Kırmızı et krizi Türkiye'yi vurdu: Hayvan sayısındaki azalış ve rekor zamlar, Ramazan öncesi endişe yaratıyor!

Türkiye'de büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığının son bir yılda azalması, et fiyatlarındaki yükselişi beraberinde getiriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, son bir yılda Türkiye'nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı 73 milyon 472 bin'den 69 milyon 106 bine düştü. Bu durum, Türkiye'nin kırmızı et ihtiyacını karşılayan hayvan sayısının bir yılda 4 milyon 365 bin azaldığını gösteriyor.

Öte yandan, et fiyatlarındaki artış da dikkat çekiyor. Son 40 günde et fiyatlarındaki artışın 50, 60 lirayı bulduğu belirtiliyor. Bu durum, tüketicilerin cebini yakarken, kasaplar da üretici, aracı, tüccar üçgeninde fırsatçılığın yapıldığını ifade ediyor. Et fiyatlarındaki yüksek artışın Ramazan Ayı öncesinde özellikle tüketiciyi olumsuz etkilemesi bekleniyor.

“Tekelleşmiş üreticiler piyasayı yükseltiyor!”

Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı, yaklaşan Ramazan ayına dikkat çekerek, fırsatçılara karşı ciddi yaptırımların uygulanması gerektiğini belirtti. Et fiyatlarındaki yüksek artış nedeniyle tüketicilerin mağdur olduğunu vurgulayan Yardımcı, üretici, aracı ve tüccarlar arasındaki dengenin bozulduğunu ifade etti. Yardımcı, özellikle Ramazan Ayı öncesinde fırsatçılığın önlenmesi ve et fiyatlarının makul seviyelerde tutulması için yetkililerin ciddi adımlar atması gerektiğini söyledi. "Et fiyatlarındaki artışın yegane nedeni, her Ramazan öncesini fırsat bilen tekelleşmiş üreticiler" sözleriyle gündeme gelen Yardımcı, "Ramazan'a 20, 30 gün kaldığında bir takım üreticiler spekülasyona başlar. Tesisi ve hayvanı çok olan bazı kişiler spekülatörlük yaparken, piyasayı yükseltir" dedi.

“Köy üretimine dönmeliyiz.”

Yardımcı, fiyat artışlarının başlıca sebebinin maliyetler olduğunu belirterek şu açıklamada bulundu:

"Aile yetiştiriciliği veya köy üretimi dediğimiz modele dönülmeden hayvan sayısı artmayacağı gibi, et ürünlerindeki fiyat artışını önüne geçilemez. Tıpkı geçmişte olduğu gibi her köylünün ahırında 7, 8 büyükbaş ile 30, 40 tane küçükbaş hayvanı olursa, sorun aşılır. Bunun için devlet desteği  gerekiyor. Hayvancılık üç, beş kartelin eline kaldığında piyasadaki dengeler şaşıyor."   

"Kazancımız maliyete gidiyor!"

Yardımcı, sözlerine Türkiye’de 35 bin kasabın hizmet verdiğini ekleyerek şu açıklamada bulundu:

"Vatandaşla karşı karşıya gelmek zorunda kalıyoruz. Satın aldığınız bir kilogram etin yüzde 65'i masraf. Bir kg etin yüzde 25'i kemik ve fire. Ayrıca 25 bin liraya işçi bulamıyoruz. Maliyetlerimiz çok yüksek. SGK ve Bağ-Kur primlerinde kolaylık bekliyoruz. Türkiye'nin hayvan varlığı azalıyor ancak halihazırdaki büyükbaşların kilosu eskiye göre daha ağır. Yani 20 yıl önce 300 kilogramlık büyükbaşlar, artık 600, 700 kilogram ağırlığında. Kilo bazında kaybımız olduğunu söyleyemem"  

Artış oranı rekorda

Artan fiyat sorunun üretici, aracı, tüccar üçgeni arasında oluştuğunu iddia eden Mecidiyeköy'de kasaplık yapan Özcan Cebeci, konuyla ilgili şunları söyledi:

"Son 50 yıllık süreye bakınca et ürünlerine yılda 3 kez sadece bir liralık artış olurdu. Yani etin kilogramı bir yılda 3 lira artardı.  Ancak geçtiğimiz gün bir kalemde 30 TL'lik zam oranı bugüne kadar ki, en yüksek tutar. Ocak 2023'de 210 lira olan kıymanın kilosu bugün 570 lira. Ayrıca, marketler kasaplara göre yüzde 20 daha uygun fiyata et satıyor ancak kalite anlamında kasaptan alınan ürün ile zincir marketlerden alınan ürün arasında ciddi fark var. 6 ay boyunca mazota zam gelmediği ve yem desteği olduğu halde üreticiler neden zam yaptı? Üreticinin sattığı ürün aracı ve tüccardan geçip bize geliyor. Aracı ve tüccar da ciddi kar oranı koyunca ortaya bu rakamlar çıkıyor."