişide semptomlar bilindiği gibi en çok 14 gün içerisinde ortaya çıkıyor. Bu nedenle 14 günlük bir süre var, koronavirüslü olmayıp, testi pozitif olan biriyle temas eden kişiler için.

Karantina tam olarak ne demek? Mesela maskeyle markete gidebilir miyim?

Karantina; bir insanın bir başka insanla, yani koronavirüs tanısı konmayan insanlarla temas etmemesi anlamına gelmektedir. Bu maskeli ya da maskesiz, fark etmez. Koronavirüs testiniz pozitif ise semptom gösterin veya göstermeyin; ayrı bir evde ya da evde ayrı bir odada yaşamınıza devam etmeli ve yemeklerinizi ayrı ayrı yemelisiniz, hatta olanak varsa tuvalet ve banyoyu da bu süre zarfında ayrı kullanmalısınız. Ama evdeki 2 kişi, 2'sine de koronavirüs tanısı konmuşsa karantinayı beraber geçirebilirler ama dışarı çıkmak, markete gitmek gibi durumlar söz konusu değildir. Acil sağlık durumları olursa, hastaneye ulaşmak için 112 ile iletişime geçmek gerekir. Ancak bu ne yazık ki bazı gecikmelere neden olduğu için acil durumlarda her 2 taraf da korunarak sağlık kuruluşuna gidilebilir.

Kovid testim pozitif çıktı ama hiç semptom göstermiyorum. Karantinam ne kadar sürecek?

Koronavirüs testiniz pozitif çıktı ve hiçbir semptom göstermeseniz dahi 10 gün boyunca karantinada kalmanız gerekir.

Eğer aynı evde başkalarıyla yaşıyorsam ne yapmalıyım?

Aynı evde başkalarıyla yaşanıyorsa, her şeyden önce evdeyken maske kullanılmadığı için bu kişilerin de koronavirüs açısından değerlendirilmeleri gerekir. Onların ilk örnek alımında, aile fertlerinde, negatif çıksa dahi hasta 10 gün, temaslı olan kişilerin ise 14 gün boyunca karantinada kalması gerekir. Onların pozitif çıkmamaları durumunda, pozitif çıkan hasta evde bir odada karantina altına alınmalı, diğerleri ise diğer odaları kullanmalıdır.

Yakın temasta bulunduklarımı hangi kıstaslara göre belirleyeceğim? Kaç gün önce, ne kadar uzakta, ne kadar süre ile temas gibi…

Yüksek riskli temaslar çok önemlidir, sosyal mesafe ve maske kuralına uymadan, karşınızdaki kişiyle normal ses tonunda 15 dakikadan uzun karşılıklı konuştuysanız, hastalık kolaylıkla bulaşabilir. Karşınızdaki kişide maske var, siz de maske yoksa, virüs kaynağı size doğru yüksek sesle tonuyla konuşuyorsa, öksürüyorsa, şarkı söylüyorsa, bağırıyorsa, hapşırıyorsa, bu durumda siz yüksek riskli durumda olursunuz, neredeyse yüzde 100'e yakın bu virüsü almış olabilirsiniz. Ancak hasta olan kişi maske taktıysa ve siz de maske taktıysanız, bu oran düşecektir.

Örneğin çalıştığınız kurumda, bir müşteri geldi, her ikiniz de maskeliniz. Müşteriyle maskeli olarak iletişim kurdunuz, daha sonra ellerinizi yıkadınız veya dezenfekte ettiniz, bu durumda da bulaş riski oldukça düşüktür. Ancak siz maske takmadınız, karşı taraf da maske yok, tokalaştınız veya aynı bardaktan su içtiniz. Bu şekilde doğrudan temaslarda yüksek riskli kabul edilirsiniz. Yüksek riskli durumdaki herkes, bu mantıkla karantina altına alınmalıdır. Pozitif olunmadan 1,2, hatta 3 gün öncesinde virüsün bulaşıcı olmaya başladığı düşünülüyor. O nedenle pozitif çıktığınız son 72 saat içerisinde maskesiz veya birebir doğrudan temas ettiğiniz insanların yüksek riskte olduğunu unutmamalısınız.

Hastalığı evde geçirirken hangi semptomları görmem normal, tedavim nasıl olacak?

Hastalığı evde geçiren kişilerin halsizlik, ateş, bazı hastalarda ağızda, boğazda kuruma, bazı hastalarda ise hafif öksürük görülür. Bu durumlar için ateş düşürücüleri kullanabilirsiniz, ancak boğucu bir öksürük, göğüs üstünde baskı veya nefes darlığı gibi durumlar yaşıyorsanız, bu durum sürecin evde geçirilmeyeceğini gösteren önemli bir belirtidir. O nedenle ateş düşürücü ile düşen ateş, ağrı, halsizlik, bunlar evde sizi özellikle ilk 5 günde bekleyen, hatta birinci haftaya kadar uzayan durumlar arasındadır. Bu durumda telaşlanmanıza gerek yok, ancak tekrarlıyorum; göğüste baskı hissi, nefes darlığı, boğucu öksürük, bir sağlık kuruluşuna gitmenizi gerektirir.

Hangi durumlarda doktoru/hastaneyi aramalıyım?

Koronavirüs testi pozitif çıkan hastaların tedavisinde antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Ateş varsa, ağrı varsa, ateş kesiciler kullanılıyor ki çoğu ağrıyı kesme konusunda da faydalı oluyor. Öksürük için de öksürüğü kontrol altına alacak ilaçlar kullanılabilir. Ancak bazı durumlarda hastaların hastaneye başvurması gerekir, bunu da tekrarlayayım; göğüste baskı hissi, nefes darlığı, boğucu öksürük, bunlar önemli bulgulardır.

Hastalık süresince nasıl beslenmeliyim?

Hastalık süresince tat ve koku kaybı olduğu için iştahta kesilme olabilir. Bu süre içerisinde iştahın kesilmesi ve kaybettiğiniz kilo 5-7 gün sürer, o yüzden fazla paniğe kapılmamanız gerekir. Ancak olabildiğince sıvı tüketmeniz gerekir, çünkü ateş ve ağrından dolayı artan soluk alışverişinde ne yazık ki sıvı kaybı meydana gelir. Bu yüzden fazla sıvı tüketmekte yarar var. Yine ağızda tat kaybı olduğunda biraz keskin aromalı baharatlarla yemekler tatlandırılabilir.

Ancak ilk günlerde ‘özellikle şu gıda yenilmeli, bu gıda yenilmemelidir' diye bir öneride bulunmuyoruz. Kullanılan ilaçlar karaciğerin yorulmasına neden olduğu için bu dönemde alkol ve sigara kullanımı doğru değildir. Beslenmede en sağlıklısı, Akdeniz diyetidir. Çünkü birçok vitamin-mineral ile tuz ihtiyacımız ve karbonhidrat ile protein, Akdeniz diyeti içerisinde yer alır.

Hastalığı geçirince bağışıklık kazanacak mıyım?

Hastalık geçirildikten sonra, vücuttaki antikorların hangi düzeyde ve ne kadar süre koruma sağladığı henüz bilinmiyor. Ancak bugüne kadar yapılan araştırmalar, ilk başlarda 3 ay, son haftalarda çıkan verilerde de hastalık geçiren kişilerin 6 aya kadar tekrar hastalık geçirmeyeceği düşünülüyor.

Şu sıralarda ikinci kez koronavirüse yakalanan vakalar, yani ilk dalga döneminde olup Mart'ta Nisan'da daha sonra Ağustos'ta, Eylül'de olan vakalar bildirilmektedir. Dünyada 50 milyona yakın insan bu hastalığı geçirdi. Bugüne kadar bildirilen hastaların sayısı 100 binde 1'lerde bile değildir henüz.

Covid-19 tedavisi gören, hafif atlatanlarda, ağrı kesici ve ilaç düşürücü gibi ek ilaçlar kullanmak sakıncalı mı?

Koronavirüs hastalarına verilen antiviral ilaçlar dışında, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir, çünkü ağrısı ve ateşi olan hastalar epey sıkıntılar çekiyor. Bu noktada alerjisinin olmadığını bildiği ateş düşürücü ilaçlar kullanabilir. Parasetamol ve ibufrofen İçeren ateş düşürücüler sık tercih ediliyor. Önemli bir diğer konu da bu hastalıkta damarda pıhtılaşma ve damar bozuklukları, kan bozuklukları çok olabilmektedir. Bu yüzden halkımızın kan sulandırıcı veya pıhtılaşmayı önleyici dediği bazı ilaçları bu hastalıkta kullanmakta fayda var, hekime danışarak kullanmak, en doğrusudur.