Her gün sosyal hayatımızda karşılaşılan tanıdıklardan, dergilerden, televizyondan, sosyal ağlardan ve hatta hatta telefonlardan tüketilen ürünlerin kalori içeriği hakkında bilgi alıyoruz. Peki tam olarak “kalori nedir” biliyor muyuz?
KALORİ NEDİR?
Solunum, kalp atışı, beyin fonksiyonu ve vücudumuzun diğer birçok fiziksel aktivitesini yerine getirebilmesini sağlayan “enerji” birimine “kalori” denir.
Bilimsel olarak kalori nedir sorusu ise şu biçimde tanımlanmıştır.
1 gram suyun sıcaklığını 1 derece yükseltmek için gereken “enerji” miktarıdır. Bir başka ifade ediş biçimiyle atmosfer basıncındaki 1 gram suyun 14,5 dereceden 15,5 dereceye çıkarmak için gereken ısı miktarıdır.
Kalorinin simgesi (cal) olarak gösterilir. Beslenme içerisinde geçen ve gıdaların üzerinde yazan kalori ise “kilokalori” veya kilogram kalori – büyük kalori olarak tanımlanır ve simgesi (kcal) olarak ifade edilir.
Besin değerlerinde yazan “1 kalori” bilimsel olarak 1000 kaloriyi, yani “1 kilokaloriyi” belirtir.
KALORİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Birçok insan şu şekilde düşünür, eğer çok fazla yerseniz, size kilo aldıracaktır. Halbuki gerçek şu: ihtiyacınız olandan daha fazla kalori almak kilo almaya yol açmasıdır. İnsanların nefes almak, yürümek ve yaşamak için enerjiye ihtiyacı bulunur. Burada önemli olan alınan kalorinin dengeli ve düzenli olmasıdır.
Beslenme bilimi, günlük gıdalardan alınacak sağlıklı kalori oranlarının “%40’nı karbonhidratların, %30’unu proteinlerin ve %30’unu yağların” oluşturmasını önerir.
Eğer insanlar her gün ihtiyaç duyulan kaloriyi alırlarsa, uzun süre sağlıklı bir yaşam sürerler. Çok düşük veya çok yüksek kalori tüketimi halinde ise mutlaka sağlık sorunları başlayacaktır.
GÜNLÜK KALORİ İHTİYACI NEDİR?
Bir kişinin bir günde ihtiyaç duyduğu kalori miktarı, bireyin yaşına, cinsiyetine, genetik faktörlerine, aktivite düzeyine ve uzman bir hekim tarafından doğru bir şekilde ölçülmüş dinlenme metabolizma hızına bağlıdır.
Üç farklı fiziksel aktivite düzeyindeki çeşitli cinsiyet ve yaş grupları için enerji dengesini sürdürme maksatlı gerekli kaloriler aşağıdaki günlük kalori cetveli tablosunda paylaşılmıştır. Günlük kalori ihtiyacı Tıp Enstitüsü denklemi kullanılarak tespit edilmiştir.
BESİNLERİN KALORİ DEĞERİ NASIL HESAPLANIR?
Besinlerin kalorisi kalorimetre adı verilen bir alet ile ölçülüyor. Kalorimetre; Bir çeşit su tankı ve bu tankın içerisinde yüksek basınçlı oksijen bağlantısı olan çelikten yapılmış bir alettir. Kalori değeri ölçülecek besinler çelik bir kabın içerisine alınıp, oksijen verildikten sonra yakılır. Bu yanma işlemi tamamlandıktan sonra, kabın etrafındaki suyun ısı seviyesi ölçülür.
1 KİLO KAÇ KALORİYE EŞİTTİR?
1 kilo almak için vücudumuzun fazladan 7000 kalori alması gerekir. Yine 1 kilogram vermek için 7000 kalori enerji açığının oluşması gerekir. Bir başka ifade ediliş şekli ile 1 kg 7000 kaloriye eş değerdir.
KALORİ AÇIĞI NEDİR?
Var olan kilonuzu azaltmak için kalori açığı oluşturmalısınız. Kilo vermenin mantığı kısa bir ifade ile şudur: Gün içinde aldığınız besinlerden daha fazla kalori yakmak. Yani, ihtiyacınız olandan daha az kalori alıp buna karşılık daha fazla hareket ederseniz kilo vermeye başlayabilirsiniz.
GÜNLÜK EV İŞLERİ İLE KAÇ KALORİ YAKILIR?
70 kilodaki kişilerin 15 dakikalık sürede yaktıkları kalori listesi şu şekildedir:
Ütü yapmak: 35 kalori
Yemek pişirmek: 40 kalori
Çamaşırları asmak: 50 kalori
Yerleri silmek: 60 kalori
Yatak toplamak: 62 kalori
Elektrik süpürgesi ile temizlemek: 70 kalori
Camları silmek: 83 kalori
Bahçede çalışmak: 88 kalori
Merdiven çıkmak: 121 kalori
EVDE YAPILAN EGZERSİZLER İLE KAÇ KALORİ YAKILIR?
Koşu bandındaki 1 saatlik hafif tempolu yürüyüş ile 675 kalori.
Koşu bandında yapacağınız 1 saatlik koşu ile 986 kalori.
1 saat ip atlamak ile 730 kalori.
20 dakika mekik çekmek ile 200 kalori.
1 saatlik açık hava yürüyüşü ile 200 kalori.
Günde 30 dakika bisiklet sürmek 200 kaloriden fazla kalori yakmanızı sağlar.