Katılım bankacılığı nedir, güvenli mi? Katılım bankaları helal mi, katılım bankaları haram mı?

Bankacılık ile ilgili yatırımlar gün geçtikçe artmaktadır. Bankacılık türlerinden biri olan Katılım Bankacılığı da sık sık araştırılmaktadır. Özellikle helal mi haram mı konusu merak ediliyor. Katılım Bankacılığı ile ilgili araştırmalar devam ederken bizde sizler için konuyu inceledik. Peki, Katılım Bankacılığı nedir? Katılım Bankacılığı tarihi nedir? Katılım Bankacılığı güvenli midir? İşte merak edilen tüm soruların yanıtları…

Katılım Bankacılığı nedir?

Katılım Bankacılığı, faiz sistemini ortadan kaldıran bir sistem ile ilerlemektedir. Faizsizlik ilkesine göre her türde bankacılık faaliyetini gerçekleştiren, kar ya da zarara katılma ilkesine göre fon toparlayıp, ticaret, ortaklık ile finansal kiralama gibi yöntemleri kullanarak fon kullandırması yapan bir bankacılık modelidir. Mali sektörde faaliyetlerini sürdüren Katılım Bankaları reel ekonomiyi finanse etmektedir. Katılım sözcüğü ilkeleri doğrultusunda hizmet ettikleri bankacılık türünün kar ve prensiplerini ifade eder. Müşterilerden toplanan fonların faizsiz olarak ticaret ve sanayi alanlarında yatırım olarak değerlendirip hiçbir şekilde faiz katılmadan kar ve zararına göre fon sahipleri ile paylaşım yapan bankacılık türüdür.

Katılım Bankacılığında en önemli nokta hiçbir şekilde işin içerisine faiz karışmamasıdır. Leasing yöntemi kullanan Katılım Bankacılığı, müşterisine parayı direkt olarak ödemek yerine ihtiyaç duyduğu malı peşin olarak alıp kendilerine vadeli satmak, kiralamak yada iş sahibiyle proje bazında ortaklık oluşturarak müşterisine sunmaktadır. Bu yönteme de leasing adını vermektedir.

Bankalardan alınan krediler belirli faiz oranları ile müşterilere sunulmaktadır. Daha önceden belirlenen bu faiz oranları doğrultusunda bir para toplarken katılım bankasında bu durum tamamen farklıdır. Katılım Bankalarında toplanan fonlardan belirli bir gelir taahhüdü yer almamaktadır. Katılım bankalarında kar zarar ortak olduğu için müşterilere anapara garantisi de vermezler. Para kazanmakta kaybetmekte ortaktır.

Katılım Bankacılığı nasıl ortaya çıktı?

Dünya da pek çok farklı din yer almaktadır. Dünyada yer alan dinlerden biri olan İslam dini dünya nüfusunun %23’ü kaplamaktadır. İslam dinine göre haram olan bazı durumlar vardır ve bu durumlardan bir tanesi de faizdir. Bu duruma özen gösteren kişilerde finansal değerlendirmeleri bu konuya özen göstererek yapmaktadır. Normal bankaların sunmuş olduğu imkanlarda faiz tutarları bulunmaktadır. Bu nedenle Müslümanlar faiz olmayan bir arayış içerisine girmektedir. 1963 yılında Mısır’da kurulan Mit Ghamr Tasarruf Bankası kurulmuştur. Bu bankacılık anlayışı zaman içerisinde büyüyerek İslamiyet açısından oldukça ilgi göremeye başlamıştır. Bu konuya hassasiyet gösteren kişiler faizsiz olan bu bankalara yönelmektedir. Ülkemize ilk kez Albaraka Türk, tarafından getirilen bu sistemi daha sonra Ziraat Katılım Bankası ve Vakıf Katılım Bankası tarafından uygulanmaya başlamıştır.

Katılım Bankacılığı güvenli midir?

Katılım Bankacılığı oldukça araştırılan bir konudur. Gelir elde etme zorunluluğu olmayan bu bankacılık türünde faizsiz kazanç anlayışı vardır. Paranın bir getirisi olmadığı durumlarda kimse risk almak istemez. Katılım Bankacılığında da müşteriler bir kazanç sağlamak ister. Bu gelir paraya değil, bir mal alım satımına konu olduğu için İslam din otoritelerinden alınan fetvalardan hareketle faizsiz kazanç olarak nitelendirilir. Katılım Bankacılığında da bir kazanç elde etme esası vardır bu durum faiz oranları ile eşit olsa bile öncesinden kesin bir rakam belirtilmez. Katılım Bankalarında risk en düşük seviyede olsa bile her zaman bir risk vardır. Ancak katılım bankalarında bulunan mevduatlar da diğer banka mevduatlarında olduğu gibi 100.000 TL’ye kadar TMSF güvencesi altında olup, BDDK tarafından denetime tabi tutulması sisteme olan güvenli kati suretle arttırmaktadır.

Katılım Bankaları hangi hizmetleri sağlar?

Diğer bankaların sağladığı pek çok hizmet bulunurken Katılım Bankalarında durumun ne olduğu merak edilmektedir. Para getirisi açısından ve benimsediği ilkeler açısından bakıldığında farklılık gösterse de Katılım Bankaları da farklı hizmetler sunmaktadır. Katılım Bankalarının sunduğu hizmetler şu şekildedir:

Özel cari hesaplar,

Teminat mektubu verme,

Akreditif açılması,

Çek karnesi verilmesi,

Çek ve senetlerin tahsile alınması,

İhracat akreditiflerinin ihbar ve teyit edilmesi,

Seyahat çeki verilmesi,

Döviz alım satım işlemleri,

Yurt içi ve yurt dışı havale ve transfer işlemleri,

Kredi kartları,

Telefon,

Elektrik,

Doğalgaz ve su faturası tahsilatları,

Sosyal güvenlik ve vergi ödemelerine aracılık edilmesi,

Alternatif hizmet kanalları (ATM, telefon bankacılığı, internet bankacılığı,..) gibi birçok hizmet sunmaktadır.

Katılım Bankacılığının geleceği var mıdır?

Katılım Bankacılığının geleceği konusunda endişe duyan kişiler araştırma yapmaktadır. Uluslararası denetim ve danışmanlık firması olan Ernst & Young Türkiye’de katılım bankacılığının geleceğinin olumlu olduğunu belirtti. İlerleyen seneler içerisinde 100 milyar dolar seviyelerine çıkabileceğini söyledi. Faizsiz olarak sunulan imkanlardan yararlanmak isteyen kişilerin fazla olması gelecekte de Katılım Bankalarının daha iyi bir konuma geleceğini vurguladı.

Katılım Bankacılığı helal mi, haram mı, caiz mi?

Ülkemizde haram ve helal konusu oldukça önemli bir yere sahiptir. Faizin haram olduğu bilinmektedir. Bu nedenle birçok kişi faiz olmayan katılım bankalarına yönelmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı Katılım Bankacılığının helal mi haram mı olduğu konusunda bir açıklama yapmıştır.

Kar ve zararın ortak olduğu Katılım Bankacılığında İslamiyet’e göre bir sakınca bulunmamaktadır. Konu hakkında detaylı bilgi almak için Diyanet İşleri Başkanlığı resmi sayfasına bakabilirsiniz.