İranlılar Sandık Başında! Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Başladı

İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezinin aktardığı verilere göre, hemen hemen 83 milyon nüfusu olan ülkede,  29 milyon 330 bin 269'u kadın, 29 milyon 980 bin 38'i erkek olmak üzere toplamda 59 milyon 310 bin 307 kişi oy verebilecek.

Yerel saat ile sabah 07.00'de başlayan oy verme 24.00'te bitecek fakat bu süre ihtiyaç görülmesi durumunda Seçim Merkezinin kararı ile birkaç saat daha uzatılabilir.

Seçim sonuçları ile alakalı ilk verilerin gece yarısı itibariyle bildirilmeye başlanması, gelecek gün öğlene kadar sonuçların kesinleşmesi tahmin ediliyor.

Adaylıklarına onay verilen yedi isimden muhafazakar Milletvekili Ali Rıza Zakani, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri ile Nükleer Baş müzakereci Said Celili ve reformist eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mihralizade adaylıktan çekildi.

4 İSİM CUMHURBAŞKANLIĞI İÇİN ADAY OLDU

Bu durumda muhafazakar adaylar Milletvekili Emir Hüseyin Kadızade Haşimi, eski Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı ile Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri Muhsin Rızai, Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi ve reformist eski Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Himmeti cumhurbaşkanlık koltuğu için aday oldu.

İran'da cumhurbaşkanı dört sene süre ile görev üstleniyor ve bir cumhurbaşkanı en fazla iki kez peş peşe bu göreve seçilebiliyor. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani bu sebeple aday olmadı.

YÜZDE 50+1 OY İSTENİYOR

Cumhurbaşkanı adayların birinci turda seçilebilmesi için % 50+1 oy toplaması şartı isteniyor. Birinci turda % 50+1'in üzerinde oy toplayan aday çıkmaması durumunda en çok oyu alan iki aday ikinci tura kalacak ve seçimi kazanan ülkenin sekizinci cumhurbaşkanlığı koltuğuna geçecek.

Reformistlerin vetosu sebebiyle muhafazakar aday İbrahim Reisi'nin seçimleri birinci turda kazanmasına ve 8. Cumhurbaşkanı olması kesin görülüyor fakat İran halkının seçimin ardından için ümitli bir beklentide olmadığı biliniyor.

Hollanda merkezli İranlılar Anket Grubu (GAMAAN) aracılığıyla yapılan ankete katılım sağlayan 19 yaş üstü 80 bin kişinin hemen hemen % 75'inin oy vermeyecekleri ifade edilirken, % 18'i oy vereceğini, % 6'sının da kararsız olduğunu belirtti.

İranlı Öğrenciler Kamuoyu Yoklama Merkezi Anket Ajansının (ISPA) yaptığı kamuoyu yoklamasında da sandık başına gideceği ifade edilenlerin oranı yalnızca % 38'de kaldı. Bu oranın 1979 yılından bu güne seçimlere katılımda en düşük düzey olduğu ifade ediliyor.

Seçimlere katılımın az olacağı ve vatandaşın ciddi bir fazlalığının boykot eğiliminde olduğu değerlendirmeleri yapıldığı için İran lideri Ali Hamaney çarşamba günü, Cumhurbaşkanı Ruhani de geçen gün İranlılara seslenerek oy vermesi çağrısı yapıldı. Hamaney ile Ruhani, "düşmanın seçimlere katılımın düşük olmasını istediğini" öne sürerek İranlılardan "düşmanın oyunlarını boşa çıkarmalarını" talep etti.

Ruhani'nin 2017 yılında kazandığı 12. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde katılım % 73, 2020'de 11. Dönem Meclis Seçimlerinde de %42,57 olmuştu.

İran'da seçmenler 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin yanında il, ilçe ile beldelerde idare konseyi seçimleriyle İran Meclisi ile Uzmanlar Meclisi ara seçimleri için de oy veriyor.